Lawina
gwałtowne staczanie się ze stoku górskiego mas śniegu/lodu/gruntu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
gwałtowne staczanie się ze stoku górskiego mas śniegu/lodu/gruntu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lawina – gwałtowna utrata stabilności i przemieszczanie się: spadanie, staczanie lub ześlizgiwanie się ze stoku górskiego mas śniegu, lodu, gruntu, materiału skalnego, bądź ich mieszaniny (ruch jednego typu materiału z reguły powoduje ruch innego typu materiału znajdującego się na zboczu)[1]. Lawina jest najgwałtowniejszą postacią ruchów masowych i stanowi olbrzymie zagrożenie dla ludzi i ich otoczenia oraz infrastruktury. Występowanie lawin można jednak w pewnym stopniu przewidywać, a moment ich uruchomienia monitorować (np. przy wykorzystaniu geofonów jako systemu wczesnego ostrzegania, przy założeniu, że lawina powstaje w pewnej stałej strefie. Ewentualnie można monitorować szlaki schodzenia lawin, które są definiowane rzeźbą terenu. Jest to powszechna praktyka np. na terenach alpejskich).
Między cząstkami materiału leżącego na zboczu lub go budującego oraz między materiałem a podłożem działają siły tarcia oraz siły oddziaływania międzycząsteczkowego generalnie określane jako kohezja, które równoważą ciężar tego materiału. Jeśli ta równowaga zostanie zachwiana, np. przez wzrost masy śniegu wskutek opadów lub zmniejszenia siły tarcia (zmiana parametrów wytrzymałościowych niektórych lub wszystkich warstw tworzących dany masyw), następuje osuwanie się, spełzywanie lub spływanie materiału ze zbocza. Gdy zjawiska te mają gwałtowny przebieg, możemy mówić o lawinie.
Za najprostszą i jednocześnie najbardziej skuteczną metodę można uznać unikanie miejsc zagrożonych zejściem lawiny, zarówno w trakcie poruszania się po górach, jak i np. przy wyborze miejsca na budowę domu. Obszary takie można określić na podstawie analizy ukształtowania terenu, bezpośrednich obserwacji czy innych symptomów oraz historii zdarzeń. Sztuczne (wykonane ludzką ręką) typy ochrony przed tego typu zjawiskami podzielić można na dwie grupy:
1. Aktywne – zabezpieczające w sposób bezpośredni powierzchnię skarpy, niedopuszczające lub znacznie ograniczające możliwość wystąpienia lawiny. Wśród tego typu metod wyróżnić można między innymi:
2. Pasywne – przyjmujące na siebie siłę uderzenia lawiny bądź pozwalające zmieniać jej trajektorię. Można tutaj wyróżnić:
Pewną metodą mieszaną jest sztuczne wywoływanie lawin przy pomocy umieszczania w zagrożonych połaciach śniegu materiałów wybuchowych lub przez ich ostrzał artyleryjski – metoda kontrowersyjna i raczej mało skuteczna[brak źródła].
Największe szanse uratowania osoby zasypanej w lawinie są w pierwszych 15 minutach. Po dotarciu na miejsce lawiniska ratownicy tyralierą przeszukują śnieg za pomocą sond lawinowych – kilkumetrowych cienkich tyczek. Nieocenioną pomocą służą także specjalnie szkolone psy. Coraz popularniejsze stają się nowoczesne systemy wspomagające szukanie zasypanych osób:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
