Loading AI tools
księgarz, antykwariusz i wydawca polski Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Ludwik Grzybowski (ur. 16 sierpnia 1837 w Krakowie[1], zm. 19 lutego 1916 w Krakowie[2]) – polski księgarz, nakładca i wydawca, protoplasta krakowskiej profesorskiej rodziny Grzybowskich.
 Konstancja z Cywińskich Hubicka (1813–1879) z córkami: Ireną póź. Tustanowską (1850–1891, na zdjęciu pierwsza od lewej) i Marią Grzybowską oraz zięciem Franciszkiem Grzybowskim, Kraków, 1866.[b] | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
Urodził się w Wolnym Mieście Krakowie, gdzie jego rodzina mieszkała od XVIII wieku[c][4], jako jedno z dwanaściorga dzieci Kaspra Grzybowskiego (1791–1843) i Józefy Stroyny (Strojny) (1796-1866)[1]. Młodszy brat Joanny Ewy z Grzybowskich Rogowskiej (1814–1847)[5], babki Stanisława Wyspiańskiego[6]. Ożenił się w r. 1866 w Krakowie z Marią Hubicką (1842–1916), z którą miał syna Stefana Gaspara Mariana Grzybowskiego (1867–1930), dr medycyny UJ, lekarza i społecznika, burmistrza Zatora. Po separacji i zerwaniu wszelkich kontaktów z żoną oraz synem („rozłączenie od stołu i łoża”, 1869)[7] żył w konkubinacie z Maryanną Jurkiewiczową (ur. 1837), matką jego dwóch młodszych synów: geologa Józefa Bolesława (1869–1922) i Feliksa (ur. 1873), słuchacza wydziału Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej, oraz przybranej córki Wiktorii (ur. 1866)[4]. Na przełomie lat 1897 i 1898 nawiązał kontakt listowny z najstarszym synem[4][7]. Dziadek prawników Konstantego i Stefana Grzybowskich, pradziadek historyka Stanisława Grzybowskiego.
Od 1 września 1862[8] do roku 1869 prowadził w Krakowie księgarnię asortymentową wraz z antykwariatem, wypożyczalnią i składem nut[9]. Wydawał książki (przeważnie o tematyce patriotycznej i religijnej), podręczniki szkolne, grafiki oraz utwory muzyczne. Księgarnia mieściła się w Pałacu Zbaraskich (obecnie Rynek Główny 20, d. 14), wówczas określanym jako „kamienica księcia Jabłonowskiego”. Po jej bankructwie prowadził tam księgarnię Franciszek Trzecieski, a następnie (w latach 1872–1877) Adolf Dygasiński. Obie te księgarnie również zbankrutowały.
Miał poglądy „demokratyczne i republikańskie”[4]. Jego wydawnictwo popierało aktywnie powstanie styczniowe. W 1863 opublikował broszurę Kilka rysów z żywota Katarzyny ze Szrederów jenerałowej Sowińskiej i jej pogrzeb w Warszawie. Wydany przez niego w tymże roku anonimowy Odpust zupełny Ojca Świętego Piusa IX...[10][11] został w 1864 przez gubernatora Galicji hrabiego Mensdorffa objęty zakazem rozpowszechniania[12][13], a drukarza Jakuba Żegotę Wywiałkowskiego (1823–1896) aresztowano za udział w powstaniu[14]. Pismo polityczne „Kronika” wychodzące w Krakowie określiło tę książeczkę jako „pierwszą publikację patryiotyczną” wydaną w tym czasie w mieście „popierającą naszą sprawę”[15]. Grzybowski wydał też serię drzeworytów przedstawiających bohaterów i bitwy powstania styczniowego[16][17] drukowanych u Wywiałkowskiego oraz Johanna Jacoba Webera (1803–1880) w Lipsku.
Ponadto „wydawał z zamiłowaniem prace naukowe i wartościowe”[4] m.in. tłumaczenia na jęz. pol. Rysu biograficznego Adama Mickiewicza Edmunda Fontille’a (wł. Edmond Mainard, mąż Ksawery Deybel, tłum. Lucjan Siemieński, 1863) i Żywotu św. Stanisława... Jana Długosza (tłum. Ludwik Feliks Karczewski, 1865)[18] oraz biografię Adama Czartoryskiego autorstwa Lucjana Siemieńskiego (1863)[19], sześć pieśni Władysława Żeleńskiego (1864)[20][21] do słów Bohdana Zalewskiego i Władysława Syrokomli[22], a także pieśni patriotyczne Stanisława Mireckiego[23] i Kobiety dramatów Słowackiego pióra Michała Bałuckiego (1867)[24]. Jedną z ostatnich wydanych przez siebie książek opatrzył wstępem, w którym wyłożył swoje wydawnicze credo, określając się jako „miłujący kraj wydawca”[25]. Zapowiadał też w nim edycję polskiego przekładu słynnej później książki Stefana Buszczyńskiego Upadek Europy (La décadence de l’Europe), do czego jednak nie doszło. Wydawane przez siebie utwory drukował na ogół w drukarniach krakowskiego „Czasu” i Uniwersytetu Jagiellońskiego, a także w Lipsku. Utrzymywał liczne kontakty z zagranicą.
Nieudane transakcje antykwaryczne oraz niemożność uzyskania zaległych wierzytelności od klientów[26] doprowadziły go w 1869 do bankructwa i już do końca życia pozostawał człowiekiem niezamożnym. W 1898 r. pracował krótko w księgarni Leonarda Zwolińskiego w Zakopanem[4], ale po 1880 występował w księgach adresowych i spisach ludności Krakowa jako były księgarz i agent handlowy (komisjoner), zam. ul. Krzywa 7[27][28]. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie a jego grób się nie zachował.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
