Dańdówka (gmina)

Dańdówka – dawna gmina wiejska, istniejąca przejściowo w 1915 roku na okupowanym przez Austro-Węgry Zagłębiu Dąbrowskim podczas I wojny światowej. Siedzibą władz gminy była Dańdówka (obecnie w granicach Sosnowca).

Dańdówka

gmina wiejska
1915–1915[1]
Państwo	Polska
Województwo	Generalne Gubernatorstwo Lubelskie
Powiat	dąbrowski (GGL)
Data powstania	1 kwietnia 1915[2]
Data likwidacji	15 sierpnia 1915[3]
Siedziba	Dańdówka
Szczegółowy podział administracyjny (1915)
Liczba miejscowości 1
brak współrzędnych

Podczas I wojny światowej gmina Zagórze, należąca od 1867 do powiatu będzińskiego pod zaborem rosyjskim, została przedzieloną granicą państw okupacyjnych. Jej wschodnia, zasadnicza część z Zagórzem znalazła się pod okupacją austriacką, gdzie weszła w skład nowo utworzonego powiatu dąbrowskiego, zachowując nazwę Zagórze. Natomiast zachodnia część gminy Zagórze znalazła się pod okupacją niemiecką, gdzie weszła w skład reformowanego powiatu będzińskiego. Dańdówka należąca do gminy Zagórze została przedzielona tą granicą:

• Obszerna choć niezurbanizowana część Dańdówki na zachód od drogi Niwka–Dańdówka–Zagórze^[4], obejmująca rurkownię i cegielnię Hrabia Renard oraz fabrykę lin drucianych A. Deichsel, znalazła się W strefie niemieckiej, gdze weszła w skład nowo utworzonej niemieckiej gminy Zagórze^[5].
  • 31 lipca 1915 ta część Dańdówki została włączona do Sosnowca, co także oznaczało likwidację niemieckiej gminy Zagórze^[6].

• Mniejsza lecz zurbanizowana część Dańdówki na wschód od drogi Niwka–Dańdówka–Zagórze znalazała się w strefie austriackiej, gdzie początkowo pozostała w austriackiej gminie Zagórze. W marcu 1915 poinformowano, że organizacja przeciętej granicą gminy Zagórze nie została jeszcze w pełni przeprowadzona^[7], lecz począwszy od kwietnia 1915 w Dzienniku Urzędowym Obwodu Dąbrowskiego figuruje podział na trzy gminy wiejskie: Dańdówka, Niwka i Zagórze^[2], a od maja 1915: Dańdówka, Niwka i Klimontów (ta ostatnia w miejsce zniesionej gminy Zagórze)^[8]. 1 maja 1915 dla gmin Dąbrowa, Dańdówka, Niwka i Klimontów utworzono w Dąbrowie wspólny sąd gminny^[8]. Począwszy do czerwca 1915 na omawianym obszarze pojawiają się cztery gminy: Dańdówka, Niwka, Klimontów i Zagórze (wydzielono więc ponownie gminę Zagórze z gminy Klimontow)^[9].
  • W Dzienniku Urzędowym z 15 sierpnia 1915 ogłoszono, że gmina Dańdówka została zniesiona, a jej obszar (wraz z szybem "Jerzy" kopalni Niwka) włączony do gminy Niwka^[3].

Stan ten utrzymał się po odzyskaniu przez Polskę niepodległości^[10].

Przypisy

1. Jednostka administracyjna poza administracją polską.
2. Amtsblatt des Kreises Dombrowa, 1915, No 3
3. Dziennik Urzędowy Obwodu Dąbrowskiego, 1915, R. 1, No 12, poz. 152
4. Współczesny ciąg ulic: Wojska Polskiego–11 Listopada–Braci Mieroszewskich
5. Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 2 (str. 8)
6. Kreis-Blatt des Kreises Bendzin, 1915, No. 24 (str. 5)
7. Amtsblatt des Kreises Dombrowa, 1915, No 1, poz. 1
8. Amtsblatt des Kreises Dombrowa, 1915, No 5, poz. 58
9. Amtsblatt des Kreises Dombrowa, 1915, No 8, poz. 102
10. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933