Bruno Winawer

Bruno Winawer (ur. 5 lipca/ 17 lipca 1883 w Warszawie, zm. 11 kwietnia 1944 w Opolu Lubelskim) – polski autor pochodzenia żydowskiego, komediopisarz, prozaik, poeta, felietonista, tłumacz, z wykształcenia fizyk. Autor popularnych komedii obyczajowych, często związanych z tematyką naukową, licznych felietonów popularnonaukowych i literackich oraz powieści fantastycznonaukowych.

Bruno Winawer

Bruno Winawer (1930)
Data i miejsce urodzenia	17 marca 1883 Warszawa
Data i miejsce śmierci	11 kwietnia 1944 Opole Lubelskie
Narodowość	żydowska
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet w Heidelbergu
Dziedzina sztuki	literatura

Życiorys

Uczęszczał do szkoły realnej Wojciech Górskiego^[1], a od 1901 roku studiował na Wydziale Budowy Maszyn Instytutu Politechnicznego im. cara Mikołaja II w Warszawie^[2]. Podczas rewolucji 1905 związany z SDKPiL, autor polskiej Marsylianki robotniczej^[3] oraz tomiku Konstytucja z nahajką. Piosenki na dziś i jutro (wraz z Tadeuszem Radwańskim). Od 1906 roku studiował fizykę na Uniwersytecie Ruprechta i Karola w Heidelbergu. W 1909 roku obronił doktorat. Był asystentem laureata nagrody Nobla Pietera Zeemana na Uniwersytecie Amsterdamskim, a następnie po krótkim pobycie w kraju pracował aż do wybuchu I wojny światowej w Instytucie Fizyki w Akademii für Sozial- und Handelswissenschaften we Frankurcie nad Menem (obecnie Uniwersytet im. J.W. Goethego). W 1911 roku pracował jako nauczyciel matematyki i fizyki w Szkole Wawelberga i Rotwanda. Wykładał fizykę na Wydziale Przyrodniczym oraz algebrę i geometrię w ramach Kursów Wieczornych dla Techników, a także matematykę w ramach Wyższych Kursów Technicznych na Wydziale Technicznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie^[4]. W latach 1917–1920 pracował naukowo na Politechnice Warszawskiej^[5].

Po wybuchu II wojny światowej przebywał najpierw we Lwowie, 17 września 1940 wstąpił do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy^[6]. Po zajęciu Lwowa przez hitlerowskie Niemcy w 1941 trafił do getta warszawskiego. W 1942 przedostał się na aryjską stronę, gdzie ukrywał się pod przybranym nazwiskiem. Aresztowany na skutek denuncjacji, został wywieziony do obozu zagłady w Treblince, skąd udało mu się jednak wydostać^[5]. Zmarł w szpitalu w Opolu Lubelskim.

Twórczość

• Księga Hjoba: komedja nudna w 3 aktach (1921, komedia)
• Roztwór Pytla (1922, komedia)
• R. H. Inżynier (1922, komedia)
• Doktor Przybram (1924, powieść fantastycznonaukowa)
• Jeszcze o Einsteinie: teorja względności z lotu ptaka (1924)
• Lepsze czasy (1925, zbiór felietonów)
• Boczna antena. Ostatnie biuletyny z frontów wieczystych (1926, zbiór felietonów)
• Dług honorowy (1929, powieść fantastycznonaukowa)
• Literaturę trzeba przewietrzyć (1935, zbiór felietonów)
• Ziemia w malignie (1937, zbiór felietonów)
• Ślepa latarka (1922, powieść)
• Notatnik Szymona van Geldern (1907)
• Niziny
• Losy Europy
• Rokowania pokojowe
• Rycerz z łabędziem
• Tematy i warjacje (1921)
• Trzysta miljonów koni (1930)
• Turnieje maszyn (1930)
• Znajomek z Fiesole (1925, komedia)
• Bohater mechaniczny

Upamiętnienie

• W latach 80. istniał Konkurs im. Bruno Winawera^[7].