Loading AI tools
polski językoznawca Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Gawroński (ur. 20 czerwca 1885 w Genewie, zm. 11 stycznia 1927 w Józefowie k. Warszawy) – polski indolog i językoznawca, od 1916 profesor Uniwersytetów Jagiellońskiego oraz Lwowskiego, autor pierwszego polskiego podręcznika sanskrytu (1932).
Andrzej Gawroński | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
20 czerwca 1885 |
Data i miejsce śmierci |
11 stycznia 1927 |
profesor zwyczajny | |
Specjalność: indologia | |
Alma Mater | |
Doktorat | |
Habilitacja |
1912 |
Profesura |
1916 |
Uczelnia/Instytut/Instytucja | |
Odznaczenia | |
Syn Franciszka Rawity-Gawrońskiego (historyka, pisarza, publicysty) i Antoniny z Miłkowskich (nauczycielki, tłumaczki), wnuk Teodora Tomasza Jeża (Zygmunta Miłkowskiego), starszy brat pisarki Zofii Kozarynowej. Ukończył szkołę powszechną we Lwowie, gimnazja w Przemyślu i Lwowie oraz studia w dziedzinie językoznawstwa na Uniwersytecie Lwowskim (1902–1905) i Uniwersytecie w Lipsku (1905–1907). Od czasu studiów cierpiał na gruźlicę płuc, która stała się przyczyną jego śmierci w wieku niespełna 42 lat.
Na Uniwersytecie w Lipsku obronił doktorat (praca Sprachliche Untersuchungen über das Mr.cchakat.ika und das Daśakumāracarita, 1906) i został adiunktem w Katedrze Językoznawstwa Indoeuropejskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, a po habilitacji (praca Am Rande des Mr.cchakat.ika, 1912) - docentem w tej katedrze. W latach 1916–1917 profesor nadzwyczajny i kierownik Katedry Filologii Sanskryckiej UJ, od 1917 profesor zwyczajny i kierownik Katedry Językoznawstwa Porównawczego Uniwersytetu Lwowskiego. Prowadził wykłady z języka i historii dramatu sanskryckiego, gramatyki porównawczej języków indoeuropejskich oraz filologii staroindyjskiej.
Uczestnik obrony Lwowa i walk z Ukraińcami w 1918.
Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności (1921 członek korespondent, 1926 członek czynny), Towarzystwa Naukowego we Lwowie (1920 członek czynny), Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego (1920), Polskiego Towarzystwa Orientalistycznego (1922 członek założyciel, 1922–1923 wiceprezes), Polskiego Towarzystwa Językoznawczego (1925 członek założyciel). Zainicjował działalność „Biblioteki Wschodniej” przy Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Lwowie oraz Rocznika Orjentalistycznego (obecnie: Rocznik Orientalistyczny) i Instytutu Orientalistycznego na Uniwersytecie Lwowskim (1918).
Jego uczniami byli m.in. Eugeniusz Słuszkiewicz i Jerzy Kuryłowicz[1].
Andrzej Gawroński był jednym z największych polskich poliglotów. Wiadomo, że władał co najmniej sześćdziesięcioma językami, choć współcześni mu naukowcy i przyjaciele twierdzili, że znał ich o wiele więcej. Według dostępnych relacji na uporczywe nagabywania znajomych powiedział kiedyś: „mówię i piszę w 40 językach, rozumiem zaś i czytam w około 100”. Zdanie to prowadzi do wniosku, że mógł znać 140 języków (przy interpretacji, że „100” znaczyło „jeszcze 100”, a nie „100 znam przynajmniej biernie, z tego 40 też czynnie”). Wśród nich były zarówno języki mu współczesne, jak i języki wygasłe, o zasięgu europejskim, azjatyckim i afrykańskim. W bibliotece, która została po jego śmierci, znaleziono książki w wielu językach. W większości z nich na marginesach były uwagi pisane ręką Gawrońskiego, zawsze w tym samym języku, w którym napisana była dana książka.
Ogłosił szereg prac naukowych, m.in.:
Przygotował także wiele przekładów, m.in.
Jego Podręcznik Sanskrytu (wyd. pośmiertne: Kraków 1932); wznowienia (z erratą do wyd. 1): Lublin 1978, 1985; wydanie nowe, poprawione: opr. Marek Mejor i in., Warszawa 2004, 2009) pozostaje do dzisiaj podstawowym podręcznikiem akademickim sanskrytu w Polsce.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.