Erotica

Erotica – piąty album studyjny Madonny.

Ten artykuł dotyczy albumu. Zobacz też: piosenka o tym samym tytule.

Erotica

Wykonawca albumu studyjnego
Madonna
Wydany	20 października 1992
Nagrywany	1991 – 1992
Gatunek	pop, dance, house, hip-hop, jazz
Długość	75:24
Wydawnictwo	Maverick, Sire, Warner Bros.[1]
Producent	André Betts, Madonna, Shep Pettibone[1]
Oceny
AllMusic [2] Blender Entertainment Weekly B+ Robert Christgau A[3] Rolling Stone Slant Magazine [4]
Album po albumie
The Holiday Collection (1991) Erotica (1992) Bedtime Stories (1994)

Album był częścią większej akcji medialnej. W tym samym czasie, co płyta, wydana została książka zatytułowana Sex, a na ekrany kin wszedł thriller erotyczny Body of Evidence (w Polsce: Sidła miłości), w którym Madonna grała główną rolę kobiecą. Wydarzeniem wieńczącym te wszystkie działania było tournée piosenkarki zatytułowane Girlie Show. Motywem łączącym wszystkie elementy kampanii był seks i erotyka.

Płyta ukazała się w dwóch wersjach: oryginalnej, do której przy wznowieniu dodano oznaczenie Parental Advisory – Explicit Lyrics, oraz tak zwanej "czystej", czyli bez ostrzeżenia, ale z usuniętym utworem „Did You Do It?”.

Album jest jednym z najgorzej sprzedających się studyjnych wydawnictw Madonny, został sprzedany w łącznym nakładzie ponad 6 mln egzemplarzy^[5] (2 mln w USA). Przyczyną była krytyka Madonny ze strony mediów i opinii publicznej w tamtym okresie.

Lista utworów

#	Tytuł	Czas
1.	"Erotica" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone, Anthony Shimkin Producent: Madonna, Shep Pettibone	5:18
2.	"Fever" Autor: John Davenport, Eddie Cooley Producent: Madonna, Shep Pettibone	5:00
3.	"Bye Bye Baby" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone, Anthony Shimkin Producent: Madonna, Shep Pettibone	3:56
4.	"Deeper and Deeper" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone, Anthony Shimkin Producent: Madonna, Shep Pettibone	5:33
5.	"Where Life Begins" Autor: Madonna Ciccone, André Betts Producent: Madonna, André Betts	5:57
6.	"Bad Girl" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone, Anthony Shimkin Producent: Madonna, Shep Pettibone	5:23
7.	"Waiting" Autor: Madonna Ciccone, André Betts Producent: Madonna, André Betts	5:46
8.	"Thief of Hearts" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone, Anthony Shimkin Producent: Madonna, Shep Pettibone	4:51
9.	"Words" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone, Anthony Shimkin Producent: Madonna, Shep Pettibone	5:55
10.	"Rain" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone Producent: Madonna, Shep Pettibone	5:24
11.	"Why's It So Hard" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone, Anthony Shimkin Producent: Madonna, Shep Pettibone	5:23
12.	"In This Life" Autor: Madonna Ciccone, Shep Pettibone Producent: Madonna, Shep Pettibone	6:23
13.	"Did You Do It?" featuring Mark Goodman & Dave Murphy Autor: Madonna Ciccone, André Betts Producent: Madonna, André Betts	4:54
14.	"Secret Garden" Autor: Madonna Ciccone, André Betts Producent: Madonna, André Betts	5:32

Uwagi

• Utwór „Did You Do It?” to zedytowana piosenka „Waiting”, gdzie Madonna śpiewa jedynie refren, a zamiast zwrotek rapowany tekst wykonują Mark Goodman i Dave Murphy. Piosenki nie ma na tak zwanej „czystej” wersji albumu.
• Utwór „Erotica” zawiera sample pochodzące z piosenek „Jungle Boogie” grupy Kool and the Gang oraz „El yom 'ulliqa 'ala khashaba (اليوم علّق على خشبة)” libańskiej piosenkarki Fairuz.
• W roku 1993 Fairuz pozwała Madonnę do sądu z roszczeniem o 2,5 miliona dolarów w związku z nieautoryzowanym użyciem w piosence „Erotica” sampla z jej utworu. W sprawie uzyskano ugodę, a ostateczna suma wypłacona libańskiej piosenkarce nie została ujawniona^[6]
• Mimo iż nie jest on wymieniony na albumie, Anthony Shimkin został oficjalnie uznany przez Amerykańskie Stowarzyszenie Kompozytorów, Autorów i Wydawców za współautora piosenek „Erotica”, „Bye Bye Baby”, „Bad Girl”, „Thief of Hearts”, „Words” oraz „Why's It So Hard”.

Twórcy

• Madonna – śpiew
• André Betts – syntezator, bas, pianino, instrumenty smyczkowe, perkusja, klawisze, syntezator strunowy
• Donna De Lory oraz Niki Haris - śpiew wspierający
• Jerome Dickens – gitara
• Anton Fig – perkusja
• Mark Goodman – głosy
• Joe Moskowitz – perkusja, klawisze
• Dave Murphy – głosy
• Paul Pesco – gitara
• Shep Pettibone – klawisze
• James Preston – pianino, klawisze, syntezator instrumentów smyczkowych
• Jimmy Preston – pianino
• Tony Shimkin – klawisze, syntezator instrumentów smyczkowych
• Donny Wilensky – saksofon
• Doug Wimbish – bas

Certyfikaty i sprzedaż

Kraj	Certyfikat	Sprzedaż
Australia	3 x platynowa płyta	210 000
Austria	złota płyta	25 000
Brazylia	złota płyta	250 000
Finlandia	-	30 000
Francja	platynowa płyta	300 000
Hiszpania	2 x platynowa płyta	120 000
Holandia	złota płyta	40 000
Japonia	platynowa płyta	370 000
Kanada	2 x platynowa płyta	200 000
Meksyk	platynowa płyta	250 000
Niemcy	złota płyta	250 000
Polska	złota płyta	55 000
Singapur	2 x platynowa płyta	30 000
Stany Zjednoczone	2 x platynowa płyta	2 000 000
Szwajcaria	złota płyta	25 000
Wielka Brytania	2 x platynowa płyta	600 000
Włochy	3 x platynowa płyta	300,000

Single

#	Tytuł	Data wydania	[7]		[8]
1.	Erotica	wrzesień 1992	# 3	# ?	# 3	—
2.	Deeper and Deeper	listopad 1992	# 7	# ?	# 6	—
3.	Bad Girl	luty 1993	# 36	# ?	# 10	—
4.	Fever (poza USA)	marzec 1993	—	# ?	# 6	—
5.	Rain	lipiec 1993	# 14	# ?	# 7 (2 tygodnie)	—
6.	Bye Bye Baby (poza USA)	wrzesień 1993	—	# ?	# —	—

Przypisy

1. Madonna – Erotica. Discogs. [dostęp 2023-04-25]. (ang.).
2. Stephen Thomas Erlewine: Erotica – Madonna. AllMusic. [dostęp 2023-04-25]. (ang.).
3. Robert Christgau: Madonna. robertchristgau.com. [dostęp 2023-04-25]. (ang.).
4. Sal Cinquemani: Review: Madonna, Erotica. Slant Magazine. [dostęp 2023-04-25]. (ang.).
5. Barry Walters: Madonnaʼs Erotica, Sex: Why Musical Masterpiece, Defiant Book Still Matter. [w:] Rolling Stone [on-line]. rollingstone.com, 2017-10-19. [dostęp 2020-12-30]. (ang.).
6. Pau Grein: Madonna, MJ Club-Conscious: Chicago Vibe-rates. Billboard. New York, 1993-03-06. [dostęp 2020-12-30]. (ang.).
7. Madonna - Billboard Singles. Allmusic. Dostęp: 2009-09-28.
8. Chart Stats - Madonna. Dostęp: 2009-09-28.