Franz Beckenbauer

Franz Anton Beckenbauer, ps. „Kaiser”, „Cesarz” (ur. 11 września 1945 w Monachium, zm. 7 stycznia 2024 w Salzburgu^[1][2]) – niemiecki piłkarz, który występował na pozycji środkowego obrońcy. Po zakończeniu kariery zawodniczej trener piłkarski i działacz sportowy^[3]. Mistrz świata, mistrz Europy, dwukrotny zdobywca Złotej Piłki (1972, 1976).

Franz Beckenbauer

Franz Beckenbauer (1975)
Pełne imię i nazwisko	Franz Anton Beckenbauer
Data i miejsce urodzenia	11 września 1945 Monachium
Data i miejsce śmierci	7 stycznia 2024 Salzburg
Wzrost	181 cm
Pozycja	stoper (środkowy obrońca), defensywny pomocnik
Kariera juniorska
Lata Klub 1951–1959 SC München von 1906 1959–1964 Bayern Monachium
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole 1964–1977 Bayern Monachium 439 (64) 1977–1980 New York Cosmos 80 (17) 1980–1982 Hamburger SV 28 (0) 1983 New York Cosmos 25 (2) W sumie: 572 (83)
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole 1964  Niemcy (juniorzy) 3 (3) 1965  Niemcy B 2 (0) 1965–1977  Niemcy 103 (14) W sumie: 108 (17)
Kariera trenerska
Lata Drużyna 1984–1990 Niemcy 1990–1991 Olympique Marsylia 1993–1994 Bayern Monachium 1996 Bayern Monachium
Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Dorobek medalowy
Reprezentacja  RFN Mistrzostwa Świata II miejsce Anglia 1966 piłka nożna III miejsce Meksyk 1970 piłka nożna I miejsce Niemcy 1974 piłka nożna Mistrzostwa Europy I miejsce Belgia 1972 piłka nożna II miejsce Jugosławia 1976 piłka nożna
Strona internetowa

Reprezentował barwy Bayernu Monachium (czterokrotny mistrz Niemiec, zdobywca Pucharu Niemiec, trzykrotny zdobywca Pucharu Europy oraz Pucharu Interkontynentalnego), New York Cosmos i Hamburgera SV. Podczas Mundialu 1998 we Francji został wybrany do Drużyny marzeń XX wieku. Członek FIFA 100.

W latach 1984–1990 selekcjoner reprezentacji Niemiec Zachodnich, z którą zdobył tytuł mistrza świata 1990, tym samym dołączył do Brazylijczyka Mário Zagallo, który zdobył tytuł mistrza świata jako piłkarz i jako trener.

Beckenbauer był jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci w niemieckim i międzynarodowym futbolu. Podczas Mundialu 2006 w Niemczech był szefem komitetu organizacyjnego. Pracował również jako ekspert w telewizji Sky Deutschland oraz jako felietonista w gazecie „Bild”.

Wczesne życie

Franz Beckenbauer urodził się w Monachium jako syn pracownika poczty, Franza Beckenbauera seniora (1905–1977) i jego żony Antonie (ur. 23 czerwca 1913 – 11 stycznia 2006). Dorastał w dzielnicy Giesing. Mimo negatywnego stosunku ojca kariery piłkarskiej, w 1954 roku rozpoczął treningi w SC 1906 München^[4].

Mimo że największym idolem Beckenbauera w dzieciństwie był mistrz świata 1954 Fritz Walter, grający w 1. FC Kaiserslautern, największym marzeniem przyszłego piłkarza, była gra dla lokalnego TSV 1860 Monachium^[4]. Jednak w wyniku turnieju młodzieżowego w 1959 roku, kiedy SC 1906 München spotkał się w finale z młodzieżową drużyną TSV 1860 Monachium zdecydował się wraz z kolegami z zespołu przejść się do lokalnego rywala TSV 1860 Monachium – Bayernu Monachium^[5].

Kariera zawodnicza

Beckenbauer, Gerd Müller, Udo Lattek w 1973 roku.

Franz Beckenbauer w 1963 roku podpisał profesjonalny kontrakt z Bayernem Monachium, w którym zadebiutował dnia 6 czerwca 1964 roku w meczu ze Stuttgarter Kickers w rozgrywkach Regionalligi (wówczas 2. poziom rozgrywkowy w RFN). Rok później z Bawarczykami awansował do Bundesligi.

Od tego czasu Bayern m.in. z Beckenbauerem, Seppem Maierem, Hansem-Georgiem Schwarzenbeckiem, Gerdem Müllerem w składzie stał się siłą w Bundeslidze, wygrywając w sezonie 1965/1966 Puchar Niemiec oraz w sezonie 1966/1967 Puchar Zdobywców Pucharów. Niedługo później Beckenbauer został kapitanem zespołu i w sezonie 1968/1969 wraz z zespołem sięgnął po raz pierwszy w historii klubu mistrzostwo Niemiec. Bayern z Beckenbauerem w składzie w Bundeslidze triumfował jeszcze trzykrotnie w sezonach 1971/1972, 1972/1973, 1973/1974, a także zwyciężał trzykrotnie z rzędu Puchar Europy (1974, 1975, 1976), dzięki czemu klub mógł zatrzymać trofeum na własność oraz Pucharze Interkontynentalnym w 1976 roku.

Koszulka Beckenbauera New York Cosmos.

W 1968 roku przed meczem Bayernu Monachium w Wiedniu Franz Beckenbauer zrobił na miejscu sesję zdjęciową obok popiersia władcy Austro-Węgier, Franciszka Józefa I. Od tamtej pory Beckenbauer nosi nadany przez kibiców i media przydomek Kaiser (pol. Cesarz)^[6][7]. Jednak według raportu niemieckiej gazety „Welt am Sanntag”, to wyjaśnienie pochodzenia przydomku jest nieprawdziwe, choć bardzo popularne. Według nich Beckenbauer zyskał ten przydomek po meczu finałowym Pucharu Niemiec przeciwko Schalke Gelsenkirchen rozegranym dnia 14 czerwca 1969 roku na Waldstadion we Frankfurcie (2:1). Otóż podczas tego meczu kapitan Bawarczyków zatrzymał drybling wykonywany przez zawodnika drużyny przeciwnej Reinharda Libudę, a następnie ignorując gwizdy fanów Schalke Gelsenkirchen biegł z piłką na stronę przeciwników przez niemal 30 sekund. Libuda powszechnie nazywany przez kibiców König von Westfalen (pol. Królem Westfalii), więc prasa postanowiła nadać Beckenbauerowi bardziej wyniosły przydomek Kaiser^[8].

W 1977 roku, Beckenbauer zdecydował się na wyjazd do Stanów Zjednoczonych, gdzie podpisał lukratywny kontrakt występującym w NASL New York Cosmos, w którym grał m.in. z Pelé, Carlosem Alberto Torresem, Giorgio Chinaglią. Z nowojorskim zespołem trzykrotnie triumfował w NASL (1977, 1978, 1980) oraz dwukrotnie zdobył Trans-Atlantic Cup w 1980 i 1983 roku.

Beckenbauer po trzyletnim pobycie w New York Cosmos wrócił do Bundesligi, tym razem grając w Hamburgerze SV, z którym triumfował w Bundeslidze w sezonie 1981/1982. Po tym sezonie wrócił do New York Cosmos, gdzie zakończył karierę w 1983 roku w wieku 38 lat. Łącznie w karierze rozegrał 773 mecze, strzelając w nich 108 goli.

Kariera reprezentacyjna

Franz Beckenbauer w reprezentacji RFN rozegrał w latach 1965–1977 łącznie 103 mecze i strzelił 14 goli. W reprezentacji zadebiutował dnia 26 września 1965 roku w Sztokholmie w wygranym 2:1 meczu eliminacyjnym do Mundialu 1966 z reprezentacją Szwecji^[9]. Z reprezentacją zdobył tytuł mistrza świata na Mundialu 1974 w RFN-ie i zwyciężył na Euro 1972 w Belgii. Jest także dwukrotnym medalistą mistrzostw świata: srebro – Mundial 1966 i brąz – Mundial 1970, a także wicemistrzem Europy na Euro 1976.

Mundial 1966

Mundial 1966 w Anglii był pierwszym turniejem międzynarodowym, na który Beckenbauer został powołany i wystąpił na nim we wszystkich meczach drużyny na tym turnieju i zdobył z reprezentacją wicemistrzostwo świata, przegrywając 4:2 mecz finałowy z reprezentacją Anglii^[10], a Beckenbauer, z czterema strzelonymi golami w turnieju, zajął 3. miejsce ex aequo wraz Anglikiem Geoffem Hurstem, Węgrem Ferencem Benem i Walerijem Porkujanem z ZSRR. W ojczyźnie Beckenbauera reprezentację RFN powitano jak bohaterów.

