Armia saska

Armia saska – pierwotnie armia Elektoratu Saksonii (od 1682 zorganizowana pod jednym dowództwem), a następnie w latach 1806–1918 armia Królestwa Saksonii, od 1871 wchodząca w skład Armii Cesarstwa Niemieckiego.

Herb Wolnego Państwa Saksonii

Flaga Elektoratu Saksonii do 1806

Flaga Królestwa Saksonii 1806–1918

Armia saska w XVIII wieku liczyła średnio około 35 tysięcy żołnierzy. Była dobrze wyszkolona i bitna^{[potrzebny przypis]}. Na początku stulecia żołnierze odziani byli w czerwone mundury – typowe dla wojsk państw protestanckich, jednak gdy nastał August III Sas, wyznający katolicyzm, na dworze zaszły zmiany, w wyniku których zaczęto używać jasnego umundurowania typowego dla państw katolickich.

Działania zbrojne

Oblężenie Gdańska w 1734 przez wojska sasko-rosyjskie

Żołnierze armii saskiej brali udział w licznych konfliktach zbrojnych. Kwaterując na ziemiach polskich dopuszczali się licznych gwałtów, w związku z tym szlachta wymogła w czasie sejmu w 1699 roku wydalenie saskich jednostek z granic państwa polskiego^[1].

Walczyli w wojnie o sukcesję austriacką (1741–1748) po stronie Bawarii i Francji, przeciwko Anglii i Austrii, a podczas wojny siedmioletniej (1756–1763) po stronie Austrii, Francji i Imperium Rosyjskiego, przeciwko Królestwu Prus.

Walczyli podczas wojen napoleońskich – początkowo po stronie Prus, jednak po przegranej bitwie pod Jeną wsparli siły Napoleona. Po przejściu Saksonii na stronę Francji, generalicja saska upodobniła się strojem do swoich kolegów z armii francuskiej. Nosiła praktycznie takie same mundury jak armia francuska.

Żołnierze armii saskiej brali również udział w działaniach zbrojnych I wojny światowej.

Struktura organizacyjna

Piechota Królestwa Saksonii (1806)

Saski piechur czasów Augusta II w czerwonym „protestanckim” mundurze

„Katolicki” mundur saski z czasów Augusta III

Żołnierz królewsko-saksońskiej jazdy ciężkiej

Żołnierz królewsko-saksońskiej artylerii polowej

Pułk	Garnizon	Sformowanie
Churfürst	Zeitz, Borna i Weißenfels	przed 1670
von Niesemeuschel	Budziszyn, Görlitz i Żytawa	1673
von Low	Luckau, Jüterbog i Wittenberg	1682
Prinz Anton	Großenhain, Doberlug-Kirchhain i Kamenz i inne	1702
Prinz Maximilian	Chemnitz, Annaberg, Mittweida i Zschopau	1702
Prinz Clemens	Langensalza, Tennstädt, Thamsbrück i Weißensee	1704
Prinz Friedrich August	Torgau, Belgern i Oschatz	1711
Prinz Xaver	Naumburg, Eckartsberg, Laucha i Merseburg	1723
von Rechten	Zwickau, Neustadt an der Orla, Plauen i Schneeberg	1730
Sänger	Guben, Sorau i Spremberg	1741
von Thümmel	Wurzen, Döbeln, Colditz, Geringswalde i Grimma	1742
von Bevilaqua	Lipsk, Delitzsch i Eilenburg	1748

Piechota Królestwa Saksonii (1810)

Pułk	Garnizon
Przyboczna Gwardia Grenadierów	Drezno
1 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej König	Drezno i Großenhain
2 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej vacant Niesemeuschel	Drezno i Großenhain
3 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej Prinz Anton	Budziszyn, Görlitz i Sorau
4 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej vacant Low	Luckau, Guben i Sorau
5 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej Prinz Maximilian	Chemnitz, Döbeln i Freiberg
6 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej vacant Rechten	Zwickau, Neustädtel i Sorau
7 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej Prinz Friedrich August	Torgau, Oschatz i Wittenberga
8 Królewsko-Saksoński Pułk Piechoty Liniowej Prinz Clemens	Lipsk, Eilenburg i Wittenberg
1 Królewsko-Saksoński Pułk Lekkiej Piechoty	Zeitz i Weißenfels
2 Królewsko-Saksoński Pułk Lekkiej Piechoty	Naumburg i Merseburg
Korpus Strzelców (Jäger-Corps)	Eckartsberga

Kawaleria Królestwa Saksonii (1810)

