Bitwa pod Wytycznem

Bitwa pod Wytycznem – stoczona 1 października 1939 pomiędzy Zgrupowaniem KOP gen. Wilhelma Orlik-Rückemanna a Armią Czerwoną.

Bitwa pod Wytycznem

II wojna światowa, agresja ZSRR na Polskę
Cmentarz wojenny w Wytycznie
Czas	1 października 1939
Miejsce	Wytyczno
Terytorium	II Rzeczpospolita
Przyczyna	agresja sowiecka na Polskę
Wynik	zwycięstwo ZSRR
Strony konfliktu
Polska  ZSRR
Dowódcy
Wilhelm Orlik-Rückemann nieznani
Siły
2000 żołnierzy, 13 dział 70 czołgów T-26, 20 dział, 1200 żołnierzy
Straty
93 zabitych[1], 200 rannych 4 czołgi T-26, 3 ciągniki Komsomolec, 36 zabitych, 105 rannych[1]
Położenie na mapie Polski w 1939 miejsce bitwy
51°25′59,8800″N 23°16′00,1200″E

Tablica Grobu Nieznanego Żołnierza – „Szack – Wytyczno”

Opis bitwy

Oddziały Korpusu Ochrony Pogranicza zgrupowane po walkach z Armią Czerwoną na Polesiu i Wołyniu przeszły Bug i stanęły na odpoczynek w rejonie Kosynia na północ od Chełma. 30 września grupa KOP podjęła dalszy marsz w kierunku Parczewa, aby tam dołączyć do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Kleeberga. Przy próbie przekroczenia szosy Włodawa – Lublin w miejscowości Wytyczno doszło jednak do walki z oddziałami pancernymi Armii Czerwonej nacierającymi od strony Włodawy.

1 października rozpoczął walkę ze zgrupowaniem 253 pułk strzelecki z 45 DS. Wzmocniony czołgami i artylerią pułk uderzył wzdłuż szosy na zachodnią część Wytyczna. Zgrupowanie przyjęło walkę. Batalion KOP „Bereźne” ubezpieczał grupę od północnego wschodu z kierunku Włodawy i od wschodu z kierunku Sobiboru. Zajął obronę nad Włodawką na odcinku od Suchawy w kierunku na południowy zachód, ubezpieczając się placówką w rejonie północnej części Dubeczna. Batalion „Rokitno” zajmował obronę w zachodniej części Wytyczna, frontem na południe. Batalion „Sarny” był rozwinięty na wschód od Wólki Wytyckiej frontem na południe. Bateria armat 75 mm stanowiska ogniowe w lesie koło Wólki Wytyckiej, a tabory i szwadron kawalerii KOP w lesie na północ od Lipniaka^[2].

W walkach poniósł ciężkie straty batalion „Rokitno”. Batalion musiał się też wycofać z części miasta. W tym przypadku batalion „Polesie” otrzymał zadanie uderzyć na skrzydło nacierającego nieprzyjaciela. Zmęczeni żołnierze, mimo prób poderwania go do ataku przez dowodzącego batalionem ppłk. Dyszkiewicza oraz ppłk. Jurę, nie ruszyli do natarcia, a poszczególne grupy żołnierzy batalionu poddawały się^[3].

Dowódca pułku „Sarny” ocenił, że nie utrzyma pozycji zajmowanych przez bataliony „Rokitno” i „Sarny”. W tej sytuacji gen. Orlik-Rückemann zdecydował, że o 12:00 zgrupowanie zakończy walkę i oderwie się od nieprzyjaciela w kierunku na lasy koło Sosnowicy, sztab przejdzie do lasów na południe od Parczewa. Batalion „Bereźne” wycofał się w kierunku północnego wschodu i w mocno uszczuplonym składzie dołączył do SGO „Polesie”^[3].

Po całodziennych walkach dowódca grupy KOP rozkazał odwrót i rozwiązał grupę^[4]. Oddziały drobnymi grupami przedostały się do lasów i rozpoczęły walkę konspiracyjną.

Po walkach pod Wytycznem nieprzyjaciel w sposób bestialski obszedł się z rannymi. Rozstrzelano kilku żołnierzy, a około 300 wziętych do niewoli żołnierzy zaginęło bez śladu^[3].

Upamiętnienie

Walki żołnierza polskiego pod Wytycznem w II wojnie światowej zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic po 1990 r. „SZACK – WYTYCZNO 28 IX - 1 X 1939".

Zobacz też

• Cmentarz wojenny w Wytycznie

Przypisy

1. Komorowski 2009 ↓, s. 470.
2. Prochwicz 2003 ↓, s. 263.
3. Prochwicz 2003 ↓, s. 264.
4. Komorowski 2009 ↓, s. 469.

Bibliografia

• [red.] Krzysztof Komorowski: Boje Polskie 1939 – 1945. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2009. ISBN 978-83-7399-353-2.
• Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.

Linki zewnętrzne

• Bitwy Korpusu Ochrony Pogranicza z Sowietami pod Szmianami, Dubnem, Szackiem, Włodawą i Wytycznem Kampania Wrześniowa 1939.pl