Beckenbauer jako kapitan reprezentacji RFN podczas Mundialu 1974.

Mundial 1970

Mundial 1970 był drugim mundialem w karierze Beckenbauera, który zaczął się dla RFN wygrywając grupę 4 i awansując do ćwierćfinału, gdzie RFN spotkał się z Anglią, gdzie Niemcy przegrywali z nimi nawet 2:0 jednak spektakularny gol Beckenbauera w 69. minucie pomógł doprowadzić reprezentację RFN do wyrównania, i w dogrywce wynik rozstrzygnął się na korzyść RFN (3:2). Jednak w półfinale przegrali 4:3 z reprezentacją Włoch (inaczej nazywany Meczem stulecia) i reprezentacja RFN grała w meczu 3. miejsce, w którym wygrała 1:0 z reprezentacją Urugwaju.

Euro 1972

Beckenbauer w 1971 roku został mianowany kapitanem reprezentacji RFN, gdzie pełnił tę funkcję podczas Euro 1972 w Belgii, gdzie Niemcy zdobyli mistrzostwo Europy pokonując w finale reprezentację ZSRR 3:0, a Beckenbauer został wybrany do Jedenastki turnieju.

Mundial 1974

Podczas Mundialu 1974, które były rozgrywane w RFN-ie, reprezentacja RFN z Beckenbauerem w składzie zdobyła tytuł mistrza świata pokonując w finale 2:1 reprezentację Holandii, skutecznie stawiając opór atakom Johana Cruyffa oraz taktyce Holendrów zw. futbolem totalnym^[11]

Beckenbauer był pierwszym kapitanem mistrza świata, który sięgnął po nowe trofeum mistrzostw (na Mundialu 1970 był jeszcze Puchar Rimeta), a reprezentacja RFN była pierwszą europejską reprezentacją, która zdobyła turniej po turnieju mistrzostwo Europy i mistrzostwo świata (wyczyn RFN powtórzyli jeszcze: Francja w 2000 roku i Hiszpania w 2010 roku).

Euro 1976

Franz Beckenbauer wystąpił również na Euro 1976 w Jugosławii, gdzie reprezentacja RFN broniła tytułu zdobytego na Euro 1972. Jednak drużyna nie obroniła tytułu przegrywając w finale po serii rzutów karnych 5:3 z reprezentacją Czechosłowacji, co nie przeszkodziło jednak w wyborze Beckenbauera do Jedenastki turnieju.

Euro 1976 był ostatnim turniejem w karierze międzynarodowej Beckenbauera. Ostatni mecz w reprezentacji rozegrał dnia 23 lutego 1977 roku w przegranym 0:1 meczu z reprezentacją Francji w Paryżu^[9].

Kariera trenerska

Beckenbauer w 1990 roku.

Po powrocie do Niemiec Franz Beckenbauer zastąpił w 1984 roku Juppa Derwalla na stanowisku selekcjonera reprezentacji RFN. Z reprezentacja dotarł do finału Mundialu 1986 w Meksyku, gdzie jego drużyna przegrała 3:2 z reprezentacją Argentyny, a także do półfinału Euro 1988 rozgrywanym w jego ojczyźnie, gdzie jednak uległa 1:2 późniejszemu mistrzowi Europy – reprezentacji Holandii.

W 1990 roku, przed zjednoczeniem Niemiec, Beckenbauer zdobył wraz z reprezentacją tytuł mistrza świata wygrywając z nim 1:0 z reprezentacją Argentyny, po golu Andreasa Brehme w 85. minucie z rzutu karnego. Beckenbauer został tym samym drugim po Mário Zagallo, który zdobył tytuł mistrza świata zarówno jako piłkarz i jako trener. Po tym sukcesie Beckenbauer podał się do dymisji. Beckenbauer trenował ostatni zespół reprezentacji RFN nieskładającego się z piłkarzy z NRD.

Następnie został trenerem francuskiego Olympique Marsylia, którego zespół prowadził zaledwie cztery miesiące, w ciągu których udało mu się zdobyć mistrzostwo Francji (1990/1991) oraz doprowadzić zespół do finału Pucharu Europy w edycji 1990/1991.

W okresie 7 stycznia-30 czerwca 1994 oraz 29 kwietnia-30 czerwca 1996 był trenerem Bayernu Monachium. Podczas pracy na ławce trenerskiej zdobył mistrzostwo Niemiec w sezonie 1993/1994 oraz wygrał Puchar UEFA w sezonie 1995/1996.

