Loading AI tools
polskie przedsiębiorstwo produkujące samochody ciężarowe Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Fabryka Samochodów Ciężarowych „Star” – dawne polskie przedsiębiorstwo specjalizujące się w produkcji lekkich i średnich samochodów ciężarowych, które miało swoją siedzibę w Starachowicach. Jego głównym sukcesorem w zakresie fabryki w Starachowicach jest spółka MAN Bus.
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. 1 Maja 12 |
| Data założenia |
1948 |
| Forma prawna |
przedsiębiorstwo państwowe, a następnie Sp. z o.o. |
| Zatrudnienie |
22 000 (1976)[1] |
Położenie na mapie Starachowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu starachowickiego  | |
 51°03′20,0″N 21°03′33,9″E | |
Zakłady powstały w 1948 roku jako przedsiębiorstwo państwowe, na bazie Zakładów Mechanicznych w Starachowicach założonych w 1920 roku, produkujących w okresie międzywojennym armaty oraz ramy do samochodów wytwarzanych przez przedsiębiorstwo Lilpop, Rau i Loewenstein w Warszawie. Otrzymały początkowo nazwę Fabryka Samochodów Ciężarowych im. Feliksa Dzierżyńskiego[2] i mieściły się w Starachowicach. Były tam produkowane samochody ciężarowe marki „Star”, poczynając od Star 20 z 1948 roku. W 1981 roku wyprodukowano 500-tysięczną ciężarówkę[3].
Podczas przemian gospodarczych na przełomie lat 80. i 90. przedsiębiorstwo znalazło się w trudnej sytuacji i groziła mu likwidacja. Po strajku okupacyjnym w 1991 roku przedsiębiorstwo zostało przekształcone w spółkę o nazwie Zakłady Starachowickie Star S.A. i sprywatyzowane[2]. W połowie lat 90. XX wieku kontrolę nad przedsiębiorstwem przejęła spółka Sobiesław Zasada Centrum S.A., co do dziś uważane jest za kontrowersyjne[4]. W późniejszym okresie przedsiębiorstwo zostało podzielone na dwie spółki: Star Trucks Sp. z o.o. (główna część zakładów) i Inwest Star S.A., produkująca część komponentów[5]. 17 grudnia 1999 roku, na skutek sprzedaży udziałów, głównym udziałowcem spółki Star Trucks została niemiecka grupa MAN AG[6]. Po tym przejęciu przez kilka lat dawna fabryka Star dalej produkowała ciężarówki własnej konstrukcji, lecz z dużym udziałem części koncernu MAN, takich jak kabiny kierowcy i silniki (począwszy od modeli 8.125 i 12.155)[7].
W 2003 roku zmieniono nazwę spółki Star Trucks na MAN STAR Trucks & Buses Sp. z o.o., po czym w związku z przekształceniami przeniesiono jej siedzibę do Sadów koło Poznania, a zakład w Starachowicach stał się jej oddziałem[uwaga 1][8]. W 2003 roku w Starachowicach uruchomiono produkcję szkieletów nadwozi[3] i komponentów autobusowych dla zakładów w Sadach (zamknięty w 2016 roku) i w Salzgitter. W 2004 r. zakład w Starachowicach otrzymał certyfikat ISO 9001-2000.
Poziom produkcji ciężarówek szosowych wciąż spadał, sięgając w końcowym okresie kilkuset sztuk rocznie, dlatego z końcem 2003 roku przeniesiono ją do zakładów MAN-a w Austrii w Grazu (były Steyr-Daimler-Puch AG)[9]. W Starachowicach pozostała jedynie niewielka produkcja terenowych ciężarówek modelu 944 i 1466 dla wojska i różnych służb (np. leśników)[9].
W 2006 roku zakończono definitywnie produkcję samochodów ciężarowych. Zakład w Starachowicach produkuje obecnie kompletne autobusy miejskie napędzane silnikiem dielsa, CNG oraz autobusy elektryczne. Przykładowo, wkrótce po przejęciu Stara przez MAN-a, rozwijano produkcję wiązek kabli instalacji elektrycznych.
Marka Star była wykorzystywana przy sprzedaży na rynku polskim ciężarówek produkowanych w Grazu w zakładzie Steyr należącym do MAN AG.
8 stycznia 2009 przedsiębiorstwo MAN Star Trucks & Buses wyeliminowało z nazwy markę „Star” i od tego momentu nazywa się MAN Bus Sp. z o.o., a od 2017 ponownie ma siedzibę w Starachowicach[8].
W czasie istnienia zakładu wyprodukowano łącznie 631,5 tys. pojazdów. Ciężarówki Star przez kilka lat były eksportowane do państw bloku wschodniego, a także do Angoli, Libii, Chin, Egiptu, Jemenu i Tajlandii.
W 2018 r. Grupa Zasada w porozumieniu z Agencją Rozwoju Przemysłu wyraziły zainteresowanie możliwością powrotu marki „Star” na rynek polski, w szczególności do produkcji dla wojska. Związane jest to m.in. z tym, że duża część bazy transportowej wojska polskiego używa samochodów tej marki, które są remontowane i unowocześniane w Starachowicach przez przedsiębiorstwo Autobox, które wyraziło też zainteresowanie produkcją nowych ciężarówek pod tą marką. Dlatego Grupa Zasada zwróciła się do przedsiębiorstwa MAN o zwrot dokumentacji technicznej samochodów Star (do czego upoważniały warunki umowy), a otrzymana dokumentacja została przekazana przedsiębiorstwu Autobox. Natomiast znak firmowy Stara wciąż jest w dyspozycji MAN-a[10].
W 2019 roku MAN sprzedał 7,4 tys. autobusów, w 2021 tylko 4,6 tys., a rok później w ciągu pierwszych 9 miesięcy tylko 2,8 tys. W efekcie zapowiedziano zwolonienie 860 osób, czyli 30 proc. załogi[11].
FSC Star produkowała następujące modele pojazdów ciężarowych:
W skład rodziny S2000 wchodziły następujące modele: 8.117, 10.157, 12.157, 12.227, 13.227, 14.227, 15.227 seria ta była identyczna z rodziną samochodów MAN L2000. W latach 2004–2007 samochody Star S2000 produkowane były w Austrii.
Produkowano również silniki rodzin S42, S530 oraz S53 i ich pochodnych oraz podzespoły takie jak osie, także dla firm zewnętrznych, np. Autosan.
"Starachowice 1991: To nie ten sierpień" to polski film dokumentalny z 2011 roku, w reżyserii Sławomira Koehlera i Ewy Sochackiej. Film przedstawia atmosferę wśród robotników związku zawodowego NSZZ „Solidarność” oraz Zarządu w Fabryce FSC "Star" w Starachowicach podczas strajku w sierpniu 1991 roku. Film ten był emitowany przez TVP Historia w 2011 roku[13].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
