Henryk Cianciara

Henryk Czesław Cianciara (ur. 26 czerwca 1895 w Kamienicy Polskiej, zm. 9 maja 1962 w Warszawie) – polski lekarz internista, pułkownik Wojska Polskiego, lekarz marszałków Józefa Piłsudskiego i Edwarda Rydza-Śmigłego.

Henryk Czesław Cianciara

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1895 Kamienica Polska
Data i miejsce śmierci	9 maja 1962 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopsko-robotniczej. Był synem Ludwika, prowadzącego gospodarstwo rolne, i bratankiem Jana (1875–1947), rolnika, działacza ludowego, posła na Sejm Ustawodawczy. Ukończył szkołę powszechną w Kamienicy Polskiej i gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim. Studia medyczne odbył na Uniwersytecie Warszawskim. Powołany do wojska w związku z wybuchem wojny polsko-bolszewickiej, pozostał związany z armią także po uzyskaniu dyplomu lekarskiego (uzyskał również dyplom doktora nauk medycznych). W latach 30. był ordynatorem oddziału Okręgowego Szpitala Wojskowego w Warszawie. Doszedł do stopnia pułkownika.

Cieszył się sławą dobrego internisty. Podczas śmiertelnej choroby marszałka Józefa Piłsudskiego (zmarłego w 1935) wchodził w skład stałej komisji lekarskiej, obok m.in. gen. dra Stanisława Roupperta i ppłk. dra Stefana Mozołowskiego^[1]. Krótko przed wybuchem II wojny światowej został osobistym lekarzem Edwarda Rydza-Śmigłego, którego leczył również podczas internowania w Rumunii; opiekę nad marszałkiem sprawował także po przeniesieniu do obozu internowania dla polskich oficerów w Kimpolungu, a pod koniec 1940 należał do organizatorów ucieczki Rydza-Śmigłego do okupowanej Polski. Sam przedostał się potem na Zachód i uczestniczył w walkach z Niemcami. Znany z zamiłowań artystycznych Rydz-Śmigły pozostawił portret swojego lekarza (rysunek kredką) z 1940.

Po powrocie do Polski po wojnie pracował jako lekarz zakładowy w warszawskim Banku Inwestycyjnym.

Nagrobek Henryka Cianciary na Cmentarzu Powązkowskim

Zmarł po długiej chorobie 9 maja 1962 w Warszawie. Pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 226-6-15)^[2].

Osoba doktora Cianciary pojawia się m.in. we wspomnieniach Melchiora Wańkowicza (Przez cztery klimaty, 1972) i Hanny Odrowąż-Szukiewicz (Powszednie dni niepowszednich lat, 1984). Ta ostatnia zetknęła się z Cianciarą jako słuchaczka kursu Polskiego Czerwonego Krzyża dla sióstr Pogotowia Sanitarnego, w czasie odbywania stażu w Szpitalu Okręgowym w Warszawie w 1936; swojego przełożonego opisywała jako człowieka „średniego wzrostu, postawnego, dość przystojnego”, o „kapitalnym poczuciu humoru”, szczególnie życzliwego dla rekrutów (sprawował stałą opiekę nad salami żołnierskimi Szpitala Okręgowego, oficerów leczył w charakterze konsultanta).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Złoty Krzyż Zasługi (19 marca 1937)^[3][4]

Przypisy

1. Marszałek Piłsudski nie żyje. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 109 z 14 maja 1935.
2. Cmentarz Stare Powązki: EMILIA HIPPLOWA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-03-11].
3. M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.
4. Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 3, 19 marca 1937.

Bibliografia

• Ewa i Mirosław Zwolińscy, Słownik biograficzny regionu częstochowskiego, tom I, Wydawnictwo Oddziału PTTK przy Hucie „Częstochowa” w Częstochowie, Częstochowa 2002, s. 27 (z fotografią).
• Edward Jędrzejewski, Dr med. Henryk Cianciara (1895–1962), [w:] „Częstochowska Gazeta Lekarska”, 2003, nr 1 (wersja elektroniczna, z fotografią, dostęp: 25 stycznia 2010).
• Rocznik oficerski 1932, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 326.
• Hanna Odrowąż-Szukiewicz, Powszednie dni niepowszednich lat, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1984, s. 32–35.
• Wiesław Jan Wysocki, Edward Śmigły-Rydz. Malarz i poeta, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 1997, s. 97 (reprodukcja portretu Henryka Cianciary).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 000000040812629X
• VIAF: 300450933
• PLWABN: 9810625263305606
• NUKAT: n2017164368