Bralin (wieś w województwie wielkopolskim)

Bralin – wieś w Polsce, położona 7 km na zachód od Kępna, w województwie wielkopolskim, w powiecie kępińskim, w gminie Bralin. Po raz pierwszy wzmiankowana w roku 1136^[3]. Ośrodek usługowy, rzemieślniczy, zakład metalowy.

Zobacz też: inne znaczenia nazwy Bralin.

Bralin

wieś
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny na Pólku pod Bralinem
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kępiński
Gmina	Bralin
Liczba ludności	2500
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-640[1]
Tablice rejestracyjne	PKE
SIMC	0194636
Położenie na mapie gminy Bralin Bralin
Położenie na mapie Polski Bralin
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Bralin
Położenie na mapie powiatu kępińskiego Bralin
51°17′09″N 17°54′28″E[2]
Strona internetowa

Rynek

Urząd Gminy

Bralin uzyskał lokację miejską w 1540 roku, zdegradowany w 1742 roku^[4].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bralin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kaliskiego.

Miejscowość jest siedzibą gminy.

Nazwa

Jak wynika z dokumentacji źródłowej, wieś istniała już w XIII wieku (notowana jako Bralin w 1288, Brelino w 1310). Nazwa miejscowości oznacza „należąca do Brala”, Bral zaś stanowi zdrobnienie Bratosława; nazwa jest archaiczna podobnie jak Berlin (z dawniejszego Bralina) lub Bralice z bulli gnieźnieńskiej 1136^[5].

W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Bralinum^[6]. Szwajcarski kartograf i geograf Matthäus Merian w swoim dziele Topographia wydanym w roku 1650 podaje nazwę miejscowości: Bralin^[7].

Historia

Od początków swego istnienia miejscowość należała do Śląska. W XVIII wieku przez Bralin przebiegał szlak Królewskiej Poczty Polskiej łączący Warszawę i Drezno^[8].

W listopadzie 1918 liderzy polskiej ludności z tych stron wzięli udział w Sejmie Dzielnicowym, który obradował w Poznaniu, wśród nich byli: Branicki z Rypina-Ligoty, Edward Dyrbach z Bralina, Władysław Szułczyński z Bralina, Franciszek Hazulski z Mąkoszyc, Jan Maciejewski z Pasowychgór, Stefan Muller z Dziadowej Kłody, Józef Skotnik z Dziadowej Kłody, Jan Noskowicz z Międzyborza, Bronisława Przykutowa z Międzyborza, Ratajczak z Honig (Chojnik) oraz Józef Stenzel z Morawsi^[9]. W 1919 r. Bralin wraz z tzw. Krajem Rychtalskim został obsadzony przez wojsko polskie, a następnie, na mocy Traktatu Wersalskiego (10 stycznia 1920 r.) bez plebiscytu, wyłączony z niemieckiej Prowincji Śląskiej (powiatu sycowskiego) i włączony (w wyniku prac Międzysojuszniczej Komisji Granicznej – 19 stycznia 1920 r.) do województwa poznańskiego. W dokonanej nieco później (17 lipca 1920 r.) korekcie, część tego terenu (Dziadowa Kłoda i Ślizów) w zamian za tereny w okolicach Żarnowca na Pomorzu, powróciły do Niemiec^{[potrzebny przypis]}.

Do roku 1925 pozostawał w granicach diecezji wrocławskiej, następnie znalazł się w granicach metropolii gnieźnieńsko-poznańskiej^[10].

W Bralinie znajduje się nieczynny przystanek kolejowy na trasie kolejowej Wieluń–Oleśnica, na którym do 2002 roku zatrzymywały się pociągi osobowe^{[potrzebny przypis]}.

W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej^[11].

Ludność

Starsza ludność Bralina (miejscowości, która w lutym 2011 roku liczyła niemal 2800 osób), a także najbliższych okolic posługuje się gwarą sycowską, należącą do istniejących już dziś tylko szczątkowo polskich gwar dolnośląskich będących częścią polskiego etnolektu śląskiego. Ślązacy – mieszkańcy dawnego „Kraju Rychtalskiego” zachowują poczucie odrębności w stosunku do ludności „polskiej” dawnego powiatu kępińskiego. Napływ ludności z sąsiedniego okręgu kępińskiego, a po drugiej wojnie światowej z kresów, a także odpływ rdzennych mieszkańców Bralina po zakończeniu działań wojennych, szczególnie do Wrocławia, spowodował dalszy zanik lokalnej gwary. Mimo to nadal można go usłyszeć w części tutejszych domów^{[potrzebny przypis]}.

Zabytki

• Układ urbanistyczny z rynkiem,
• Kościół pod wezwaniem św. Anny (1627) z elementami gotyckimi,
• Pseudoromański kościół poewangelicki pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela (XIX w.), dwór (1910); w pobliżu:
  • pozostałości grodziska,
  • drewniany kościół odpustowy pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny Na Pólku z 1711 roku.
• W okolicy znajdują się również pomniki przyrody (m.in. „Bralińskie Dęby”).

• 
  Kościół Narodzenia NMP w Bralinie
• 
  Figura św. Jana Nepomucena

Zobacz też

• Miejscowości w Polsce pozbawione praw miejskich