Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alarm – wiesz Antoniego Słonimskiego opisujący bombardowanie Warszawy we wrześniu 1939[1]. Jeden z najbardziej znanych wierszy w literaturze polskiej[2] okresu okupacji[3][4], uznawany za najbardziej znany wiersz Słonimskiego[uwaga 1][5][6] . Premiera utworu miała miejsce 25 grudnia 1939 w bożonarodzeniowej audycji radia francuskiego skierowanej do Polaków[uwaga 2], podczas której odczytany został przez – wedle sprzecznych relacji – autora[2][3][8] bądź Irenę Eichlerównę[2]. Alarm ukazał się drukiem 18 lutego 1940 na łamach nowojorskiego „Robotnika Polskiego” (nr 7). Został przedrukowany 17 marca 1940 w paryskich „Wiadomości Polskich, Politycznych i Literackich” (nr 1)[2][5] , a także w wielu czasopismach konspiracyjnych w okupowanej Polsce[3][9].
Na temat pierwszych dni II wojny światowej Słonimski pisał po latach w komentarzu do jednego z wydań zbiorczych Kronik tygodniowych:
Nie wierzyłem w wojnę jeszcze tego pierwszego ranka. Dopiero, gdy otworzyłem radio i usłyszałem słowa „Uwaga, uwaga, przeszedł, Koma trzy”, „Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy”. Poczułem lęk i rozpacz, że mój świat się na tych słowach skończył[10].
Wiersz napisany został w Paryżu[11][12][7] w dniach 10-16 października 1939[12]. Jego przedruki ukazały się w prasie zagranicznej (wydawanej w Nowym Jorku, Chicago, Budapeszcie Paryżu, Londynie), a także polskiej prasie podziemnej: w Warszawie („Polska Żyje”[6] ) i Krakowie okupowanymi przez III Rzeszę oraz w Wilnie okupowanym przez Związek Radziecki[2]. Autor opatrzył swój utwór pseudonimem Paryżanin[13][7].
Wiesz ukazał się m.in. w Antologii poezji współczesnej (w części pt. Obrona[7]) opublikowanej w Warszawie w 1941. Zgodnie z mylącą stroną tytułową zbiór wydany został w 1937. Była to pierwsza tego typu antologia najnowszej poezji polskiej[14]. 4 grudnia 1941 wiersz opublikowany został w pierwszym numerze „Polski” – oficjalnego organu prasowego polskiej misji dyplomatycznej w ZSRR[uwaga 3][15]. W 1942 Alarm znalazł się w pierwszym z pięciu numerów Werbli Wolności – broszur wydawanych przez Komisję Propagandy[17] działającej przy warszawskim okręgu Biura Informacji i Propagandy KG ZWZ-AK[18].
Wiersz Alarm zbudowany jest z trzech zróżnicowanych dwustrofowych części[19], przy czym większość omówień tego utworu skupia się w szczególności na pierwszych dwóch[20]:
W 1941 na temat Alarmu pozytywnie wypowiadali się na łamach „Dziennika Polskiego” Antoni Bogusławski (nr 364)[uwaga 5][11] oraz Arthur Prudden Coleman (nr 209), którego zdaniem wiersz wzruszał, lecz nie zachwycał czytelnika[uwaga 6][23]. Utwór cieszył się popularnością wśród Polaków (w tym Polonii) podczas II wojny światowej[5] . Powszechne było recytowanie wiersza podczas akademii wojskowych we Francji oraz Londynie[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.