Loading AI tools
ciastka regionu kurpiowskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fafernuchy – rodzaj ciasteczek charakterystycznych dla regionu kurpiowskiego Puszczy Zielonej[1] i Białej[2], dawniej występujących także na Mazurach[3].
Kształt podłużny, przypominający kopytka, średnio mają około 3 cm długości. Z zewnątrz wybarwione na złocisto lub ciemnobrązowo, jaśniejsze w przekroju[4].
Nazwa wypieku pochodzi z j. niemieckiego: Pfeffer (pieprz), Nüsse (orzechy), czyli „twarde jak orzech ciasteczka z pieprzem”[1].
Ciasto wyrabiano z mąki żytniej lub pszennej z dodatkiem utartej marchwi, miodu, pieprzu i soli. Z ciasta robiono wałki, które krojono na kawałki jak kopytka, następnie układano je na blasze, potem pieczono w piecu chlebowym. Dawniej fafernuchy pieczono bez cukru, a słodzikiem był odwar z buraka pastewnego lub pasternaku. Po wyjęciu z pieca były zanurzane w miodzie[1]. W Puszczy Białej dodawano do fafernuchów cynamon. Maria Żywirska wspominała, że w Puszczy Białej do masy dodawano kilka całych jaj i wodę. Według tradycyjnej receptury fafernuchy przygotowywane są bez spulchniaczy i mogą być długo przechowywane jak pierniki[3].
Ciastka są wypiekane zwyczajowo na święto Trzech Króli[3]. Adam Chętnik nazywał ciastka nowolatkami, bo były pieczone na Nowy Rok[5]. Przygotowuje się je często na różne uroczystości, jak festyny, kiermasze, wystawy lub targi. Są dostępne w ofercie kurpiowskich piekarni[3].
Wypieki miały zastosowanie w grze zwanej cetno i licho. W zabawie brały udział dwie osoby[3]. Jedna z nich chowała w dłoni trochę ciastek, druga zaś musiała odgadnąć, czy liczba fafernuchów jest parzysta (cetno) czy nieparzysta (licho)[6]. W przypadku błędnej odpowiedzi ciastka zabierał współzawodnik, prawidłowej – zgadujący[2].
W 2010 fafernuchy zostały wpisane na listę produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.