Bitwa pod Łużkami

Bitwa pod Łużkami – część wielkiej bitwy nad Berezyną. Walki polskich 155. i 28 pułku piechoty z oddziałami sowieckiej 53 Dywizji Strzelców toczone w ramach polskiej kontrofensywy nad Berezyną w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Bitwa pod Łużkami

Wojna polsko-bolszewicka
Czas	6–7 czerwca 1920
Miejsce	Łużki
Terytorium	Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich
Przyczyna	kontrofensywa wojsk polskich nad Berezyną
Wynik	zwycięstwo polskie
Strony konfliktu
Polska  Rosyjska FSRR
Siły
Grupa płk. Małachowskiego 155 pp i 28 pp brygada 53 DS
Straty
50 poległych i rannych
brak współrzędnych

Przebieg działań

Sytuacja ogólna

14 maja 1920 ruszyła sowiecka ofensywa wojsk Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego^[1]. 15 Armia Augusta Korka i Grupa Północna Jewgienija Siergiejewa uderzyły na pozycje oddziałów polskich 8 Dywizji Piechoty i 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej w ogólnym kierunku na Głębokie. Wykonująca uderzenie pomocnicze 16 Armia Nikołaja Sołłohuba^[2] zaatakowała oddziały 4 Armii gen. Stanisława Szeptyckiego i podjęła próbę sforsowania Berezyny pod Murawą^[a] i Żukowcem^[b] oraz pod Żarnówkami^[c] i Niehoniczami^[d][3][4]. Wobec skomplikowanej sytuacji operacyjnej, 23 maja rozpoczął się ogólny odwrót wojsk polskich w kierunku zachodnim^[5].

Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego postanowiło rozstrzygnąć sytuację nad Berezyną w sposób zaczepny. Dowodzenie przejął naczelny wódz marsz. Józef Piłsudski. Wojska gen. Szeptyckiego szykowały się do natarcia.

1 czerwca ruszyła polska kontrofensywa Armii Rezerwowej oraz 1. i 4 Armii skierowana przeciw wojskom sowieckiego Frontu Zachodniego^[6].

Działania grupy płk. Stanisława Małachowskiego

Po odbiciu Szarkowszczyzny grupy płk. Małachowskiego otrzymała rozkaz opanowania Łużek i przepraw na Mniucie. Do realizacji tego zadania dowódca grupy wyznaczył 155. i 28 pułki piechoty wzmocnione dwoma bateriami 10 pułku artylerii polowej. O świcie 6 czerwca bataliony obu pułków ruszyły do działania. Tabory pozostawiono w folwarku Aleksandrowo^[7][8].

Pod wsią Paszki pododdziały 53 Dywizji Strzelców stawiały zacięty opór i dopiero groźba obejścia pozycji obronnych przez batalion 28 pp i batalion 157(?) pp zmusiła przeciwnika do odwrotu za Mniutę. Polacy ruszyli w pościg, aby nie pozwolić Sowietom na zorganizowanie obrony na linii rzeki. Rano 7 czerwca 10 kompania 28 pułku piechoty zdobyła podpalony już most na Mniucie, a 8 kompania sforsowała rzekę w bród. Pożar mostu ugaszono, umożliwiając przejazd własnej artylerii. Po krótkim oporze brygada 53 DS wycofała się na wschód^[7][9]. 8 czerwca Sowieci bezskutecznie próbowali odzyskać Łużki^[10][11].

Bilans walk

Grupa pułkownika Stanisława Małachowskiego wykonała zadanie, zdobyła przeprawy na Mniucie i odrzuciła sowiecką brygadę na wschód. Straty polskie wyniosły około 50 poległych i rannych, straty 53 Dywizji Strzelców są nieznane^[7].

Uwagi

1. Obecnie Мурава, rejon berezyński.
2. Żukowiec, nad rzeką Berezyną, gm. Dymitrowicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 847., obecnie Жукавец, rejon berezyński.
3. Żarnówki, wś przy ujściu rzeki Żarnówki do Berezyny, powiat ihumeński, gm. Pohost, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 626., obecnie Жорнаўка, rejon berezyński.
4. Niehnicze ob. Niehoncze, powiat ihumeński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 76., obecnie Нягонічы, rejon berezyński.

Przypisy

1. Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 33.
2. Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 42.
3. Odziemkowski 2004 ↓, s. 33.
4. Odziemkowski 2004 ↓, s. 45.
5. Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 34.
6. Odziemkowski 1998 ↓, s. 172.
7. Odziemkowski 2004 ↓, s. 247.
8. Przyjemski 1929 ↓, s. 12.
9. Zaborowski 1928 ↓, s. 17.
10. Zaborowski 1928 ↓, s. 18.
11. Przyjemski 1929 ↓, s. 13.

Bibliografia

• Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
• Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
• Tadeusz Przyjemski: Zarys historii wojennej 73-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2, „Poza granicami współczesnej Polski”. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.
• Wacław Zaborowski: Zarys historii wojennej 28-go pułku Strzelców Kaniowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.