Graniczna Placówka Kontrolna Świecko

Graniczna Placówka Kontrolna Świecko – zlikwidowany pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza wykonujący kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną/Republiką Federalną Niemiec^[a].

GPK Świecko

GPK SG w Świecku

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1962
Rozformowanie	24 sierpnia 2005 (przekształcenie)
Tradycje
Kontynuacja	PSG w Świecku
Organizacja
Dyslokacja	Świecko
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza Straż Graniczna
Podległość	9 Lubuska Brygada WOP Komenda Wojewódzka MO Lubuska Brygada WOP Pomorska Brygada WOP Lubuski Oddział SG

Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Świecku – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej wykonująca kontrolę graniczną osób, towarów i środków transportu bezpośrednio w przejściach granicznych na granicy z granicy państwowej z Republiką Federalną Niemiec.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Graniczna Placówka Kontrolna Świecko została utworzona w styczniu 1962 w strukturach 9 Lubuskiej Brygady WOP z chwilą ustanowienia przejścia granicznego Świecko-Frankfurt^[1].

1 lipca 1965 WOP podporządkowano Ministerstwu Obrony Narodowej, Dowództwo WOP przeformowano na Szefostwo WOP z podległością Głównemu Inspektoratowi Obrony Terytorialnej. Do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych odeszła cała kontrola ruchu granicznego oraz ochrona GPK. Tym samym naruszono jednolity system ochrony granicy państwowej. GPK Świecko weszła w podporządkowanie Wydziału Kontroli Ruchu Granicznego Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej^[2], kontrolę graniczną wykonywali funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej podlegli MSW^[3].

1 października 1971 WOP został podporządkowany pod względem operacyjnym, a od 1 stycznia 1972 pod względem gospodarczym MSW^[4]. Do WOP powrócił cały pion kontroli ruchu granicznego wraz z przejściami. Przywrócono jednolity system ochrony granicy państwowej^[5]. GPK Świecko podlegała bezpośrednio pod sztab Lubskiej Brygady WOP w Krośnie Odrzańskim.

Przejście graniczne Świecko-Frankfurt. Wspólna odprawa graniczna (żołnierz GPK Świecko) i celna (funkcjonariusz UC) podróżnych. (lata 70.)

Po rozformowaniu Lubuskiej Brygady WOP, 1 listopada 1989 GPK Świecko została włączona w struktury Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie i tak funkcjonowała do 15 maja 1991^[6][7].

Straż Graniczna:

Po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, z dniem 16 maja 1991 Graniczna Placówka Kontrolna Świecko weszła w podporządkowanie Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim^[8] i przyjęła nazwę Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Świecku (GPK SG w Świecku).

Jako Graniczna Placówka Kontrolna Straży Granicznej w Świecku funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 i 24 sierpnia 2005 Ustawą z 22 kwietnia 2005 O zmianie ustawy o Straży Granicznej...^[b] została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej w Świecku (PSG w Świecku) w strukturach Lubuskiego Oddziału Straży Granicznej.

Ochrona granicy

• 1972 – 18 lutego przedstawiciele organów granicznych i celnych PRL i NRD podpisali protokół o wprowadzeniu wspólnej kontroli granicznej i celnej na przejściach granicznych: Słubice-Frankfurt, Gubin-Wilhelm Pieck-Stad Guben. Postanowienia o wspólnej kontroli granicznej rozciągnięto później na pozostałe przejścia na granicy zachodniej^[9].

Podległe przejście graniczne

Stan z 1962

• Świecko-Frankfurt (drogowe)

Straż Graniczna:

Stan z 1997^[10]

• Miłów-Eisenhüttenstadt (rzeczne)
• Świecko-Frankfurt (drogowe)
• Słubice-Frankfurt (rzeczne)
• Słubice-Frankfurt (drogowe).

Wydarzenia

• 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (stan wojenny w Polsce), po wprowadzeniu ograniczeń w ruchu granicznym część niewykorzystanej kadry GPK przerzucono do strażnic w celu wspomożenia bezpośredniej ochrony granicy. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe^[11].

Dowódcy granicznej placówki kontrolnej

• ppłk Stanisław Pajączkowski^[12]
• ppłk Jan Winnik^[12] (11.06.1973^[c]–28.02.1985^[d])^[13]
• ppłk Marian Kacprzak^[12]
• ppłk Wiesław Wrzosek^[12].

Uwagi

1. Od 3 października 1990 z RFN.
2. W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
3. Jan Winnik do 10.06.1973 z-ca d-cy GPK Zgorzelec 8 Łużyckiej Brygady WOP.
4. ppłk Jan Winnik od 1.03.1985 do 30.10.1985 w dyspozycji d-cy WOP.