W 1994 roku został prezesem Bayernu Monachium. Wkrótce w związku z podjęciem decyzji o zmianie statusu klubu ze stowarzyszenia na spółkę akcyjną został przewodniczącym rady nadzorczej klubu, którym był do 2002 roku.

W 1998 roku został wiceprezydentem Niemieckiego Związku Piłki Nożnej^[11]. Pod koniec lat 90. Beckenbauer doprowadził do przyznania Niemcom organizacji Mundialu 2006, podczas którego był szefem komitetu organizacyjnego, a obecnie pracuje dla gazety „Bild”.

Afera w 2014 roku

W czerwcu 2014 roku został zawieszony na 90 dni przez FIFA za brak współpracy w śledztwie dotyczącym korupcji przy przyznaniu Rosji oraz Katarowi organizacji mistrzostw świata w piłce nożnej^[12].

Życie prywatne

Franz Beckenbauer był trzykrotnie żonaty. Pierwsze małżeństwo trwało od 1966 do 1990 roku. Pierwszą żoną była Brigitte Wittmann (ur. 1944, zm. 2021 z powodu złamania kości udowej)^[13], para wychowywała trzech synów: Stephana i Michaela oraz Thomasa, syna Franza z poprzedniego związku z Ingrid Grönke. W latach 1977–1988 był związany z fotografką Dianą Sandmann. W 1990 roku wziął drugi ślub z Sybille Weimer sekretarką DFB – niemieckiego związku piłki nożnej, z którą się rozwiódł w 2004 roku. W dniu 23 czerwca 2006 roku ożenił się po raz trzeci z Heidi Brumester. Para ma dwoje dzieci Joela Maximiliana i córkę Francescę. Beckenbauer mieszkał od 1982 roku w austriackim Oberndorfie w Tyrolu. Beckenbauer był także zapalonym golfistą rodzaju Handicap.

Zmarł 7 stycznia 2024^[14][15] w Salzburgu^[16]. Został pochowany 12 stycznia 2024 w grobie swoich rodziców na cmentarzu w Perlacher Forst, w Monachium^[17].

Statystyki

Klubowe

Klub	Sezon	Liga[18]		Puchar kraju[19]		Kontynentalne[20]		Inne[21]		Łącznie
		Występy	Bramki	Występy	Bramki	Występy	Bramki	Występy	Bramki	Występy	Bramki
Bayern Monachium	1963/1964	6	2	–		–		–		6	2
	1964/1965	37	17	–						37	17
	1965/1966	33	4	6	1	–		–		39	5
	1966/1967	33	0	5	0	9	0	–		47	0
	1967/1968	28	4	4	0	7	1	–		39	5
	1968/1969	33	2	6	0	–		–		39	2
	1969/1970	34	6	1	0	2	0	–		37	6
	1970/1971	33	3	9	1	8	1	–		50	5
	1971/1972	34	6	6	1	7	1	–		47	8
	1972/1973	34	6	6	0	6	1	–		46	7
	1973/1974	34	5	4	0	10	1	–		48	5
	1974/1975	33	1	3	0	7	1	–		43	2
	1975/1976	34	5	7	2	9	0	2	0	52	7
	1976/1977	33	3	4	0	–		–		37	3
	Łącznie	439	64	61	5	65	6	2	0	567	74
New York Cosmos	1977	15	4	–		–		6	1	21	5
	1978	27	8	–		–		6	2	33	10
	1979	12	1	–		–		6	0	18	1
	1980	26	4	–		–		7	1	33	5
	Łącznie	80	17					25	4	105	21
Hamburger SV	1980/1981	18	0	1	0	0	0	–		19	0
	1981/1982	10	0	3	0	5	0	–		18	0
	Łącznie	28	0	4	0	5	0	0	0	37	0
New York Cosmos	1983	25	2					2	0	27	2
	Łącznie	25	2					2	0	25	2
Łącznie w karierze		539	83	59	5	70	6	2	0	754	98

^[22]

Reprezentacyjne

Reprezentacja	Rok	Występy	Gole
RFN
	1965	3	0
	1966	12	7
	1967	5	0
	1968	9	1
	1969	6	0
	1970	12	2
	1971	9	2
	1972	7	0
	1973	10	1
	1974	15	0
	1975	7	0
	1976	7	1
	1977	1	0
Łącznie		103	14

