Remove ads
Bartodzieje – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim, w gminie Obryte[4][6].
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
29 |
| Kod pocztowy |
07-215[3] |
| Tablice rejestracyjne |
WPU |
| SIMC |
0515075[4] |
Położenie na mapie gminy Obryte  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu pułtuskiego  | |
 52°41′30″N 21°11′42″E[5] | |
| Strona internetowa | |
Wieś jest położona na polanie leśnej w środku Puszczy Białej. Drogi asfaltowe łącza ją z Psarami oraz Wielgolasem. W 2006 wieś połączono, przez miejscowość Gładczyn, z droga lokalną nr 618.
Wieś ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XIII wieku. W 1240 zanotowana jako Barthodzege, 1452 Bartodzieje, 1473 Barthodzeye, 1578 Bartodzieye, 1880 Bartodzieje. Nazwa pochodzi od nazwy Bartodziej oznaczającej pasiecznika, dozorcę barci. We wczesnym średniowieczu istniały osady służebne, w których mieszkali opiekujący się barciami bartodzieje. Ich zadaniem było zbieranie i dostarczanie miodu na dwory biskupie, książęce lub królewskie[7][8].
Remove ads
Miejscowość była wsią służebną w dobrach biskupstwa płockiego[9]. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1203 z dokumentu Konrada Mazowieckiego dla biskupstwa płockiego[10].
W drugiej połowie XVI wieku wieś leżała w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej województwa mazowieckiego[11].
W XIX wieku wieś leżała województwie płockim i powiecie pułtuskim, potem w guberni łomżyńskiej w powiecie pułtuskim Królestwa Polskiego. W 1827 w Bartodziejach istniało 12 domów, w których mieszkało 79 osób. Wieś należała do parafii Pniewo[12]. W 1861 na gruntach wsi Bartodzieje odkryto zdrój wody żelazistej, która wcześniej nie była użytkowana w celach leczniczych[13]. Nie udało się zorganizować uzdrowiska[9].
W okresie międzywojennym wieś leżała w województwie warszawskim, w powiecie pułtuskim, w gminie Obryte. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwały 142 osoby wyznania rzymskokatolickiego i polskiej narodowości. Było tu 6 budynków mieszkalnych i 11 z innym przeznaczeniem[14]. Miejscowość podlegała pod sąd grodzki w Pułtusku i okręgowy w Mławie, najbliższy urząd pocztowy mieścił się w Obrytem. Wieś należała do parafii Obryte[15].
Po II wojnie światowej bojówka komunistyczna dokonała w Bartodziejach mordu na rodzinie Wiśniewskich. Szczepan Wiśniewski, członek Armii Krajowej, wraz z żoną Janiną i córką Henryką Twarowską, w dniu 26 czerwca 1945 zostali zastrzeleni w miejscu swojego zamieszkania[16]. Ocalał jedynie Andrzej Twarowski, który był wówczas dzieckiem i z ukrycia obserwował zajście. Według części przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków zbrodni dokonali funkcjonariusze PUBP w Pułtusku, którzy samorzutnie utworzyli bojówkę[9].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ostrołęckiego.
Remove ads
Na niewielkim wzniesieniu w centrum wsi znajdują się pozostałości majątku. Zachował się dwór. Po 1945 mieściła się w nim szkoła podstawowa[9]. Po reformie szkolnictwa szkoła została zlikwidowana, a budynek zaczął niszczeć. W 2008 władze gminy sprzedały budynek wraz z przylegającą do niego działką i drewniano-murowanym budynkiem gospodarczym[17].
Wieś występuje w dwóch kurpiowskich przysłowiach ludowych:
W najbliższym sąsiedztwie wsi znajduje się Rezerwat przyrody Wielgolas – jeden z najstarszych fragmentów Puszczy Białej[9]. W lesie otaczającym Bartodzieje znajduje się kilka pomników przyrody. Do najbardziej okazałych należał dąb zwany Krzywielcem lub Krzywulcem, który pod koniec grudnia 2016 przewrócił się wyniku wichury[19].
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads