Chorzów Batory (stacja kolejowa)

Chorzów Batory – stacja kolejowa w Chorzowie, położona w dzielnicy Chorzów-Batory, stanowiąca początek magistrali węglowej. Stacja powstała w 1913 roku (pod niem. nazwą Bismarckhütte) jako jeden z dwóch nowych obiektów (drugim jest przystanek kolejowy Świętochłowice) po zamkniętej wtedy stacji Schwientochlowitz^[2].

Ten artykuł dotyczy stacji kolejowej. Zobacz też: Chorzów-Batory – dzielnica Chorzowa.

Chorzów Batory

Dworzec kolejowy na stacji Chorzów Batory (2018)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Chorzów
Lokalizacja	Chorzów-Batory
Data otwarcia	1 października 1913
Poprzednie nazwy	Bismarckhütte (1913–1922, 1939–1942) Königshütte-Bismarck (1942–1945) Hajduki (1922–1939, 1945–1951)[1]
Dane techniczne
Liczba peronów	2
Liczba krawędzi peronowych	4
Kasy
Linie kolejowe
131 Chorzów Batory – Tczew 137 Katowice – Legnica 164 Chorzów Batory – Ruda Kochłowice 713 Katowice – Chorzów Batory Chorzów Batory – Ruda Chebzie
Położenie na mapie Chorzowa Chorzów Batory
Położenie na mapie Polski Chorzów Batory
Położenie na mapie województwa śląskiego Chorzów Batory
50°16′41,2″N 18°56′40,3″E

Historia

W dniu 3 października 1846 roku uruchomiono odcinek Kolei Górnośląskiej (Oberschlesische Eisenbahn) o długości 18 km, na trasie Królewska Huta–Katowice–Mysłowice^{[3][potrzebny przypis]}. Dnia 15 sierpnia 1860 roku wybudowano mierzącą 3 km^[4] bocznicę towarową z okolicy huty „Bismarck” do centrum Królewskiej Huty^[5][6]. Stacja kolejowa z dworcem I klasy (niem. Bahnhof I. Klasse Bismarckhütte) została oddana do użytku w środę 1 października 1913 roku, przejmując cały ruch pociągów starej stacji świętochłowickiej oraz jej infrastrukturę. Od początku istnienia stacja obsługiwała ruch towarowy i osobowy – w budynku dworca działały kasy biletowe i bagażowe, przyjmowane były wszystkie rodzaje przesyłek towarowych (również żywych zwierząt, towarów masowych i przedmiotów wielkogabarytowych)^[2]. Dwa zadaszone wiatami perony zostały wzniesione na nasypie (pierwszy dla kierunków Królewska Huta, Katowice, a drugi dla kierunków Gliwice i Katowice) i połączone z budynkiem dworcowym przejściem podziemnym. Stacja użytkowała zmodernizowaną parowozownię i wieżę wodną starej stacji w Świętochłowicach. Po oddaniu dworca do użytku wybudowano nową ekspedycję towarową, położoną naprzeciwko wieży wodnej.

W niedzielę 1 czerwca 1924 roku uruchomiono nową linię Hajduki–Kochłowice o długości 6 km^[7].

Ruch pasażerski

Rok	Wymiana pasażerska na dobę
2017[8]	300-499
2022[9]	1 200

Charakterystyka

Chorzów Batory jest stacją węzłową, na której łączy się kilka towarowych i pasażerskich linii kolejowych. Najważniejszą obecnie jest ciąg E30 (Katowice – Gliwice). Mimo to przejazd jadących nim pociągów następuje w kierunku zwrotnym (najczęściej ma to miejsce pod nastawnią CB), gdyż "na wprost" jedzie się w kierunku Chorzowa Miasta i dalej na Bytom. Od strony Katowic dociera tutaj też trzeci tor (linia z Katowic przez Gottwald) oraz szlak z posterunku Hajduki. Obecny układ torowy jest pamiątką po przebudowie, w wyniku której przełożony został na obecne miejsce szlak z Miasta. Dawniej istniał też trzeci tor szlakowy do stacji Ruda Chebzie oraz Chorzów Miasto. Do dziś widać też ślady po planowanej budowie drugiej pary torów w kierunku Gliwic, dla uruchomienia Kolei Ruchu Regionalnego. W kierunku Katowic oprócz istniejących 3 torów istniały jeszcze dwa (przez nieistniejący już podg Obroki), które zostały zlikwidowane^[10].

Sama stacja została też mocno nadszarpnięta kryzysem w przewozach towarowych. Obecnie duża część torów towarowych jest nieużywana^[10], a wyłączoną z eksploatacji dawną parowozownię wyburzono w 2016 roku^[11]. Mimo to funkcjonują bocznice, m.in. do Huty „Batory” oraz Zajezdni Tramwajów Śląskich. Zmodernizowano też urządzenia SRK: dawne nastawnie suwakowe zastąpiono urządzeniami przekaźnikowo-komputerowymi typu SUP-3 (nastawnia CB), działa też nastawnia przekaźnikowa CB1, pełniąca funkcję manewrowej oraz SKP dla pociągów od strony Chorzowa Miasta. Szlaki od strony Hajduk oraz Gottwaldu posiadają układową kontrolę niezajętości (liczniki osi) i nie jest wymagane stwierdzanie końca pociągów wjeżdżających z tych szlaków^[10].

Infrastruktura

• budynek: używany zgodnie z przeznaczeniem^[1],
• kasa biletowa: czynna^[1], jedno stanowisko^[12],
• dodatkowe tory: są zdatne do eksploatacji^[1],
• zadaszenie peronów: osobna wiata nad każdym peronem^[1],
• przejście podziemne: czynne^[1],
• przejście nadziemne: brak^[1],
• lokomotywownia: wyburzona w 2016 roku^[13],
• wieża wodna: wyburzona^[13],
• semafory: świetlne^[1].

Galeria

• 
  Nastawnia dysponująca CB (2015)
• 
  Nastawnia CB-1 (2020)
• 
  Wnętrze dworca (2009)
• 
  Przejście na perony (2009)
• 
  Zadaszony peron (2009)