Gwanako andyjskie

Gwanako andyjskie^[5], gwanako^[6][7], guanako^[6] (Lama guanicoe) – gatunek ssaka z rodziny wielbłądowatych (Camelidae). Żyje w niewielkich stadach w Andach i w Patagonii.

Gwanako andyjskie

Lama guanicoe[1]
(P.L.S. Müller, 1776)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	wielbłądokształtne
Rodzina	wielbłądowate
Plemię	Lamini
Rodzaj	lama
Gatunek	gwanako andyjskie
Synonimy
Camelus guanicoe P.L.S. Müller, 1776[2] Lama huanachus cacsilensis Lönnberg, 1913[3]
Podgatunki
L. g. guanicoe (P.L.S. Müller, 1776) L. g. cacsilensis Lönnberg, 1913
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Gwanako w trakcje żerowania

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1776 roku niemiecki zoolog, nadając mu nazwę Camelus guanicoe^[2]. Holotyp pochodził z Patagonii, w Argentynie^[8]. Okaz typowy nie został określony^[9]. Podgatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1913 roku szwedzki przyrodnik Einar Lönnberg nadając mu nazwę Lama huanachus cacsilensis^[3]. Okaz typowy pochodził z peruwiańskiej strefy andyjskiej zwana Cacsile (Region Puno)^[10]. Okaz typowy znajdował się w Naturhistoriska riksmuseet w Sztokholmie^[11].

Historycznie rozpoznano cztery podgatunki, ale ostatnie badania molekularne z użyciem sekwencji cytochromu b mtDNA wykazały, że istnieją dwa podgatunki: populacje peruwiańska i północnochilijska zawarte w cacsilensis i pozostałość kladu zawarta w guanicoe^[8]. Potrzebna jest znacząca rewizja biogeograficzna tych dwóch podgatunków, zwłaszcza analiza i klasyfikacja populacji w ujęciu regionalnym i ekosystemowym^[8]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki^[8].

Etymologia

• Lama: peruwiańska nazwa llama dla lamy, od keczuańskiej nazwy llama dla lam^[12].
• guanaco: hiszpańska nazwa guanako dla gwanako, od keczuańskiej nazwy wanaku dla gwanako^[13].
• cacsilensis: strefa andyjska Cacsile, Region Puno, Peru^[3][10].

Zasięg występowania

Gwanako andyjskie występuje w stanie naturalnym w Ameryce Południowej zamieszkując w zależności od podgatunku^[8]:

• L. guanicoe guanicoe – Boliwia, Chile, zachodnia Argentyna (od Jujuy do południowej Patagonii), Ziemia Ognista i wyspa Navarino.
• L. guanicoe cacsilensis – północne Peru do północnego Chile (8°–22° szerokości geograficznej południowej).

Introdukowany z Argentyny na wyspę Staats (Falklandy) pod koniec lat 30. XX wieku^[8].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 190–215 cm, długość ogona 23–27 cm, wysokość w kłębie 90–130 cm; masa ciała 90–140 kg^[14]. Długa, płowa sierść na grzbiecie i bokach, krótsza, jasna na brzuchu. Kończyny smukłe, szyja długa, cienka, ogon bardzo krótki, zaokrąglony i puszysty. Sierść w różnych odcieniach brązu – na grzbiecie długa, ciemniejsza, na brzuchu krótka, wyraźnie jaśniejsza. Noworodki osiągają ciężar ciała średnio 13 kg (7–15 kg)^[14].

Ekologia

Pożywienie

Rośliny trawiaste, krzewy i porosty.

Siedlisko

Gwanako andyjskie występuje na rozległych przestrzeniach. Zwierzę to zamieszkuje zazwyczaj suche tereny, szczególnie w pobliżu zwrotnika na południe od równiny Gran Chaco. Gwanako andyjskie występuje również na sawannach i półpustynnych terenach.

Życie w stadzie

Gwanako andyjskie żyje w małych stadach, liczących najwyżej 20–30 osobników. Jeden samiec pełni funkcję przewodnika i opiekuna takiej grupy.

Rozmnażanie

Po okresie ciąży trwającym 11 miesięcy samica rodzi jedno młode, które karmi mlekiem przez 4 miesiące.

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)^[4].

Zobacz też

• alpaka
• lama
• wigoń