Feliks Netz

Feliks Netz (ps. i krypt.: (ef), Efen, EFEN, F.N. (fen), Fen, FEN (FEN), (FN)^[1] (ur. 26 grudnia 1939^[2] w Kretkach Dużych, zm. 12 kwietnia 2015 w Katowicach) – polski poeta, prozaik, dramaturg radiowy, tłumacz, krytyk literacki i filmowy, publicysta.

Feliks Netz

Data i miejsce urodzenia	26 grudnia 1939 Kretki Duże
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 2015 Katowice
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet Śląski w Katowicach
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 26 grudnia 1939 r. w Kretkach k. Brodnicy (obecnie województwo kujawsko-pomorskie), w robotniczej rodzinie Emila i Heleny z domu Kamińskiej^[3]. W 1946 wyjechał do Lubania (dolnośląskie), gdzie mieszkał z rodzicami do marca 1955. Od 1953 uczył się w Liceum Ogólnokształcącym; redagował w tym czasie szkolną gazetkę literacką „Plejada”. W 1955 zamieszkał w Katowicach, gdzie kontynuował naukę w Liceum Ogólnokształcącego TPD nr 2 im. Wilhelma Piecka. Po zdaniu w 1958 matury przez rok pracował w kopalni „Katowice”, po czym podjął studia polonistyczne w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach^[2] zakończone absolutorium. Dwa lata później uzyskał magisterium w nowo powstałym Uniwersytecie Śląskim (dyplom numer 22). Był już wówczas od trzech lat etatowym pracownikiem Redakcji Audycji Literackich w Polskim Radiu w Katowicach. W roku 1968 przyjęty do Związku Literatów Polskich, został członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, a także Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[4]. Z tych wszystkich organizacji wystąpił na początku stanu wojennego. Potem należał jedynie do Górnośląskiego Towarzystwa Literackiego (od 1993)^[1].

Był członkiem Śląskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich w 2010^[5].

Zmarł w Katowicach, pochowany 16 kwietnia 2015 r. na cmentarzu przy ul. Francuskiej. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył abp Damian Zimoń^[6].

Działalność twórcza

Debiutował w „Faktach i myślach“ w 1961 roku^[2]. Od roku 1971 do końca 1981 związany z katowickim tygodnikiem „Panorama”, gdzie pełnił funkcję kierownika działu kulturalnego, a w ostatnim – „solidarnościowym” – roku 1981 redaktora naczelnego. Współpracował z Kazimierzem Kutzem w Zespole Filmowym „Silesia” od momentu jego powołania (1972) do połowy lat 70. jako kierownik literacki^[1].

Niezweryfikowany w stanie wojennym, podjął pracę jako nauczyciel języka węgierskiego w katowickim X Liceum Ogólnokształcącym, z którym związany był przez trzy lata. Na zaproszenie Wilhelma Szewczyka współredagował dwutygodnik „Poglądy”, przez pewien czas godząc pracę nauczyciela-hungarysty z pracą w redakcji. Następnie pełnił funkcję kierownika działu literackiego tygodnika „Tak i Nie”. W roku 1990 wrócił do Polskiego Radia w Katowicach, gdzie pracował do czasu przejścia na emeryturę. Od 1995 roku współredagował miesięcznik społeczno-kulturalny „Śląsk”, gdzie był zastępcą redaktora naczelnego. Znawca, komentator i tłumacz dzieł Sandora Maraiego.^{[potrzebny przypis]}

