Anatol Kędzierski

Anatol Kędzierski (ur. 10 lipca^?/22 lipca 1880 w Żytomierzu, zm. 11 lipca 1964 w Poznaniu) – generał brygady Wojska Polskiego.

Anatol Kędzierski

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1880 Żytomierz, gubernia wołyńska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	11 lipca 1964 Poznań, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1898–1931
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	14 Dywizja Piechoty
Stanowiska	dowódca dywizji piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Życiorys

Syn Juliana i Marii z Karczewskich. W 1898 roku, po zakończeniu nauki w Korpusie Kadetów w Moskwie, wstąpił do Konstantynowskiej Szkoły Artylerii w Sankt Petersburgu. 21 sierpnia 1899 roku został mianowany podporucznikiem^[1]. W latach 1904–1905 walczył w szeregach armii rosyjskiej na wojnie rosyjsko-japońskiej, a w latach 1914–1917 na I wojnie światowej, jako dowódca dywizjonu artylerii na froncie niemieckim. Został w jej trakcie ciężko ranny. Dowódca dywizjonu, potem dowódca III Brygady Artylerii, w okresie od sierpnia 1917 do maja 1918 roku w I Korpusie Polskim w Rosji, w stopniu podpułkownika.

Od grudnia 1918 roku w Wojsku Polskim. W styczniu 1919 roku wraz z grupą oficerów byłego I Korpusu Polskiego na czele z generałem Józefem Dowbor-Muśnickim skierowany został do Poznania celem organizacji Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim. 19 stycznia 1919 roku został mianowany czasowo inspektorem artylerii w Księstwie Poznańskim i dowódcą 1 pułku artylerii lekkiej wielkopolskiej^[2]. 5 maja 1919 roku na wniosek głównodowodzącego Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim, generała piechoty Józefa Dowbor-Muśnickiego Komisariat Naczelnej Rady Ludowej mianował go pułkownikiem, a 3 czerwca 1919 roku – generałem podporucznikiem. Od września 1919 roku dowodził XV Brygadą Artylerii. Na jej czele wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej.

29 maja 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu pułkownika, w artylerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. 4 czerwca 1920 roku Minister Spraw Wojskowych zezwolił mu korzystać z tytułu generała podporucznika^[3].

26 lipca 1920 roku dostał się do niewoli bolszewickiej, z której uciekł 12 września. Po powrocie udzielono mu urlopu zdrowotnego^[1].

Dowódca Obozu Warownego „Brześć Litewski”. 12 marca 1921 roku został zwolniony, na własną prośbę, z czynnej służby i przeniesiony do Rezerwy armii w stopniu tytularnego generała podporucznika^[4]. Z dniem 1 maja 1921 roku powołany został do służby czynnej^[5]. We wrześniu 1921 roku został szefem Artylerii i Uzbrojenia Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 57. lokatą w korpusie generałów^[6].

Z dniem 1 czerwca 1924 roku mianowany został dowódcą 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu^[7].

Podczas przewrotu majowego w 1926 roku opowiedział się po stronie rządu i domagał się energicznych akcji przeciw rebelii. Dowodził grupą zaczepną sił rządowych^[8]. Później sprzeciwił się kapitulacji wojsk rządowych. Konsekwencji nie poniósł. W październiku 1930 roku przekazał dowództwo dywizji płk. SG Franciszkowi Władowi. Z dniem 31 stycznia 1931 roku został przeniesiony w stan spoczynku^[9].

Osiadł w Poznaniu. Tam zmarł 11 lipca 1964 roku. Pochowany na cmentarzu św. Jana Vianneya w Poznaniu (grobowce-22-10)^[10].

grób gen. Anatola Kędzierskiego na cmentarzu św. Jana Vianneya w Poznaniu

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (13 maja 1921)^[11]
• Krzyż Niepodległości
• Krzyż Walecznych (1921)^[12]
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)^[13]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[14]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[14]
• Komandor z Gwiazdą Orderu św. Sawy (Jugosławia, 1931)^[15]

Przypisy

1. Encyklopedia Wojskowa 1934 ↓, s. 193.
2. Rozkaz dzienny Nr 14 Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim z dnia 19 stycznia 1919 r.
3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 9 czerwca 1920 roku, s. 398, 420.
4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 26 marca 1921 roku, s. 547.
5. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 11 czerwca 1921 roku, s. 1041.
6. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 16, tu podano, że urodził się 9 lipca 1880 roku.
7. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 46 z 11 maja 1924 roku, s. 265.
8. Stanisław Haller, Wypadki warszawskie od 12 do 15 maja 1926 r., Kraków 1926, s. 34.
9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 19 grudnia 1930 roku, s. 396.
10. Anatol Kędzierski – miejsce pochówku [dostęp 2019-02-11]
11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 28 maja 1921 roku, s. 994.
12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 23 listopada 1921 roku, s. 1533.
13. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
14. Na podstawie fotografii [1] [dostęp 2022-07-12].
15. Dziennik Personalny MSWoj. Nr 2/1931, s. 67

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Ładysław Panufnik: Zarys historii wojennej 15-go Pułku Artylerii Polowej Wielkopolskiej. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. IV: Karabin – Lehmann. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1934.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
• Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.