Bronisław Syzdek (ur. 17 lipca 1922 w Bączalu Górnym, zm. 13 października 2001 w Warszawie) – polski historyk czasów najnowszych, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, pisarz i publicysta, wykładowca akademicki, społecznik, działacz PZPR, kierownik Centralnego Archiwum KC PZPR w latach 1981-1990.
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Kierownik Centralnego Archiwum KC PZPR | |
| Okres |
od 1981 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca |
jednostka rozwiązana |
| Zastępca kierownika Ośrodka Kursów Partyjnych przy KC PZPR | |
| Okres |
od 1971 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
 | |
Życiorys
Rodzina
Urodził się w Bączalu Górnym na Podkarpaciu w związanej z ruchem komunistycznym rodzinie chłopskiej[1] jako najstarszy syn Władysława (1894–1983)[2][3] i Bronisławy z domu Filar (1899–1958)[1][4][3]. Ojciec brał udział w rewolucji październikowej w guberni charkowskiej[2]. Rodzice przed wojną należeli do KPP i Stronnictwa Ludowego, a w czasie okupacji niemieckiej działali w konspiracyjnej PPR[2][4]. W ich domu 8 września 1943 powołano Komitet Okręgowy PPR na powiaty jasielski, gorlicki i krośnieński[2]. Podczas wojny udzielali schronienia oraz opiekowali się rannymi partyzantami GL, AL i radzieckimi[2][4]. W 1944 aktywnie włączyli się w tworzenie rad narodowych (gminnej i powiatowej) oraz przeprowadzenie reformy rolnej[2][4]. Jego bracia Stanisław[5] i Mieczysław[6] byli funkcjonariuszami aparatu bezpieczeństwa. Przez krótki okres w UB pracowała także siostra Władysława[7], która w czasie wojny należała do PPR i AL.
Młodość
Ukończył szkołę powszechną w Bączalu Dolnym, a później uczył się w jasielskim gimnazjum (obecnie I LO). Od 1937 roku był działaczem Związku Młodzieży Wiejskiej. Od czerwca 1941 do maja 1945 był robotnikiem przymusowym w Gschwendt w Austrii[8]. Po powrocie działał w nowo zorganizowanych strukturach Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”, w 1945 roku wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej.
Kariera
W latach 1945–1947 był pełnomocnikiem powiatowym Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy w Jaśle, gdzie następnie pracował w Komitecie Powiatowym PPR, później w Komitecie Wojewódzkim PPR i PZPR w Rzeszowie. W 1950 roku ukończył Centralną Szkołę Partyjną w Łodzi. Następnie pracował w Wydziale Ekonomicznym, potem w Wydziale Organizacyjnym KC PZPR w Warszawie. W latach 1953–1957 studiował w Instytucie Nauk Społecznych przy KC PZPR, a w latach 1958-1960 był kierownikiem referatu historii partii w KW PZPR w Warszawie. W latach 1960–1970 pracował w Zakładzie Historii Partii przy KC PZPR, w latach 1971 – 1981 był zastępcą kierownika Ośrodka Kursów Partyjnych w Warszawie. W 1981 zastąpił Janusza Durko na stanowisku kierownika Centralnego Archiwum KC PZPR. Stanowisko to piastował aż do rozwiązania jednostki w 1990 roku. Dodatkowo od 1974 aż do przejścia na emeryturę wykładał historię na Wojskowej Akademii Politycznej w Warszawie. W latach 1981–1983 był członkiem Komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej[9]. W październiku 1981 powołany przez Plenum Komitetu Centralnego PZPR w skład Zespołu dla przygotowania naukowej syntezy dziejów polskiego ruchu robotniczego[10]. W grudniu 1985 wszedł w skład Zespołu do przygotowania projektu "Programu PZPR" na X Zjazd PZPR, który odbył się w lipcu 1986[11].
Doktoryzował się na Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego i 15 kwietnia 1972 obronił pracę doktorską pt. "Polska Partia Socjalistyczna w latach 1944–1946" napisaną pod kierunkiem prof. Henryka Jabłońskiego. Jako autor specjalizował się w tematyce komunistycznej i okresie PRL. Pisał liczne publikacje i felietony m.in. do „Trybuny”. Autor haseł w Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego[12]. Laureat licznych nagród i odznaczeń państwowych. 28 listopada 1988 wszedł w skład Honorowego Komitetu Obchodów 40-lecia Kongresu Zjednoczeniowego PPR – PPS – powstania PZPR[13].
Życie prywatne
Jego żoną była lewicowa historyk i publicystka Eleonora Salwa-Syzdek. Pochowany jest na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 43, grób 107)[14].
Odznaczenia
Publikacje
- Początki rewolucji socjalistycznej w Polsce, Warszawa 1977.
- Ruch robotniczy na ziemi rzeszowskiej 1918–1975, Warszawa 1980.
- Lata decydujących przemian (szkice z historii Polski Ludowej 1944-1959), Warszawa 1980.
- Polityczne dylematy Władysława Gomułki [wraz Eleonorą Syzdek], Warszawa 1985.
- Zanim zostanie zapomniany [biografia Józefa Cyrankiewicza, napisana wraz z Eleonorą Syzdek], Warszawa 1996.
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
