Loading AI tools
rzeka w Polsce, dopływ Wisły Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czarna Staszowska (Czarna) – rzeka w południowo-wschodniej Polsce, lewobrzeżny dopływ górnej Wisły. Płynie przez teren województwa świętokrzyskiego, główna rzeka powiatu staszowskiego.
 Regulacja koryta Czarnej w obrębie Staszowa | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 61 km |
| Powierzchnia zlewni |
1 358,6 km² |
| Średni przepływ |
5 m³/s (Połaniec) |
| Źródło | |
| Miejsce | strumienie w Górach Świętokrzyskich powyżej Smykowa |
| Wysokość |
od 302 do 408 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Wisła |
| Miejsce | |
| Wysokość |
ok. 154 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Swoje początki rzeka ma w kilku miejscach. Jedno to torfowisko "Białe Ługi", gdzie wybijają wody spod Góry Kamień, Góry Stołowej i Góry Włochy (na wysokościach 302 - 408 m n.p.m.).
W okolicy Smykowa (na wysokości 246 m n.p.m.) od południa dopływa drugi strumień źródłowy Czarnej, zwany Gwiazdówką, wypływający w tzw. "Wodzienicy" - Kolonia[1], na wysokości 280 m n.p.m. pomiędzy miejscowościami Drugnia i Wierzbie[2].
Po połączeniu Czarna przepływa w pobliżu Rakowa, przez pastwiska stepowe Kotuszowa, Kurozwęk, następnie przez Staszów, gdzie ma charakterystyczne piaszczyste brzegi. Dalej mija Rytwiany, a przy Połańcu (między Winnicą a Zawadą) wpada do Wisły. Ujście rzeki znajduje się na wysokości 154 m n.p.m. w obrębie Niecki Połanieckiej.
Czarna przepływa przez:
Zlewnię Czarnej można podzielić na dwa rejony: dorzecze rzeki Wschodniej (ok. 680 km²) oraz dorzecze właściwe rzeki Czarnej (bez dorzecza Wschodniej, ok. 698 km²).
Na 34. kilometrze Czarnej zbudowany jest zbiornik retencyjny Chańcza. Na odcinku od źródła do Chańczy rzeka niesie wody II klasy, żyją w niej między innymi raki i pstrągi. Wpadająca do zalewu rzeka Łagowica wprowadza wody poza klasowe, co obniża jakość wody w dalszym biegu Czarnej do klasy III. Od lat utrzymuje się w III ogólnej klasie czystości, pod względem fizyko-chemicznym nawet w I i II.
Czarna zbiera wody ze wschodniej części Gór Świętokrzyskich, przez co stwarza zagrożenie powodziowe prawie każdej wiosny w czasie roztopów. Szczególnie narażone są małe miejscowości w górnym biegu rzeki. Dla miejscowości poniżej zalewu Chańcza dodatkowym czynnikiem powodziowym jest upuszczanie nadmiernie nagromadzonej wody ze zbiornika w momencie przepełnienia w czasie powodzi. Od 2004 roku prowadzone są prace regulujące bieg rzeki w obrębie miasta Staszowa.
Czarna Staszowska wykształciła dolinę o płaskim dnie i miejscami o stromych zboczach (okolice Rakowa). Dno rzeki jest piaszczyste, żwirowo-kamienne, przy ujściu muliste. Brzegi średnio wysokie i niskie, przeważnie porośnięte olchą lub lasami sosnowymi.
Rzekę zamieszkuje ok. 20 gatunków ryb z ośmiu rodzin: karpiowate, ciernikowate, szczupakowate, piskorzowate, łososiowate, dorszowate, okoniowate, przylgowate. W środkowym i dolnym odcinku rzeki dominują karpiowate. W górnym odcinku dominuje okoń, pstrąg potokowy, płoć i śliz, stwierdzono także występowanie piekielnicy. Ciekawym okazem ichtiofauny jest bezszczękowy minóg strumieniowy oraz jego krewniak minóg ukraiński jak i hybrydy tych dwóch gatunków. Gatunkiem introdukowanym jest amur biały.
Czarna zamieszkana jest przez bobry, które na zakolach rzeki przed Staszowem zostawiają wiele śladów swojej bytności.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
