Remove ads
Border collie – jedna z ras psów, należąca do grupy psów pasterskich i zaganiających, zaklasyfikowana do sekcji psów pasterskich (owczarskich). Typ wilkowaty[2]. Podlega próbom pracy[1].
Współczesny border collie jest potomkiem roboczych collie trzymanych w hrabstwach na pograniczu Anglii i Szkocji. W XIX wieku wyodrębniono tę rasę pod nazwą working sheepdog (pracujący owczarek). W roku 1873 w Walii odbyły się pierwsze brytyjskie zawody w zaganianiu owiec z udziałem tej rasy. Właścicielką kilku jej przedstawicieli była królowa Wielkiej Brytanii Wiktoria.
W 1915 roku nazwę rasy zmieniono na border collie.
Sylwetka
Border collie ma mieć proporcjonalną budowę ciała, przy czym wygląd jego wskazuje na grację i doskonałą harmonię w połączeniu z odpowiednią masą ciała. Obecnie kształtują się coraz większe podziały w kwestii wzorca między psami przeznaczonymi do wystaw a użytkowymi. Te drugie charakteryzuje lżejsza budowa ciała, mniej obfita okrywa włosowa oraz wydłużony kształt głowy.
Jest to również kwestią przodków – cięższa budowa charakteryzuje psy hodowane w Nowej Zelandii, lżejsze to typ angielski.
Szata i umaszczenie
Dopuszczalne są wszystkie odmiany kolorystyczne z zastrzeżeniem braku przewagi bieli (przewaga bieli wyklucza psy z hodowli). Często występują tzw. znaczenia irlandzkie. Oczy brązowe, ciemne lub jasne. Niebieskie oczy dopuszczalne są jedynie u psów z umaszczeniem merle, podobnie jak heterochromia. U border collie występuje ponad sto odmian kolorystycznych, najczęściej spotykane to:
- black and white – czarno-biały (najpopularniejszy)
- black tricolour – czarno-biały z podpaleniami / trójkolorowy
- blue merle – niebieski marmurkowy
- blue merle tricolour – niebieski marmurkowy z podpaleniami
- chocolate and white/red – czekoladowy / brązowo-biały
- chocolate tricolour – czekoladowo-biały z podpaleniami
- chocolate merle – czekoladowy marmurkowy
- chocolate tricolour merle – czekoladowy marmurkowy z podpaleniami
- Red tri - Czerwony trikolor
- blue and white – niebiesko-biały (rozjaśniony black and white – szary)
- blue tricolour – niebiesko-biały z podpaleniami
- ee-red (australian, golden, yellow) and white – rudo-biały
- slate merle – jasnoszary marmurkowy
- slate tricolour merle – jasnoszary marmurkowy z podpaleniami
- lilac and white – liliowo-biały / rozjaśniony czekoladowy z białym
- lilac tricolour – liliowo-biały z podpaleniami
- lilac merle – liliowy marmurkowy
- lilac tricolour merle – liliowy marmurkowy z podpaleniami
- sable and white – sobolowo-biały
- brindle – występowanie pasków/pręg na sierści
- merle – umaszczenie marmurkowe
- mottled – występowanie kropek/cętek na sierści
- maltese merle -
- maltese merle tricolor -
Niektóre rodzaje umaszczenia występujące u border collie
Black and white
Chocolate and white
Chocolate and white
Australian red
Blue merle
Blue tricolour merle
Black tricolour
Blue mottled
Remove ads
Uznany przez psychologa Stanleya Corena za najbardziej inteligentną rasę psów[3]. Jego predyspozycje wymagają, aby praca, którą wykonuje, dawała mu radość i pozwalała wykazać się inicjatywą. Uważny i podatny na szkolenie, uwielbia biegać i wykonywać zadania powierzane mu przez przewodnika. Właściciel psa powinien dysponować czasem i być osobą aktywną. Border collie potrzebuje właściciela o spokojnym usposobieniu, który będzie w stanie żyć z nim w harmonii i potrafić się z nim porozumieć, gdyż w przeciwnym razie border łatwo wymknie się spod kontroli. Border collie to pies szczerze oddany swojemu właścicielowi, uległy i zrównoważony. Charakter często determinuje przeznaczenie psa – psy sportowe cechuje większa uległość, niż typowo pasterskie. Jak w każdej rasie, osobniki border collie potrafią różnić się zachowaniem i charakterem, bywają psy bardzo dominujące, uległe, o słabszym i mocniejszym charakterze. Charakter szczeniaków z jednego miotu może się diametralnie różnić.
