Budynek przy ul. Teofila Lenartowicza 2 w Sanoku
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Budynek przy ulicy Teofila Lenartowicza 2 w Sanoku (także jako kamienica Szomka[2] wzgl. Szomkówka[3]) – budynek położony w Sanoku.
 nr rej. A-59 z 30.01.1985[1] | |
 Widok od ulicy Sobieskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Teofila Lenartowicza 2, |
| Typ budynku | |
| Architekt | |
| Ukończenie budowy |
1892 |
| Ważniejsze przebudowy |
1975-1982 |
Położenie na mapie Sanoka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
 49°33′47,300″N 22°12′18,000″E | |
Obiekt znajduje się przy ulicy Teofila Lenartowicza u zbiegu z ulicą Jana III Sobieskiego. Budynek został wpisany do wojewódzkiego (1985)[1] oraz do gminnego rejestru zabytków miasta Sanoka[4]. Wynikiem działań Komisji Opieki nad Zabytkami, powstałej przy oddziale PTTK w Sanoku, w 1978 umieszczono na fasadzie budynku tablicę informującą o zabytkowym charakterze obiektu[5].
Jest to neorenesansowa willa, zaprojektowana jako dom własny sanockiego architekta miejskiego, inż. Wilhelma Szomka (1857-1940)[6]. Budowę ukończono w 1892. W czasie zamieszkiwania budynku przez rodzinę Szomków, gościł w nim bp Józef Sebastian Pelczar, później ogłoszony świętym[7].
Przed 1931 właścicielką nieruchomości została córka Wilhelma Szomka, Maria Wielhorska[8]. Po 1945 dom objęty został kwaterunkiem. W 1971 Maria Wielhorska sprzedała willę miastu[9]. Zdecydowano o umieszczeniu w budynku biblioteki[10]. Następnie w latach 1975-1982 budynek był przebudowany i odrestaurowany. Przebudowa objęła głównie wnętrza, mając na celu przystosowanie ich do nowych funkcji. Usunięto wówczas pierwotne schody kręcone, zastępując je obecnymi, powrotnymi. Miedziany dach wykonał Jakub Kolano[11] (pokrycie wieży dachu stanowi ok. 1300 łusek miedzianych[12]). Pracami kierował dyrektor biblioteki od 1977 Władysław Harajda[11]. Po dokonaniu prac remontowych i adaptacyjnych w 1981 nastąpiło przeniesienie biblioteki z siedziby do przy ulicy Tadeusza Kościuszki do budynku przy ulicy Teofila Lenartowicza 2[13][14] (natomiast wypożyczalnia dla dzieci i czytelnia działały w budynku Sanockiego Domu Kultury[11]). 3 maja 1982 w budynku została uroczyście otwarta Miejska Biblioteka Publiczna[2][11][15], od 1985 nosząca imię Grzegorza z Sanoka[16]. Cztery lata później, 3 maja 1986 w budynku została odsłonięta tablica upamiętniająca patrona. Zawiera inskrypcję: „„Losy dały mi za ojczyznę Sanok”. Grzegorz z Sanoka. Wielkiemu humaniście Sanoczanie. 3 V 1986"[17] (znajduje się wewnątrz, obok wejścia głównego na ścianie). Również w 1986 umieszczono przy budynku pomnik Grzegorza z Sanoka.
W 1985 budynek otrzymał wpis do rejestru dóbr kultury. Instytucja została wyróżniona nagrodą II stopnia Ministra Kultury i Sztuki w konkursie „Na najlepszego użytkownika obiektu zabytkowego”.
Pierwotnie posesja budynku była otoczona murowanym ogrodzeniem[3]. Przy budynku od strony północnej znajduje się ogród (w przeszłości ogród sięgał także w kierunku zachodnim do ulicy Adama Mickiewicza[7]; obecnie od tej strony do budynku przylega blok mieszkalny). W obecnym ogrodzie umieszczono kamień z tabliczką upamiętniającą pierwszą wzmiankę o Sanoku z 1150 oraz otrzymanie praw miejskich w 1339. W przeszłości (średniowiecze) w bezpośrednim sąsiedztwie nieruchomości znajdował się obszar, na którym usytuowana była Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny oraz cmentarz.
W pomieszczeniach piwnicznych mieści się obecnie sklep komputerowy (w latach 90. do początków XXI w. księgarnia wydawnictwa BOSZ).
W dniu 18 czerwca 2017 na fasadzie budynku przy głównym wejściu do biblioteki została odsłonięta tablica upamiętniająca Mariana Pankowskiego z inskrypcją o treści: Marian Pankowski. Sanok – Bruksela. 9 XI 1919 – 3 IV 2011. „Przypatrywałem się temu wszystkiemu w imię Mowy[18][19][20]. Fundatorami tablicy byli Janusz Szuber i Janina Lewandowska[21].
Wejście główne
Widok od południowego zachodu
Widok od północy wraz z ogrodem
Wnętrze budynku
Tablica upamiętniająca Grzegorza z Sanoka
Tablica honorująca Mariana Pankowskiego
.jpg)
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
