Dasyatis – rodzaj morskich i słodkowodnych ryb chrzęstnoszkieletowych z podrodziny Dasyatinae w obrębie rodziny ogończowatych (Dasyatidae).
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Dasyatis |
Rafinesque, 1810[1] |
|
Przedstawiciel rodzaju – ogończa pastynak (D. pastinaca) |
Systematyka
|
Domena
|
eukarionty |
Królestwo
|
zwierzęta |
Typ |
strunowce |
Podtyp |
kręgowce |
Gromada |
ryby chrzęstnoszkieletowe |
Podgromada |
spodouste |
Infragromada |
Euselachii |
(bez rangi) |
płaszczki |
Nadrząd |
orleniokształtne |
Rodzina |
ogończowate |
Podrodzina |
Dasyatinae |
Rodzaj |
Dasyatis |
Typ nomenklatoryczny |
Dasyatis ujo Rafinesque, 1810 (= Raja pastinaca Linnaeus, 1758) |
Synonimy |
- Dasybatus[uwaga 1] Klein, 1775[3]
- Dasybatus[uwaga 2] Walbaum, 1792[5]
- Uroxis Rafinesque, 1810[6]
- Trygon Cuvier, 1816[7]
- Trygonobatus Blainville, 1816[8]
- Trygonobatis[uwaga 3] — Blainville, 1825[9]
- Pastinacae[uwaga 4] Nardo, 1827[11]
- Trigon[uwaga 5] — Rüppell, 1829[12]
- Dasybatus Garman, 1885[13]
- Brachioptera Gratzianov, 1906[14]
|
|
Gatunki |
43 gatunki (w tym 37 wymarłych) – zobacz opis w tekście |
|
|
|
Zamknij
Do rodzaju należą gatunki występujące w wodach zachodniego, południowo-zachodniego, wschodniego i południowo-wschodniego Oceanu Atlantyckiego oraz południowo-zachodniego Oceanu Indyjskiego[10][15].
Długość ciała do 104 cm; masa ciała (największa opublikowana) 10,2 kg[15].
Rodzaj zdefiniował w 1810 roku francuski przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque w publikacji własnego autorstwa poświęconej nowym rodzajom i gatunkom zwierząt i roślin Sycylii[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) ogończa pastynak (D. pastinaca).
Etymologia
- Dasyatis: gr. δασυς dasus ‘włochaty, kosmaty, chropowaty’; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[16].
- Uroxis: gr. ουρα oura ‘ogon’[17]; οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Dasyatis ujo Rafinesque, 1810 (= Raja pastinaca Linnaeus, 1758).
- Trygon (Trigon): gr. τρυγων trugōn, τρυγονσς trugonos ‘płaszczka’[19]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Raja pastinaca Linnaeus, 1758[20].
- Trygonobatus (Trygonobatis): gr. τρυγων trugōn, τρυγονσς trugonos ‘płaszczka’[19]; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Raja pastinaca Linnaeus, 1758[22].
- Pastinacae: łac. pastinaca ‘pasternak’, od pastinum ‘widły ogrodowe’[23]. Gatunek typowy: Raja pastinaca Linnaeus, 1758.
- Dasybatus: gr. δασυς dasus ‘włochaty, kosmaty, chropowaty’[24]; βατoς batos lub βατις batis ‘płaska ryba, zwykle stosowana w odniesieniu do płaszczki lub rai’[21]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Raja pastinaca Linnaeus, 1758.
- Brachioptera: gr. βραχιων brakhiōn, βραχιoνos brakhionos ‘górna część ramienia’[25]; πτερον pteron ‘skrzydło, płetwa’[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Brachioptera rhinoceros Gratzianov, 1906 (nomen dubium).