Pułk	Garnizon
Korpus Gwardii	Drezno, Dippoldiswalde, Pirna i Radeberg
Przyboczna Gwardia Kirasjerów	Oederan, Frankenberg, Marienberg i Penig
Kirasjerzy von Zastrow	Grimma, Borna, Geithain i Rochlitz
Królewsko-Saksoński Pułk Huzarów	Cölleda, Altenstädt, Artern/Unstrut, Bretleben, Bottendorf, Heldrungen, Langensalza, Roßleben, Schönewerda, Schönfeld i Wiehe
Pułk Szwoleżerów Prinz Clemens	Pegau, Lützen, i Zwenkau
Pułk Szwoleżerów vacant Polenz	Querfurth, Freyburg, Schafstädt i Sangerhausen
Pułk Szwoleżerów Prinz Johann	Mühlberg, Düben, Kemberg i Schmiedeberg
Pułk Szwoleżerów Prinz Albrecht	Lübben, Chociebuż i Lübbenau

Korpus Saski Wielkiej Armii (1812–1813)

Do wojny 1812 roku Sasi wystawili osobny korpus (VII) pod dowództwem gen. Reyniera. Początkowo liczył on 22 bataliony piechoty, 28 szwadronów jazdy i 50 dział. Korpus wraz z Polakami księcia Poniatowskiego i Westfalczykami gen. Vandamme’a znalazł się w prawoskrzydłowej grupie korpusów pod komendą króla Hieronima Bonapartego.

Po zakończeniu działań związanych z kampanią w Rosji, Sasi stanęli przed problemem czy należy nadal służyć Napoleonowi. VII Korpus został przydzielony do armii Łaby, jednak pod koniec marca, wojska saskie opuściły dywizję Durutte’a i pomaszerowały do Torgau. Brygada ciężkiej jazdy złożona z nienaruszonego pułku Leib Cuirassier Garde i zreorganizowanego pułku Zastrowa należała do 1 Dywizji Kirasjerów I Korpusu Kawalerii.

Kwatera główna VII Korpusu Wielkiej Armii mieściła się w m. Hoyerswerda.

• dowódca – gen. dyw. Jean Louis Ebenezer Reynier (1771–1814), Szwajcar
• szef sztabu – gen. bryg. François Joseph Fidèle Gressot (1770–1848), Szwajcar
• dowódca artylerii – płk Verpeau

• 24 Dywizja Saska – gen. dyw. Edler von Lecoq
• 1 Brygada – płk von Brause
  • Grenadierzy gwardii saksońskiej – dow. Tecski
  • 1 Pułk Lekkiej Piechoty Saksońskiej
  • Pułk von Maximilien – dow. von Könneritz
  • Pułk von Rechten – dow. von Hausen
  • kompania szaserów saksońskich
• 2 Brygada – gen. A.F. Mellentin
  • Grenadierzy saksońscy – dow. Spiegel
  • Pułk Fryderyka
  • Pułk von Steindel
  • 2 baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich

• 25 Dywizja Saska – gen. dyw. Carl Ludwig Sahrer von Sahr (1761–1828)
• 1 Brygada – płk von Bose
  • Grenadierzy gwardii saksońskiej – dow. Kleist
  • 2 Pułk Lekkiej Piechoty Saksońskiej
  • Pułk Królewski – dow. Melzradt
  • Pułk von Niesmenchel – dow. Troski
• 2 Brygada – płk von Russel
  • Pułk von Low
  • Pułk d’Antoine

• 32 Dywizja – gen. dyw. Pierre François Joseph Durutte (1767–1827)
• 1 Brygada – gen. Pierre Devaux
  • 35 Pułk Piechoty Lekkiej
  • 132 Pułk Piechoty Liniowej – płk Paul Augustin Tridoulat
• 2 Brygada – gen. Antoine Anatole Gédéon Jarry (1864–1819)
  • 26 Pułk Piechoty Lekkiej – płk Paul Hyppolyte Alexandre Baume
  • 131 Pułk Piechoty Liniowej – płk Henry Maury (1763–1813)
  • 2 baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
• 3 Brygada
  • 133 Pułk Piechoty Liniowej – płk Paul Alexis Joseph Menu de Menil
  • Pułk Wurzburga – płk Moser
  • 2 baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich

• Brygada Lekkiej Kawalerii – płk von Lindenau
  • Husarzy saksońscy – mjr von Failtsch (8 szwadronów)
  • Lansjerzy saksońscy – płk Thumel (5 szwadronów)
  • 2 baterie konne artylerii saksońskiej
  • Rezerwa i tabor korpusu – bateria piesza, kompania saperów, oddziały wozów artyleryjskich

Podczas bitwy pod Lipskiem Korpus Saksoński Reynier’a zdradził Francuzów i przeszedł na stronę wroga. Był to olbrzymi cios a gen. Reynier będąc ze swoim Korpusem został natychmiast uwięziony przez swoich podwładnych.