Loading AI tools
gatunek grzyba Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gołąbek wymiotny (Russula emetica (Schaeff.) Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
gołąbek wymiotny |
Nazwa systematyczna | |
Russula emetica (Schaeff.) Pers. Observ. mycol. (Lipsiae) 1: 100 (1796) |
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schaeffer nadając mu nazwę Agaricus emeticus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1796 r. Christian Hendrik Persoon, przenosząc go do rodzaju Russula[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: bedłka mierzliwa, gołąbek stegnówka, serojeszka mierzliwa[3]. Nazwy ludowe: bedłka, gołąbka trująca, surojadka trująca, surojadka mierzliwa, gorzkówka, czartopłoch, goryczek, psi grzyb, psi gołąbek[4].
Średnica zazwyczaj 4–8 cm, wyjątkowo do 11 cm. U młodych okazów jest wypukły, u starszych spłaszczony i zazwyczaj wklęsły. Skórka gładka, podczas wilgotnej pogody błyszcząca i lepka. Daje się zedrzeć niemal całkowicie. Ma barwę cynobrową, krwistą lub prawie wiśniową, środek jest jaskrawoczerwony. Czasami płowieje i staje się bladoróżowa. Brzeg tępy, słabo podgięty[5]
Czysto białe, cienkie, gęste, kruche, przy trzonie nieco przyrośnięte[6].
Wysokość 3,5–6 cm, grubość 0,8–1,3 cm, kształt walcowaty, czasami w dolnej części maczugowaty. Powierzchnia biała, delikatnie omszona. Początkowo pełny, szybko jednak staje się watowaty[5].
Biały, pod samą skórką zwykle różowy. Ma przyjemny, delikatnie owocowy zapach, zaś smak gorzki, piekący i długo utrzymujący się w ustach[7].
Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki szeroko elipsoidalne o rozmiarach 7–9 × 6–8 μm. Powierzchnia pokryta licznymi, stożkowatymi kolcami. Łysinka na zarodnikach jest amyloidalna. Cystydy o wrzecionowatym kształcie i rozmiarach 40–75 × 6–12 μm. Pod działaniem sulfowaniliny szarzeją. W skórce występują przewody mleczne i dermatocystydy[5].
W Europie występują setki gatunków gołąbków o czerwonym kapeluszu, a ich rozróżnienie bez dokładniejszych badań mikroskopowych i chemicznych bywa niemożliwe. Niektóre z nich to:
Występuje na wszystkich kontynentach, podano jego stanowiska nawet w Antarktyce[9]. W Polsce jest bardzo pospolity[3].
Naziemny grzyb mykoryzowy[3]. Rośnie w lasach iglastych, szczególnie w podgórskich lasach świerkowych i w nizinnych lasach sosnowych jest dość częsty. W lasach liściastych jest rzadki[7]. Owocniki pojawiają się od wczesnego lata do późnej jesieni[6]. Szczególnie częsty na podłożu kwaśnym, wilgotnym, porośniętym mchami[8].
Jest trujący. Nie należy do najsilniej trujących grzybów, jednak po zjedzeniu nawet małej ilości powoduje bóle brzucha, mdłości i wymioty. Z tego też powodu grzyb otrzymał nazwę gatunkową „wymiotny”[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.