Gelasine

*Gelasine*
	; Gelasine elongata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	Gelasine
	Nazwa systematyczna
	Gelasine Herbert; Bot. Mag. ad t. 3779 (1840)
	Typ nomenklatoryczny
	G. azurea Herbert; ≡ Gelasine elongata (Graham) Ravenna
Synonimy
	Sphenostigma Baker;
	Sphenostigma Baker;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gelasine Herb. – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae), obejmujący 8 gatunków występujących w środkowej Ameryce Południowej, na obszarze od zachodnio-środkowej Brazylii i Boliwii do północno-wschodniej Argentyny i Urugwaju^[4].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Pokrój: Małe wieloletnie rośliny zielne, geofity cebulowe, przechodzące fazę spoczynku^[5].

Pędy: Podziemna cebula pokryta brązową do czarniawej, papierowatą lub lepką tuniką. Pęd kwiatostanowy rozgałęziony^[5].

Liście: Lancetowate do równowąskich, z równoległymi fałdami^[5].

Kwiaty: Okwiat niebieski do fioletowego, często z białymi lub ciemniejszymi plamkami. Listki okwiatu wolne, niemal równej długości lub te w wewnętrznym okółku mniejsze. Nitki pręcików zrośnięte, główki wzniesione. Szyjka słupka smukła, rozwidlona na nitkowate lub oskrzydlone i jednostronnie spłaszczone łatki, zakończone relatywnie szerokim znamieniem i czasami malutkim grzebieniowatym wyrostkiem^[5]. Na listkach okwiatu obecne są elajofory, gruczoły wydzielające tłuszcz, przyciągające pszczoły^[6].

Owoce: Odwrotniejajowate do cylindrycznych, ścięte torebki zawierające kanciaste nasiona^[5].

Rodzaj z plemienia Tigridieae, z podrodziny Iridoideae z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae)^[7].

Wykaz gatunków^[4]

Gelasine caldensis Ravenna
Gelasine coerulea (Vell.) Ravenna
Gelasine elongata (Graham) Ravenna
Gelasine gigantea Ravenna
Gelasine goodspeediana (R.C.Foster) Celis & Goldblatt
Gelasine paranaensis Ravenna
Gelasine rigida Ravenna
Gelasine uruguaiensis Ravenna

Etymologia nazwy naukowej: Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słowa γελασινός (gelasinos – dołeczki w policzkach) i odnosi się do struktury kwiatów tych roślin^[8].

Synonimy taksonomiczne^[9]

Sphenostigma Baker, J. Linn. Soc., Bot. 16: 124 (1877)

Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne^[10].

[1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
[2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-21] (ang.).
[3]
Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2020-08-22]. (ang.).
[4]
Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-21]. (ang.).
[5]
P. Goldblatt: Iridaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 322. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
[6]
David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 381, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
[7]
USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-08-21]. (ang.).
[8]
David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
[9]
Govaerts R.: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2006. [dostęp 2020-08-22]. (ang.).
[10]
National Gardening Association Plants Database: Gelasine. 2014-07-25. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).

[ruggiero-1] [1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] [2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-08-21] (ang.).

[ing-3] [3]
Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2020-08-22]. (ang.).

[kew-4] [4]
Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2020-08-21]. (ang.).

[kub-5] [5]
P. Goldblatt: Iridaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 322. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).

[mabberley-6] [6]
David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 381, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.

[grin-7] [7]
USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2020-08-21]. (ang.).

[nop-8] [8]
David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.

[wcspl-9] [9]
Govaerts R.: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2006. [dostęp 2020-08-22]. (ang.).

[gard-10] [10]
National Gardening Association Plants Database: Gelasine. 2014-07-25. [dostęp 2020-08-23]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Wikiwand in your browser!

Gelasine

Wikiwand in your browser!

Morfologia

Systematyka

Nazewnictwo

Zastosowanie

Przypisy