ATV Albert Einstein

ATV Albert Einstein (inne nazwy Automatyczny Statek Transportowy nr 4 lub ATV-4) – czwarta misja Automatycznego Statku Transportowego (ATV), wykonana przez Europejską Agencję Kosmiczną w celu zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Wykorzystany podczas niej statek zaopatrzeniowy został nazwany „Albert Einstein” na cześć niemieckiego fizyka, twórcy ogólnej i szczególnej teorii względności, współtwórcy korpuskularno-falowej teorii światła, a także laureata Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki z 1921 roku^[1].

ATV Albert Einstein

Dane misji
Indeks COSPAR	2013-027A
Zaangażowani	ESA
Oznaczenie kodowe	ATV-4
Pojazd
Statek kosmiczny	Automatyczny Statek Transportowy
Masa pojazdu	20 190 kg
Rakieta nośna	Ariane 5 ES
Start
Miejsce startu	Gujańskie Centrum Kosmiczne ELA-3
Początek misji	5 czerwca 2013 21:52:11 UTC
Misja na Międzynarodową Stację Kosmiczną
Lądowanie na ISS	Zwiezda
Pobyt na ISS	134 d 18 h 48 min 15.06.2013 14:07 UTC - 28.10.2013 08:55 UTC
Lądowanie
Miejsce lądowania	deorbitacja
Lądowanie	2 listopada 2013 12:04 UTC
Czas trwania misji	149 d 14 h 12 min

Przebieg misji

Start misji nastąpił 5 czerwca 2013 roku o 21:52:11 czasu UTC. Operowana przez prywatne przedsiębiorstwo Arianespace rakieta nośna Ariane 5 ES wystartowała ze statkiem ATV-4 ze stanowiska startowego ELA-3 Gujańskiego Centrum Kosmicznego. Ważący 20 190 kg statek ATV Albert Einstein był najcięższym pojazdem kiedykolwiek wyniesionym na orbitę przez rakietę z rodziny Ariane^[2].

ATV-4 wykonał automatyczny manewr dokowania do modułu Zwiezda Międzynarodowej Stacji Kosmicznej 15 czerwca 2013 o 14:07 UTC^[3]. Do 12 lipca 2013 roku załoga Ekspedycji 36 znajdująca się na ISS wyładowała cały ładunek znajdujący się w sekcji ciśnieniowej statku ATV^[4].

23 i 28 lipca doszło do awarii dwóch z trzech komputerów pokładowych statku ATV-4, co ograniczyło jego możliwości operacyjne. Jednak restart komputerów przeprowadzony 29 lipca wyeliminował ten problem i ATV Albert Einstein ponownie był w pełni sprawny^[5].

1 sierpnia 2013 roku w godzinach 13:35-15:03 UTC przepompowano ok. 860 kg paliwa ze zbiorników statku ATV do tych znajdujących się w module Zwiezda^[6][7]. Do końca okresu cumowania do ISS wykonano jeszcze transfery wody, tlenu i powietrza ze zbiorników ATV-4 do stacji^[8].

Będąc zacumowanym do ISS, statek ATV-4 posłużył do korekty orbity stacji. Manewry takie wykonano^[9][10]:

• 19 czerwca 2013 o 13:05 UTC – silniki pracowały przez 411 sekund, zwiększono prędkość stacji o 1 m/s i podniesiono orbitę o 1,75 km;
• 10 lipca 2013 o 05:35 UTC – silniki pracowały przez 593 sekundy, zwiększono prędkość stacji o 1,45 m/s i podniesiono orbitę o 2,5 km;
• 31 sierpnia 2013 o 07:17 UTC – silniki pracowały przez 204,8 sekund, zwiększono prędkość stacji o 0,48 m/s i podniesiono orbitę o 0,84 km;
• 15 września 2013 o 12:42 UTC – silniki pracowały przez 204,2 sekundy, zwiększono prędkość stacji o 0,5 m/s i podniesiono orbitę o 0,9 km;
• 2 października 2013 o 19:22 UTC – silniki pracowały przez 818 sekund, zwiększono prędkość stacji o 1,95 m/s i podniesiono orbitę o 3,4 km;
• 24 października 2013 o 11:03 UTC – silniki pracowały przez 256,6 sekund, zwiększono prędkość stacji o 0,62 m/s i podniesiono orbitę o 0,9 km.

Statek ATV-4 pozostał zadokowany do ISS przez 134 dni. 28 października 2013 roku o 08:55 UTC odłączył się od stacji i zaczął się od niej oddalać. Z kolei 2 listopada o 08:35 UTC i o 11:28 UTC wykonano dwa manewry deorbitacyjne w wyniku czego statek zaczął spalać się w atmosferze, a jego niespalone szczątki spadły do Oceanu Spokojnego o 12:04 UTC^[11].

Ładunek

Statek ATV Albert Einstein zabrał na Międzynarodową Stację Kosmiczną ok. 6611 kg zaopatrzenia, w tym^[12]:

• 860 kg paliwa do przepompowania do zbiorników stacji,
• 2580 kg paliwa potrzebnego do korekty orbity ISS,
• 570 kg wody pitnej,
• 100 kg gazów (66,6 kg powietrza i 33,3 kg tlenu)^[13],
• 2501 kg środków i sprzętu w sekcji ciśnieniowej (1400 różnych przedmiotów).

Przed odcumowaniem statku ATV-4 od ISS jego sekcja ciśnieniowa została wypełniona śmieciami i niepotrzebnymi sprzętami o łącznej masie 1657 kg. Dodatkowo do jego pustych zbiorników przepompowano 503 litry odpadów płynnych. Ładunki te spłonęły razem ze statkiem podczas wchodzenia w atmosferę^[13].

Galeria

• 
  Rakieta Ariane 5ES ze statkiem ATV-4 podczas przewożenia na platformę startową ELA-3
• 
  ATV Albert Einstein zbliżający się do stacji
• 
  ATV-4 podczas manewru dokowania do modułu Zwiezda
• 
  Aleksandr Misurkin (z lewej) i Luca Parmitano monitorują przy pomocy systemu TORU manewr automatycznego dokowania statku ATV Albert Einstein
• 
  Christopher Cassidy wewnątrz modułu ciśnieniowego statku ATV-4

Zobacz też

• Lista bezzałogowych lotów kosmicznych do ISS

Przypisy

1. ATV-4 to carry name Albert Einstein [online], ESA, 26 maja 2011 [dostęp 2016-08-08].
2. Europe's heaviest cargo ship launched to Space Station [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
3. Wystartował przedostatni ATV [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
4. ATV-4 MISSION REPORT 12 JULY [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
5. SUCCESSFUL RESTART OF THE ATV COMPUTERS [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
6. ATV-4 MISSION REPORT 19 JULY [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
7. ATV-4 MISSION REPORT 2 AUGUST [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
8. ATV-4 MISSION REPORT 13 SEPTEMBER [online], ESA [dostęp 2016-08-08].
9. Sojuz TMA-08M [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
10. Sojuz TMA-09M [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
11. Przedostatni ATV zakończył lot [online], Loty kosmiczne [dostęp 2016-08-08].
12. ATV Albert Einstein Fact Sheet [online], ESA [dostęp 2016-08-07].
13. MISSION REPORT 24 OCTOBER [online], ESA [dostęp 2016-08-07].