Utwory

Poezja, proza, esej

• Związek zgody (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1968) – debiut prozatorski^[2].
• Sto dni odpustu (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1968).
• Z wilczych dołów (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1973).
• Skok pod poprzeczką (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1977).
• Biała gorączka (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1980).
• Wir (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1985).
• Urodzony w Święto Zmarłych (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1995).
• Wielki zamęt. Felietony radiowe z lat 1990–1995 (Agencja Wydawnicza Radia Katowice, Katowice 1995).
• Róg Ligonia i Królowej Jadwigi. (Radio Katowice 1927–1997) (Agencja Wydawnicza Radia Katowice, Katowice 1997).
• Dysharmonia caelestis (Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2004).
• Cierpienia młodego Ż. (Biblioteka Śląska, Katowice 2000).
• Poza kadrem. Teksty o filmach (Wydawnictwo Mamiko, Nowa Ruda 2006).
• Ćwiczenia z wygnania (Instytut Mikołowski, Mikołów 2008).
• Trzy dni nieśmiertelności (Instytut Mikołowski, Mikołów 2009).
• Krzyk sowy (Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2014).

Słuchowiska radiowe

• Mały traktat dla dorosłych Słuchowisko napisane w 1966.
• Złota reneta Słuchowisko napisane w 1970 r.
• Michał Słuchowisko napisane w 1971.
• Mistrz świata „Teatr Polskiego Radia” 1973 nr 2, s. 49–68. Słuchowisko napisane w 1972.
• Powtórka z życiorysu Słuchowisko napisane w 1973 r.
• Karta powołania Słuchowisko napisane w 1975 r.
• Biała gorączka „Teatr Polskiego Radia” 1977 nr 1, s. 54–66. Słuchowisko napisane w 1976.
• Carobójcy Słuchowisko napisane w 1990.
• Urodzony w Święto Zmarłych Słuchowisko napisane w 2007.
• Łowca komarów Słuchowisko napisane w 1995.
• Pokój z widokiem na wojnę polsko-jaruzelską Słuchowisko napisane w 2007.
• Zegarek Słuchowisko napisane w 2008.

Przekłady

• Tibor Déry: Anatema, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
• Endre Illés: Taniec motyla i inne eseje. Wybór E. Bojtár. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1986.Eseje.Przekład z języka węgierskiego.
• Gyorgy Moldova: Ciemny anioł. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1987. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
• Tim Sebastian, Cień szpiega. Almapres-Czeladź, Czeladź 1990. Powieść. Przekład z języka angielskiego. Współautorstwo przekładu: Barbara Flisiuk, Barbara Korzon.
• István Kovács: Księżyc twojej nieobecności. Wybór i posłowie Bohdan Zadura. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1991. Wiersze. Przekład z języka węgierskiego. Tłumacze różni.
• John Jakes: Miłość i wojna, T. 2. Krajowa Agencja Wydawnicza, Katowice 1992. Powieść. Przekład z języka angielskiego.
• Josif Brodski: Dwadzieścia sonetów do Marii Stuart. Posłowie Piotr Fast. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1993. Wiersze. Przekład z języka rosyjskiego.
• Aleksander Puszkin: Eugeniusz Oniegin. Romans wierszem. Śląski Fundusz Literacki, Katowice 1993. Poemat. Przekład z języka rosyjskiego.
• Kurt Drawert: Wzór wewnętrzny. Wiersze. / Innenmuster. Gedichte. Wybór i posłowie G. Kurpanik-Malinowska. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1994. Wiersze. Przekład z języka niemieckiego.
• Gordon MacDonald: Najlepsze miejsce pod słońcem, czyli o właściwym czasie i miejscu do budowania charakteru dziecka. Vocatio, Warszawa 1994. Przekład z języka angielskiego.
• Robert Schneider: Brat snu. Videograf II, Katowice 1996. Powieść. Przekład z języka niemieckiego. Współautorstwo przekładu: Gizela Kurpanik-Malinowska.
• Alexander Walker: Audrey Hepburn. Videograf II, Katowice 1996. Esej. Przekład z języka angielskiego.
• Béla Balazs: Zamek księcia Sinobrodego. Libretto opery Béli Bartóka. Przekład z języka węgierskiego. Premiera: Warszawa, Teatr Wielki-Opera Narodowa, 16 kwietnia 1999.
• Sándor Márai: Żar. „Czytelnik”, Warszawa 2000. Powieść. Przekład z języka węgierskiego. Wznowienia: tamże 2006, 2008, 2009,2015.
• Sándor Márai: Komora celna. „Dialog” 2002 nr 7, s. 73–87. Dramat. Przekład z języka węgierskiego. Premiera: Szczecin, Teatr Krypta, 16 kwietnia 2005. Adaptacja i reżyseria: A. Buszko, P. Ratajczak.
• György Gömöri: Dylemat królika doświadczalnego. Wybór wierszy. Wybrał… Biblioteka Śląska, Katowice 2003. Wiersze. Przekład z języka węgierskiego.
• Sándor Márai: Księga ziół. „Czytelnik”, Warszawa 2003. Proza. Przekład z języka węgierskiego. Wznowienia: tamże 2006, 2008, 2009.
• Sándor Márai: Występ gościnny w Bolzano. „Czytelnik”, Warszawa 2005. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
• Sándor Márai: Krew świętego Januarego. „Czytelnik”, Warszawa 2006. Powieść. Przekład z języka węgierskiego. Wznowienia: tamże 2007.
• Sándor Márai: Pierwsza miłość. „Czytelnik”, Warszawa 2007. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
• Sándor Márai: Dziedzictwo Estery. „Czytelnik”, Warszawa 2008. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
• Sándor Márai: Wyspa. „Czytelnik” Warszawa 2009. Powieść. Przekład z języka węgierskiego.
• Sándor Márai: Niebo i Ziemia. „Czytelnik” Warszawa 2011.
• Sándor Márai: Cztery pory roku. „Czytelnik” Warszawa 2015.
• Mikołaj Gogol: Wybrane fragmenty korespondencji z przyjaciółmi. Wydawnictwo Sic! Warszawa 2015 s. 306 Wstęp przekład i przypisy Feliks Netz.

Odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (1994)^[1]
• Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)^[7]

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda „Peleryny” przyznana podczas Gdańskich Spotkań Jesiennych przez Radę Naczelną ZSP za tom Związek zgody (1968)
• II nagroda w konkursie Rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach na słuchowisko o tematyce współczesnej Ballada o familoku (1977)
• II nagroda w konkursie Ministerstwa Górnictwa i Oddziału Katowickiego Związku Literatów Polskich za powieść Biała gorączka (1978)
• Nagroda Grupy Literackiej „ECCE”, działającej przy Uniwersytecie Śląskim za tom wierszy Wir (1985)
• Nagroda „Pegaza” przyznana przez Klub Studentów Wybrzeża „Żak” w Gdańsku za twórczość przekładową - przekład poematu Aleksandra Puszkina Eugeniusz Oniegin, a także za przekłady poezji węgierskiej (1987)^[8]
• Nagroda Prezydenta Katowic (1993)
• Nagroda w konkursie zamkniętym zorganizowanym przez Rozgłośnię Polskiego Radia i Towarzystwo Zachęty Kultury w Katowicach, Teatr Polskiego Radia, Ministerstwo Kultury i Sztuki za słuchowisko Harmonia (1993)
• tytuł Honorowego Obywatela Lubania (1997)
• nominacja do Nagrody Literackiej Nike za Dysharmonia caelestis (2005)^[9]
• Nagroda Artystyczna Marszałka Województwa Śląskiego (2012)
• Nagroda Poetycka im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego „Honorowy Orfeusz” za tom Krzyk sowy (pośmiertnie, 2015)^[10]

Źródło:^[11].

Upamiętnienie

16 października 2018 r. plac k. Ratusza Miejskiego w Lubaniu otrzymał imię Feliksa Netza na podstawie uchwały Rada Miasta Lubań z dnia 26 czerwca 2018 r. Na uroczystości odsłonięcia tabliczki z nazwą placu oraz tablicy pamiątkowej była obecna wdowa po pisarzu, Beata Netz^[12].