Dolny Płaj

Dolny Płaj – dawna konna droga myśliwska wybudowana pod koniec XIX wieku w wyniku inicjatywy administracji dóbr Habsburgów żywieckich na północnych stokach Babiej Góry^[1] w Paśmie Babiogórskim w Beskidzie Żywiecko-Orawskim^[2] (w regionalizacji według Jerzego Kondrackiego w Beskidzie Żywieckim^[3], w słowackiej Oravské Beskydy^[4]).

Dolny Płaj na wysokości Starego Gronia – widok ze szlaku czarnego na wschód.

Podobnie jak kilka innych babiogórskich płajów powstał on po 1878 r., kiedy tutejsze lasy weszły w skład dóbr żywieckich Habsburgów. Został wytyczony i zbudowany dla konnych objazdów rewirów leśnych przez leśniczych, a także dla celów myśliwskich. Stąd też stara nazwa płaju – Rajsztak, pochodząca od niemieckiego Reitsteg – ścieżka do jazdy konnej (niem. reiten – jeździć konno, Steg – ścieżka, dróżka)^[5].

Opis drogi

Droga wyposażona została w takie elementy inżynierskie, jak kamienne mostki, przepusty i mury oporowe^[6]. Rozpoczyna się ona w Zawoi Czatoży, wznosi się do Grubej Jodły, skąd następnie oddziela się od Górnego Płaju i biegnie poniżej, równolegle do niego. Droga następnie trawersuje na wysokości 850 – 900 m n.p.m. i dołącza do Orawskiego Chodnika^[1]. Dolny Płaj przecinają dwa znakowane szlaki turystyczne: zielony szlak na wysokości Suchego Gronia i szlak czarny na grzbiecie Starego Gronia^[7].

Droga wiedzie cały czas lasem, i jest miejscami podmokła, w latach sześćdziesiątych została wyremontowana^[7]. Dolny Płaj był niegdyś drogą graniczną Babiogórskiego Parku Narodowego, dostępną dla turystów. Obecnie, po poszerzeniu granic parku, przemieszczanie się nią jest zabronione^[1]. Droga nie jest też remontowana ani w żaden sposób utrzymywana przez administrację Parku Narodowego^[6].

Znajduje się w Babiogórskim Parku Narodowym, w granicach wsi Zawoja, w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Zawoja^[2].

Przypisy

1. StanisławS. Figiel StanisławS., UrszulaU. Janicka-Krzywda UrszulaU., Wojciech W. WiśniewskiW.W.W. Piotr Krzywda Wojciech W. WiśniewskiW.W.W., Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 266, ISBN 978-83-62460-30-4.
2. Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2024-11-07].
3. JerzyJ. Kondracki JerzyJ., Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 318, 330–333, ISBN 83-01-12479-2.
4. DanielD. Kollár DanielD., Beskidy Orawskie, Bratysława: Peter Augustini i Daniel Kollár, s. 9–10, ISBN 80-89226-08-6.
5. WładysławW. Midowicz WładysławW., Dzieje szlaków i schronisk babiogórskich, „Karpaty. Materiały szkoleniowe o problematyce górskiej (...)”, 2, Krakowski Klub Przodowników Turystyki Górskiej przy Krakowskim Oddziale PTTK, 1974, s. 79–83 (pol.).
6. JózefJ. Partyka JózefJ., Ochrona dóbr kultury i historycznego związku człowieka z przyrodą w parkach narodowych, Ojców 2003, s. 191, ISBN 83-913217-5-4.
7. WładysławW. Midowicz WładysławW., Szlaki Babiej Góry, wyd. 1, Zakład Wydawniczo - Propagandowy PTTK, 1979. Brak numerów stron w książce