^[23]

Gole w reprezentacji

#	Data	Miejsce	Przeciwnik	Gol	Wynik	Rozgrywki
1.	23.03.1966	Rotterdam	Holandia	3–1	4–2	Mecz towarzyski
2.	23.03.1966	Rotterdam	Holandia	4–2	4–2	Mecz towarzyski
3.	4.05.1966	Dublin	Irlandia	2–0	4–0	Mecz towarzyski
4.	12.07.1966	Sheffield	Szwajcaria	3–0	5–0	Mundial 1966
5.	12.07.1966	Sheffield	Szwajcaria	4–0	5–0	Mundial 1966
6.	23.07.1966	Sheffield	Urugwaj	2–0	4–0	Mundial 1966
7.	25.07.1966	Liverpool	ZSRR	2–0	2–1	Mundial 1966
8.	1.06.1968	Hanower	Anglia	1–0	1–0	Mecz towarzyski
9.	14.06.1970	León	Anglia	1–2	3–2 (dog.)	Mundial 1970
10.	22.11.1970	Ateny	Grecja	3–1	3–1	Mecz towarzyski
11.	22.06.1971	Oslo	Norwegia	3–0	7–1	Mecz towarzyski
12.	30.06.1971	Kopenhaga	Dania	3–1	3–1	Mecz towarzyski
13.	12.05.1973	Hamburg	Bułgaria	1–0	3–0	Mecz towarzyski
14.	6.10.1976	Cardiff	Walia	1–0	2–0	Mecz towarzyski

Trenerskie

Klub	Od	Do	M	Z	R	P	%Z	Uw.
Niemcy	1984	1990	66	34	20	12	51.52	[24]
Olympique Marsylia	1 września 1990	31 grudnia 1990	25	16	4	5	64.00	[25]
Bayern Monachium	28 grudnia 1993	30 czerwca 1994	14	9	2	3	64.29	[26]
Bayern Monachium	28 kwietnia 1996	30 czerwca 1996	5	3	0	2	60.00	[26]
Ogólnie			110	62	26	22	56.36	–

Sukcesy

Zawodnik

Bayern Monachium

• Mistrzostwo Niemiec: 1969, 1972, 1973, 1974
• Puchar Niemiec: 1966, 1968, 1969, 1971
• Puchar Europy: 1974, 1975, 1976
• Puchar Zdobywców Pucharów: 1967
• Puchar Interkontynentalny: 1976

New York Cosmos

• Mistrz NASL: 1977, 1978, 1980
• Trans-Atlantic Cup: 1980, 1983

Hamburger SV

• Mistrzostwo Niemiec: 1982

Reprezentacja RFN

• Mistrzostwo świata: 1974
• Wicemistrzostwo świata: 1966
• Brązowy medal mistrzostw świata: 1970
• Mistrzostwo Europy: 1972
• Wicemistrzostwo Europy: 1976

Trener

Reprezentacja RFN

• Mistrzostwo świata: 1990
• Wicemistrzostwo świata: 1986
• Brązowy medal mistrzostw Europy: 1988

Olympique Marsylia

• Mistrzostwo Francji: 1991
• Finał Pucharu Europy: 1991

Bayern Monachium

• Mistrzostwo Niemiec: 1994
• Puchar UEFA: 1996

Indywidualne

• Złota Piłka: 1972, 1976
• Drużyna marzeń mistrzostw świata: 1966, 1970, 1974
• Drużyna marzeń mistrzostw Europy: 1972, 1976
• Piłkarz Roku w Niemczech: 1966, 1968, 1974, 1976
• MPV NASL: 1977
• Piłkarz Roku plebiscytu World Soccer: 1972, 1976
• Order zasługi FIFA: 1984
• Człowiek roku w niemieckiej piłce nożnej: 1990, 2006
• Drużyna marzeń wszech czasów mistrzostw świata: 1994
• Drużyna marzeń XX wieku: 1998
• Członek FIFA 100: 2004
• Nagroda Prezydenta FIFA: 2012
• Nagroda Prezydenta UEFA: 2013

Odznaczenia

• Krzyż Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
• Krzyż Zasługi I klasy Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
• Wielki Krzyż Zasługi Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
• Bawarski Order Zasługi
• Order Zasługi Dolnej Saksonii I klasy
• Order Zasługi Nadrenii Północnej-Westfalii
• Order Orła Azteków