Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Boothia[1] (ang. Boothia Peninsula, fr. Péninsule de Boothia[2]; hist. Boothia Felix[3]) – półwysep w arktycznej części Kanady, położony między zatoką Gulf of Boothia na wschodzie a Cieśniną Franklina na zachodzie; administracyjnie leży w terytorium Nunavut.
 Półwyspy: Boothia i Melville’a | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wydarzenia historyczne | |
| Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie Nunavut  | |
Położenie na mapie Kanady  | |
 70°26′N 94°24′W | |
Półwysep został nazwany przez Johna Rossa (1777–1856) w 1829 roku na cześć Felixa Bootha (1780–1850), który sfinansował prywatną ekspedycję arktyczną Rossa w poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego w latach 1829–1833[4][3][uwaga 1].
Półwysep położony jest między zatoką Gulf of Boothia na wschodzie a Cieśniną Franklina na zachodzie w arktycznej części Kanady w terytorium Nunavut[4]. Szeroki na ok. 195 km półwysep wcina się na około 275 km w Ocean Atlantycki[5]. Na północy, od wyspy Somerset oddziela go wąska cieśnina Bellot Strait (o szerokości 2 km[6]), a na południu przesmyk Isthmus of Boothia łączy go z kontynentalną częścią Kanady[4].
Położony na jego północnym krańcu Półwysep Murchisona (71°58′N 95°31′W) to najdalej wysunięty na północ obszar kontynentalnej części Ameryki Północnej[2].
Wnętrze półwyspu zajmuje porośnięta tundrą wyżyna (do 573 m n.p.m.[2]) rozciągająca się na ponad 32 km²[5]. Środkową część półwyspu tworzą skały prekambryjskie otoczone przez niższe tereny zbudowane ze skal wapiennych[6].
Boothia jest słabo zaludniona[5] – jedyną miejscowością jest Taloyoak na południowym krańcu półwyspu, która pełni rolę ośrodka turystycznego[4]. Miejscowa ludność znana jest z wyrobów tradycyjnego rzemiosła[4].
Półwysep został odkryty przez Johna Rossa (1777–1856) w 1829 roku podczas prywatnej wyprawy arktycznej[4][6]. W 1830 roku uczestniczący w wyprawie wuja James Clark Ross (1800–1862) odkrył, że Boothia to półwysep, a nie wyspa[7]. Rok później James Clark Ross jako pierwszy ustalił położenie północnego bieguna magnetycznego[8], który znajdował się wówczas w południowo-zachodniej części półwyspu Boothia – ówczesne współrzędne geograficzne bieguna to 70°05.3′N 96°46′W[9]. W następnych latach na półwyspie lądowali kolejni polarnicy – John Franklin (1786–1847)[5] i John Rae (1813–1893), który w 1847 roku potwierdził, że półwysep jest częścią kontynentalnej Kanady[10]. Na Boothii przebywał również Roald Amundsen (1872–1928), który w 1904 roku przeprawił się na saniach wzdłuż wybrzeża zachodniego[6]. Na półwyspie zimował kanadyjski polarnik Henry Larsen (1899–1964) podczas swojej przeprawy przez Przejście Północno-Zachodnie (1940–1942)[6].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