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[10]:
- Dasyatis chrysonota Smith, 1828
- Dasyatis hastata (DeKay, 1842)
- Dasyatis hypostigma Santos & Carvalho, 2004
- Dasyatis marmorata Steindachner, 1892
- Dasyatis pastinaca (Linnaeus, 1758) – ogończa pastynak[27]
- Dasyatis tortonesei Capapé, 1975
Opisano również szereg gatunków wymarłych[28]:
- Dasyatis borodini Case, 1981 (Ameryka Północna; eocen)
- Dasyatis branisai Cappetta, 1975 (Ameryka Południowa; kreda)
- Dasyatis carasuensis Averianov & Udovitshenko, 1993 (Azja; eocen)
- Dasyatis charlisae Case, 1981 (Ameryka Północna; eocen)
- Dasyatis commercensis Case & Cappetta, 1997 (Ameryka Północna; kreda)
- Dasyatis concavifoveus Cvancara & Hoganson, 1993 (Ameryka Północna; paleocen)
- Dasyatis crosswickense Case, 1996 (Ameryka Północna; paleocen)
- Dasyatis datasi Noubhani & Cappetta, 1997 (Afryka)
- Dasyatis delfortriei Cappetta, 1970 (Europa; miocen)
- Dasyatis dianapizarroae Laurito Mora, 1999 (Ameryka Środkowa)
- Dasyatis dux (Cope, 1867) (Ameryka Północna; miocen)
- Dasyatis hexagonalis Arambourg, 1952 (Afryka)
- Dasyatis mahuliensis Sahni & Mehrotra, 1981 (Azja; miocen)
- Dasyatis martini Noubhani & Cappetta, 1997 (Afryka)
- Dasyatis minuta Cappetta, 1970 (Europa; miocen)
- Dasyatis molinoensis Cappetta, 1975 (Ameryka Południowa; kreda)
- Dasyatis newegyptensis Case, Borodin & Leggett, 2001 (Ameryka Północna; kreda)
- Dasyatis nipponensis (Hatai & Kotaka, 1962) (Azja; miocen)
- Dasyatis northdakotaensis Hoganson, Erickson & Holland, 2019 (Ameryka Północna; kreda)
- Dasyatis ponsi Noubhani & Cappetta, 1997 (Afryka)
- Dasyatis puercensis Williamson & Lucas, 1993 (Ameryka Północna; paleocen)
- Dasyatis rafinesquei Kumar & Loyal, 1987 (Azja; eocen)
- Dasyatis reticulata Guinot, Hautier, Sambou & Martin, 2023 (Afryka; kreda)
- Dasyatis rugosa (Probst, 1877) (Europa; miocen)
- Dasyatis russelli Cappetta, 1972 (Afryka)
- Dasyatis schaefferi Cappetta, 1975 (Ameryka Południowa; kreda)
- Dasyatis serralheiroi Cappetta, 1970 (Europa; miocen)
- Dasyatis sessaoensis Cappetta, 1972 (Afryka)
- Dasyatis speetonensis Underwood, Mitchell & Veltkamp, 1999 (Europa; kreda)
- Dasyatis strangulata (Probst, 1877) (Europa; miocen)
- Dasyatis sudrei Cappetta, 1972 (Afryka)
- Dasyatis targionii (Lawley, 1876) (Europa; pliocen)
- Dasyatis tetraedra Arambourg, 1952 (Afryka)
- Dasyatis tochtabusiensis Averianov & Udovitshenko, 1993 (Azja; eocen)
- Dasyatis torrejonius Williamson & Lucas, 1993 (Ameryka Północna; paleocen)
- Dasyatis vicaryi Loyal, 1984 (Azja; eocen)
- Dasyatis wochadunensis Ward, 1979 (Europa; eocen)
Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych na mocy uprawnień Międzynarodowej Komisji Nomenklatury Zoologicznej[4].
Niepoprawna późniejsza pisownia Trygonobatus Blainville, 1816.
Nazwa nieważna, pisownia w liczbie mnogiej[10].
Niepoprawna późniejsza pisownia Trygon Cuvier, 1816.
H.M.D. de Blainville: Vertébrës. Class V. Poissons. W: A.G. Desmarest, H.M.D. de Blainville, C. Prévost, A. Serville & L. Saint-Fargau (red. red.): Faune française, ou Histoire naturelle, générale et particulière des animaux qui se trouvent en France, constamment ou passagèrement, à la surface du sol, dans les eaux qui le baignent, et dans le littoral des mers qui le bornent. Paris: Plassan, 1820–1830, s. 35. (fr.).
R. Froese & D. Pauly: Dasyatis. FishBase (ver. (02/2024)). [dostęp 2024-04-14]. (ang.).
E. Grabda & T. Heese: Polskie nazewnictwo popularne: krągłouste i ryby. Cyclostomata et Pisces. Koszalin: Wyższa Szkoła Inżynierska w Koszalinie, 1971, s. 28. ISSN 0239-7129.
Identyfikatory zewnętrzne
(
takson):