Remove ads
Pies pasterski, pomocnik w zaganianiu owiec. Wykazuje olbrzymią potrzebę i chęć do pracy oraz ciągłego ruchu. By zagonić rozproszone w górskim terenie owce, pies przebiega niejednokrotnie 65-80 km[4]. Doskonale nadaje się do uprawiania wszystkich sportów kynologicznych, z wyjątkiem szkolenia w kierunku IPO (szkolenie na psa obrończego). Sprawdza się jako pies lawinowy w górach i jako pies tropiący. Z racji ogromnej chęci pracy z człowiekiem może być wykorzystywany przy wykrywaniu narkotyków oraz w służbach celnych. Nadaje się również do terapii chorych.
Podobnie jak przy budowie border collie, tak i przy użytkowości kształtują się różnice między psami z linii typowo wystawowych a tymi sportowymi/użytkowymi. Pierwszy typ zatraca powoli niespożyty temperament na rzecz spokojnego poddawania się zabiegom pielęgnacyjnym, drugi zaś utrzymuje pierwotne cechy – szybkość, bystrość, zwinność.
Remove ads
Pielęgnacja i utrzymanie tego psa nie są kłopotliwe. Konieczne jest dostarczenie mu odpowiedniej dawki ruchu, a szczególnie zajęć umysłowych poprzez pracę z owcami czy sporty kynologiczne. Psy te są bardzo pojętne i szybko uczą się zarówno zachowań pożądanych, jak i niepożądanych, dlatego należy zadbać o ich odpowiednie szkolenie już od szczeniaka. Warto wybrać się do przedszkola dla szczeniąt, gdzie szczeniak nauczy się zachowania w grupie i zostanie socjalizowany pod okiem specjalisty od psich zachowań. Następnie można rozpocząć szkolenie agility czy frisbee, które zapewnią psu wysiłek psychiczny i fizyczny. Również nauka sztuczek zapewni wysiłek psychiczny i pomoże zbudować więź z psem.
U border collie mogą wystąpić choroby takie jak CEA, czyli anomalia oczu collie, CL, czyli Ceroidolipofuscynozy neuronalne, oraz TSN Trapped Neutrophil Syndrome – w profesjonalnych hodowlach przeprowadzane są badania genetyczne w kierunku tych chorób.
Może także wystąpić dysplazja stawów biodrowych oraz łokciowych– w tym celu hodowle wykonują zdjęcia RTG pod kątem tej choroby i rozmnażają tylko osobniki wolne od dysplazji, jednak nie daje to 100% pewności, że szczeniaki urodzą się zdrowe.
Choć border collie jest niezwykle sprawny i energiczny, jak każdy pies potrzebuje czasem odpoczynku. Przetrenowanie border collie może doprowadzić do zapaści powysiłkowej lub osteochondrozy (schorzenia stawów).
Na przestrzeni ostatnich lat dość istotnymi problemami w rasie stały się padaczka, border collie collapse ("bcc" – zapaść powysiłkowa) oraz ocd (osteochondroza). Są to przypadłości, których nie można wykryć przy pomocy badań genetycznych, a mechanizm ich dziedziczenia pozostaje nieznany. Można jedynie upewnić się, że linia hodowlana, z której pochodzi konkretny osobnik, jest od tych schorzeń wolna.
Psy tej rasy bardzo często posiadają mutację w genie MDR-1 powodującą nadwrażliwość na niektóre leki przeciwpasożytnicze takie jak iwermektyna. Podanie ich zwierzęciu z tą mutacją będzie powodowało ciężkie objawy neurotoksyczne takie jak brak koordynacji ruchowej, wymioty, śpiączka, a nawet śmierć.
Długość życia border collie wynosi przeciętnie 12 do 16 lat[5].
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads