Loading AI tools
rodzaj zielenic Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gałęzatka (Cladophora) – rodzaj wielokomórkowych glonów z gromady zielenic, należących do rzędu gałęzatkowców, występujących w wodach śródlądowych oraz w morzach.
 gałęzatka | |
| Systematyka[1] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Gromada |
zielenice (Chlorophyta) |
| Klasa |
watkowe (Ulvophyceae) |
| Rząd |
gałęzatkowce (Cladophorales) |
| Rodzina |
gałęzatkowate (Cladophoraceae) |
| Rodzaj |
gałęzatka |
| Nazwa systematyczna | |
| Cladophora Friedrich Traugott Kützing, 1843 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Cladophora oligoclona | |
Plecha nitkowata, składająca się z jednego rzędu komórek, rozgałęziająca się, przy czym rozgałęzienia mogą być boczne lub pseudodychotomiczne[1], co daje wygląd krzaczkowaty[2]. U jednych gatunków rozgałęzienia gęste, u innych rzadkie – tylko na szczytach nici[3]. Chwytniki wyrastają z komórki bazalnej lub komórek blisko niej leżących, nitkowate lub dyskowate. Nie zawsze obecne[1], wtedy roślina unosi się jako pleustofit. Barwa od jasnozielonej po ciemnozieloną, także niebieskozielona. Plecha w wodzie sprawia wrażenie puszyste, podczas gdy po wyciągnięciu nici sklejają się w wałki[3]. Nici mogą osiągnąć 120 cm długości – ale zwykle są znacznie krótsze – i 15 mm szerokości[3].
Komórki zwykle silnie wydłużone, o szerokości 40–70 μm. Na jednym końcu maczugowato rozszerzające się[3]. Chloroplasty przyścienne, często z pirenoidami otoczonymi miseczkowatymi ciałkami skrobiowymi. Komórki wielojądrowe, a jądra mogą dzielić się synchronicznie. W ścianach komórkowych celuloza, a także krzemionka[1].
Rozmnażanie przez dwu- lub czterowiciowe zoospory, fragmentację plechy, a u niektórych gatunków również na drodze izogamii z udziałem dwuwiciowych gamet[1]. Wówczas następuje izomorficzna przemiana pokoleń[2]. Produkcję zarodników poprzedza mejoza. W niekorzystnych warunkach powstają wypełnione skrobią grubościenne akinety[1]. Przy niedostatku światła gałęzatka gromadzi oligopeptyd arginyloglutaminę[4].
Gatunki morskie podczas fotosyntezy asymilują raczej wodorowęglany niż dwutlenek węgla[1].
Rodzaj kosmopolityczny[1]. W Polsce na obszarze całego kraju, nie wyłączając gór[3]. Występuje w wodach słodkich, słonawych i słonych stref ciepłych i umiarkowanych. Zajmuje różne siedliska[1]. W Polsce często na siedliskach przekształconych morfologicznie i eutroficznych. Najczęściej na podłożu żwirowym i kamienistym, choć także przyczepia się do innych makrofitów i wodach o wartkim nurcie[3], przy czym występuje raczej po odprądowej stronie kamieni[5]. Cladophora glomerata jest reobiontem[6]. Ze względu na takie preferencje, jako cały rodzaj jest elementem Makrofitowego Wskaźnika Rzecznego z wartościami L=1 (wskaźnik bardzo zaawansowanej eutrofii) i W=2 (przeciętnie szeroka tolerancja ekologiczna)[7]. Poszczególne gatunki jednak nieco się różnią tolerancją i tak – C. glomerata jest saproksenem (oligosaprobem), podczas gdy C. fracta i C. crispata są saprofilami (α- lub β-mezosaprobami)[8]. Cladophora glomerata może w korzystnych warunkach (powyżej 15 °C) szybko produkować zoospory i kolonizować strumienie opustoszone po zimie lub powodzi[1], jest to gatunek kosmopolityczny[9]. C. glomerata źle znosi zacienienie, dlatego występuje stosunkowo płytko[10].
Będąc makrofitem o chropowatej powierzchni ciała, gałęzatka jest podłożem dla glonów epifitycznych. W zbiorowisku gałęzatki może występować ponad dwieście gatunków innych glonów, głównie okrzemek[11]. Maty tworzone przez gałęzatkę, zatrzymując część promieniowania ultrafioletowego, ułatwiają przetrwanie w wodzie organizmom bardziej na nie wrażliwym, w tym bakteriom kałowym[12].
Rodzaj Cladophora wyodrębnił z rodzaju Conferva Friedrich Traugott Kützing w 1843 r., wyróżniając 69 gatunków, z których lektotypem jest Cladophora oligoclona[13].
W serwisie AlgaeBase pod koniec 2015 r.[a] zgromadzono 1062 taksonów podrzędnych (gatunków i odmian) wobec rodzaju Cladophora, z czego potwierdzony status miało wówczas 207 z nich, podczas gdy większość pozostałych uznano za synonimy innych gatunków gałęzatki lub innego rodzaju, ewentualnie jeszcze nie potwierdzono ich statusu[1].
Wśród gatunków uważanych niegdyś za przedstawicieli rodzaju Cladophora znajdują się przemianowane na Aegagropila linnaei gatunki Cladophora aegagropila (Linnaeus) Trevisan (z licznymi odmianami) i Cladophora sauteri (Nees von Eisenbeck ex Kützing) Kützing[1] znane w polskiej literaturze akwarystycznej jako gałęzatka kulista[14].
W Polsce do początku XXI w. stwierdzono ponad 30 gatunków (włączając w to przeniesione do innych rodzajów, jak C. aegagrophila), wśród których najczęściej notowano C. glomerata, nieco rzadziej zaś C. fracta i C. rupestris[15].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
