Remove ads
BRDM (ros. БРДМ, Бронированная разведывательно-дозорная машина) – radziecki opancerzony samochód rozpoznawczy z okresu po II wojnie światowej
 BRDM w Drzonowie | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
kołowa |
| Załoga |
5 |
| Historia | |
| Prototypy |
luty 1956 |
| Produkcja |
1957–1966 |
| Egzemplarze |
ok. 10 000 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
1 silnik gaźnikowy, 6-cylindrowy GAZ-40P o mocy 90 KM (66,2 kW) przy 3400 obr./min. |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Poj. zb. paliwa |
150 l |
| Pancerz |
grubość: 10 mm |
| Długość |
5,60 m |
| Szerokość |
2,25 m |
| Wysokość |
1,90 m |
| Prześwit |
0,31 m |
| Masa |
5 100 kg (własna) |
| Moc jedn. |
16 KM/t (11,8 kW/t) |
| Osiągi | |
| Prędkość |
90 km/h (po drodze) |
| Zasięg pojazdu |
500 km (po drodze) |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Rowy (szer.) |
1,20 m |
| Ściany (wys.) |
0,40 m |
| Kąt podjazdu |
30º |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 karabin maszynowy SGMB kal. 7,62 mm w późniejszych seriach także karabin maszynowy DszK kal. 12,7 mm lub KPWT kal. 14,5 mm wyrzutnia kierowanych rakiet przeciwpancernych
| |
| Wyposażenie | |
| urządzenia do wykrywania skażeń, noktowizyjne | |
| Użytkownicy | |
 aktualni byli | |
Po wprowadzeniu, na początku lat pięćdziesiątych, do uzbrojenia armii radzieckiej transporterów opancerzonych BTR-40 w toku ich użycia stwierdzono, że pomimo ich dobrych walorów taktyczno-technicznych nie spełniają jednak wymagań ówczesnego pola walki. Miały zwłaszcza trudności z pokonywaniem przeszkód wodnych. W związku z tym pod koniec 1954 roku, w biurze konstrukcyjnym W.A. Diedkowa, rozpoczęto opracowywania nowego samochodu opancerzonego. Jego głównym konstruktorem został W.K. Rubcow.
Początkowo miała to być wersja pływająca transportera BTR-40. Z tego powodu otrzymał on robocze oznaczenie BTR-40P. Do jego konstrukcji użyto wielu elementów i zespołów stosowanych w tym transporterze. Z uwagi jednak na szereg zmian jakie w nim wprowadzono, pojazd otrzymał ostatecznie nazwę BRDM (skrót od: Bronirowannaja Rozwiedywatielno-Dozornaja Maszyna, z ros. Opancerzony Pojazd Rozpoznawczo-Patrolowy). Miał on zdolność pływania i dodatkowe, chowane w kadłubie, koła nośne ułatwiające pokonywanie rowów i okopów. Zastosowano również centralny układ pompowania kół – co stało się później standardem w przypadku samochodów wojskowych.
Pierwszy prototyp nowego samochodu zbudowano w lutym 1956 roku, a już w roku następnym przystąpiono do ich produkcji seryjnej. Pierwsze serie nie miały opancerzenia góry przedziału bojowego, co zmieniono w późniejszym czasie.
Początkowo samochody BRDM uzbrojone były w jeden karabin maszynowy SGMB kal. 7,62 mm umieszczony na kadłubie. Później zmieniono go na wielkokalibrowy karabin maszynowy DSzK, a później KPWT.
Rozpoczęto również produkcję pojazdów uzbrojonych w wyrzutnie kierowanych pocisków przeciwpancernych. Zostały one wprowadzane do użycia na początku lat sześćdziesiątych.
Produkcję samochodów BRDM zakończono w 1966 roku po wprowadzeniu do produkcji nowego opancerzonego samochodu rozpoznawczego BRDM-2. Oprócz ZSRR samochód BRDM produkowany był na licencji, na Węgrzech. Zbudowano około 10 tysięcy tych pojazdów.
- Budowane wersje opancerzonego samochodu rozpoznawczego BRDM
- BRDM – wersja podstawowa, przeznaczona do oddziałów rozpoznawczych uzbrojona w karabin maszynowy
- BRDM-W – wóz dowodzenia wyposażony w dodatkową radiostację
- BDRM-RCh – wóz rozpoznania chemicznego wyposażony w urządzenia do wykrywania skażenia terenu (chemicznego, radiologicznego)
- 2P27 – nosiciel wyrzutni przeciwpancernych pocisków kierowanych wyposażony w wyrzutnie 2K16 (trzyprowadnicową) – pociski 3M6 Trzmiel
- 2P32 – nosiciel wyrzutni przeciwpancernych pocisków kierowanych wyposażony w wyrzutnie 2K8 (czteroprowadnicową) – pociski 3M11 Falanga
- 2P110 – nosiciel wyrzutni przeciwpancernych pocisków kierowanych wyposażony w wyrzutnie 9К14М – pociski 9M14 Malutka
Remove ads
Pierwsze opancerzone samochody rozpoznawcze BRDM trafiły do jednostek armii radzieckiej w 1957 roku do jednostek rozpoznawczych. Następnie otrzymały je również niektóre armie państw Układu Warszawskiego.
W Polsce początkowo używano ich w jednostkach rozpoznawczych związków pancernych. W tym także oddziałach rozpoznania chemicznego.
Duża ich liczba została sprzedana do państw afrykańskich i na Bliski Wschód, gdzie były używane w licznych lokalnych konfliktach.
Aktualni użytkownicy
Afganistan – 50 BRDM-1 zostało zamówionych w 1970 roku, a dostarczone zostały w latach 1970-1971 (wcześniej pojazdy te służyły w Armii Radzieckiej).
Angola – 120[1]
Benin
Czad – 122[2]
Demokratyczna Republika Konga – 20[3]
Dżibuti
Egipt – 200
Erytrea
Etiopia – 65[4]
Gwinea – 10 BRDM-1 zostało zamówionych w 1968 roku, a dostarczone zostały rok później (pojazdy były prawdopodobnie używane, z drugiej ręki)
Gwinea Bissau
Indie
Jemen
Libia
Madagaskar
Malawi
Mali
Mauretania
Mongolia – 9P110
Maroko
Mozambik
Naddniestrze[5]
Nikaragua
Peru
Republika Środkowoafrykańska
Republika Zielonego Przylądka
Seszele
Tanzania – 30 pojazdów zostało zamówionych w 1964 roku, a rok później zostały dostarczone.
Uganda
Wietnam
Zambia
Zimbabwe
Byli użytkownicy
Albania
Białoruś
Bułgaria
Czechosłowacja – zastąpione przez BRDM-2
Indonezja
Irak – wszystkie zniszczone lub pocięte na złom.
Jugosławia
Kuba
NRD – zastąpione przez BRDM-2
Polska – 800 BRDM-1 zostało zamówionych w 1961, a dostarczone zostały w latach 1961-1964. W późniejszym czasie zostały zastąpione przez BRDM-2.
Rumunia – 9P110
Serbia – 30
Somalia – wycofane
Ukraina
Węgry- Wietnam Północny
ZSRR
2P27 wyposażony w wyrzutnie z pociskami 3M6 Trzmiel
BRDM-1
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads