Ciszkowo

Ciszkowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim, w gminie Czarnków.

Ciszkowo

wieś
Centrum wsi
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	czarnkowsko-trzcianecki
Gmina	Czarnków
Liczba ludności (2022)	300[1]
Strefa numeracyjna	67
Kod pocztowy	64-700[2]
Tablice rejestracyjne	PCT
SIMC	0524855
Położenie na mapie Polski Ciszkowo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Ciszkowo
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego Ciszkowo
Położenie na mapie gminy wiejskiej Czarnków Ciszkowo
52°52′25″N 16°26′50″E[3]

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Ciszkowo

Historia

Wieś historycznie należała do Wielkopolski. Ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniona została w łacińskojęzycznym dokumencie z 1399 pod nazwą Cziszcowo, Ciszcowo^[4].

Miejscowość była wsią szlachecką w dobrach czarnkowskich należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej - w XV-XVI wieku do rodu szlacheckiego Czarnkowskich herbu Nałęcz z Czarnkowa. W pierwszej połowie 1429 leżała w parafii Czarnków, a w drugiej w parafii Lubasz. W 1508 w powiecie poznańskim Korony Królestwa Polskiego^[4].

Tereny, na których leży miejscowość prawdopodobnie zamieszkane były wcześniej. Archeolodzy odkryli w miejscowości ślady dwóch niedatowanych osad oraz cmentarzyska^[4].

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1399, kiedy to właściciel Nosal ze Słopanowa podjął nieudaną próbę rozgraniczenia Ciszkowa oraz Góry należącej do Dziersława Górskiego przy pomocy woźnego oraz opola. Opolnicy (mieszkańcy opola) z Góry nie uznali kopców postawionych przez Nosali i poprowadzili własną granicę innym duktem przez lasy. Konflikt o granicę wsi powtórzył się w 1408 kiedy to Janusz syn Ciszka był w sporze z Markuszem, Pietraszem oraz Mikołajem z powodu zniszczenia kopców między Ciszkowem, a Górką^[4].

Od XV wieku miejscowość znalazła się w posiadaniu Czarnkowskich z Czarnkowa. W 1476, 1508, 1510 oraz w 1557 źródła odnotowują młyny stojące na rzece Noteci w Ciszkowie. W 1507 bracia Maciej i Sędziwój Czarnkowscy dzielą wieś na dwie części. W 1508 zapłacili oni wiardunki wojenne od 17 półłanków, młyna o jednym kole oraz karczmy^[4].

Miejscowość odnotowana została także w dokumentach podatkowych. W 1509 miał miejsce pobór od 17 półłanków, młyna oraz od sołtysa. W 1510 pobrano podatki od 16 półłanków. W 1510 Ciszkowo obejmuje 17 półłanków, w tym 4 opuszczone, a także jeden łan sołtysi, 7 ogrodów oraz młyn. W 1563 pobór ze wsi zapłacili: kasztelan śremski Wojciech Czarnkowski od 5 łanów, jednego łana sołtysiego i dwóch karczm, a Wojciech Sędziwój Czarnkowski od 4 łanów i karczmy. W 1577 pobór zapłacił kasztelan rogoziński Wojciech Czarnkowski oraz Maciej Bobolecki prawdopodobnie dzierżawca. W 1580 pobór zapłaciła wdowa po Wojciechu Czarnkowskim Barbara od 5,5 łana, jednego zagrodnika, karczmy z rolą. Maciej Bobolecki natomiast zapłacił od 7 półłanków, 5 zagrodników oraz karczmy z rolą^[4].

W okresie PRLu w latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Ciszkowo, po jej zniesieniu w gromadzie Czarnków. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Obecnie

Ze starszych budynków zachowała się szkoła z początku XX wieku. W czerwcu 2007 ustawiono przed remizą OSP kamień pamiątkowy w 90. rocznicę uruchomienia tutejszej straży pożarnej. Przy ul. Kasztanowej stoi dwór z 1910 i resztki parku podworskiego (2,1 ha). Cenne są też zabudowania folwarczne – m.in. spichlerz szachulcowy z połowy XVIII wieku i obora z początku XX wieku^[5].

Prom

Prom na Noteci

Na Noteci kursuje drogowy całoroczny^[6] prom rzeczny, o maksymalnej nośności wynoszącej 7 ton. Operatorem przeprawy jest Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu, a kursuje ona według określonego harmonogramu. 28 marca 2019 w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju został złożony wniosek o dofinansowanie budowy w tym miejscu mostu w ramach rządowego programu Mosty dla Regionów^[7].

Harmonogram kursowania przeprawy międzybrzegowej Ciszkowo^[6]

Dni	Godziny	Częstotliwość	Uwagi
pon. – pt.	08:00–17:00	co 15 minut[8]	w okresie sianokosów (od czerwca do września) przez trzy okresy po 14 dni od pon. do sob. w godz. 08:00–21:00

Przypisy

1. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 171 [zarchiwizowane 2022-10-26].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 18037
4. Chmielewski 1982 ↓, s. 264.
5. Paweł Anders, Władysław Kusiak, Puszcza Notecka, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań, 2011, s.111-112, ISBN 978-83-7272-242-3
6. Przeprawy promowe. Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich. [dostęp 2022-01-13]. (pol.).
7. ABO, Zarząd odpowiada. Wicemarszałek Wojciech Jankowiak, w: Monitor Wielkopolski, 5(216)/2019, s.5
8. Tablica informacyjna in situ

Bibliografia

• Stefan Chmielewski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. I (A – H), zeszyt 2, hasło „Ciszkowo”. Wrocław: Ossolineum, 1982, s. 264.

Linki zewnętrzne

• Ciszkowo w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”