A-League

A-League – piłkarskie rozgrywki ligowe na najwyższym szczeblu w Australii, które są organizowane i zarządzane przez Football Federation Australia. Liga została założona w 2004, występuje w niej 11 drużyn australijskich oraz 1 drużyna z Nowej Zelandii. Głównym sponsorem ligi jest koncern Hyundai Motor Company stąd oficjalna nazwa ligi to Hyundai A-League^[1].

A-League

Hyundai A-League

2022/2023
Państwo	Australia  Nowa Zelandia
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	Football Federation Australia
Data założenia	2004
Poprzednia nazwa	National Soccer League
Partner TV	Fox Sports (Australia), Sky Sports NZ (Nowa Zelandia)[1]
Sponsor tytularny	Hyundai Motor Company[1]
Rozgrywki
Liczba drużyn	12
Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	Sydney FC
Obecny zwycięzca	Western United
Najwięcej zwycięstw	Sydney FC (5)
Strona internetowa

Historia

Przed założeniem A-League w latach od 1977 do 2004 istniała liga narodowa National Soccer League (NSL). Liga NSL w ostatnich sezonach przechodziła kryzys. Niektóre kluby miały problemy finansowe, jednak głównym problemem ówczesnej ligi była jej słaba organizacja. Umowa z telewizją Seven Network doprowadziła do tego, że NSL niemal całkowicie znikła z ekranów co w konsekwencji odbiło się brakiem sponsorów i upadkiem ligi. W październiku 2003 Football Federation Australia (FFA) ogłosiła zorganizowanie nowych rozgrywek krajowych, prace nad nową formułą ligi, prowadzone były przez Franka Lőwy (również pionier stworzenia NSL). W porównaniu z NSL liczba drużyn została zmniejszona z 13 do 8 zespołów. Do lipca 2004 otrzymano 12 wniosków zgłoszeniowych na udział w A-League (trzy pochodziły z Melbourne, choć tylko jedno miejsce przypadało na każde miasto). W listopadzie 2004 wybrano ósemkę drużyn, które miały występować od nowego sezonu w A-League. Cztery z wybranych klubów wcześniej występowało w NSL i były to: Adelaide United, Newcastle Jets, Perth Glory i New Zealand Knights FC (obecnie zlikwidowany, założony jako Football Kingz Football Club). W tym samym czasie została podpisana umowa z koncernem Hyundai Motor Company na sponsorowanie ligi oraz umowa telewizyjna z Fox Sports^[2].

Na promocję ligi wydano 3 mln AU$, kapania reklamowa przeprowadzana była głównie na kanałach sportowych. W pierwszym sezonie (2005/06) na stadionach A-League zasiadło niemal milion kibiców. W sezonie 2009/10 liczba drużyn została zwiększona do 10. Od sezonu 2010/11 w lidze występuje drugi zespół z Melbourne - Melbourne Heart FC^[3][4].

W dniu 13 grudnia 2018 roku zarząd FFA ogłosili rozszerzenie rozgrywek o dwa nowe kluby: Western Melbourne Group i Macarthur South West United FC. Klub Western Melbourne dołączy do rozgrywek od sezonu 2019/2020, natomiast Macarthur South West United FC od sezonu 2020/2021^[5].

Forma rozgrywek[6]

Sezon zasadniczy

Regularne rozgrywki ligowe rozpoczynają się w październiku i trwają do kwietnia lub maja. Rozgrywki składają się z 27 kolejek, w trakcie których drużyny trzy razy spotykają się ze sobą. Jeżeli drużyna dwa razy w danym sezonie gra z przeciwnikiem u siebie, w następnym sezonie następuje odwrócenie sytuacji. Zespół z największa liczbą punktów zajmuje najwyższe miejsce. W wypadku gdy liczba punktów jest taka sama, wówczas zespoły układane są zgodnie z następującymi zasadami:

1. najwyższa różnica bramek
2. liczba zdobytych bramek
3. liczba zdobytych punktów między zespołami zainteresowanymi
4. różnica bramek w meczach zainteresowanych drużyn
5. liczba bramek zdobytych w meczach zainteresowanych drużyn
6. najniższa liczba zdobytych czerwonych kartek
7. najniższa liczba zdobytych żółtych kartek
8. rzut monetą (ang. toss of a coin)

W przeciwieństwie do lig europejskich nie istnieje system degradacji ani awansu do niższej lub wyższej ligi.

Seria finałowa

W serii finałowej rozgrywek uczestniczy 6 najlepszych drużyn sezonu zasadniczego. Zespoły, które na koniec sezonu zasadniczego zajęły miejsca od 3 do 6 rozpoczynają zmagania od rundy eliminacyjnej. Natomiast drużyny z miejsc 1 i 2 zaczną swój udział od fazy półfinałowej w której to zmierzą się ze zwycięzcami rundy eliminacyjnej (drużyny z miejsc 3–6). Zespoły, które wygrają swoje mecze w fazie półfinałowej awansują do Grand Final.

Składy i wynagrodzenia

Minimalna liczba piłkarzy w każdej drużynie musi wynosić 20 graczy, a maksymalnie 23^[7]. Każdy klub ma pułap wynagrodzeń w wysokości do 2,35 mln AU$^[8] na cały zespół prócz tzw. gracza marquee player. Natomiast gwiazdy (ang. marquee player) danej drużyny mają większe wynagrodzenie, nie podlegają one pułapowi wynagrodzeń i są dość dobrze opłacane (np. Dwight Yorke w sezonie inauguracyjnym reprezentował Sydney FC). Od sezonu 2008-09 drużyny mogą płacić również wyższe wynagrodzenie tzw. junior marquee, czyli graczowi, który jeszcze nie ukończył 23 lat. Może on otrzymywać do 150 tys. AU$, które nie wchodzi w pułap wynagrodzeń^[9]. W każdym zespole musi być co najmniej trzech graczy poniżej 20. roku życia. Maksymalnie może występować 5 zawodników spoza Australii i Nowej Zelandii^[10] oraz kluby mogą posiadać dodatkowego gracza, który należy do Azjatyckiej Federacji Piłki Nożnej.

Kluby (2022/2023)

Adelaide United

Brisbane Roar

Central Coast Mariners

Gold Coast United

Melbourne City

Melbourne Victory

Newcastle Jets

New Zealand Knights

North Queensland Fury

Perth Glory

Macarthur FC

Sydney FC

Wellington Phoenix

Western United

Western Sydney Wanderers

Klub	Siedziba	Lata występów w lidze	Stadion
Kluby w sezonie 2022/2023:
Adelaide United FC	Adelaide (Australia Południowa)	2005 –	Hindmarsh Stadium
Brisbane Roar FC	Brisbane (Queensland)	2005 –	Lang Park
Central Coast Mariners FC	Gosford (Nowa Południowa Walia)	2005 –	Central Coast Stadium
Macarthur FC	Sydney (Nowa Południowa Walia)	2020 –	Campbelltown Stadium
Melbourne City FC	Melbourne (Wiktoria)	2010 –	Melbourne Rectangular Stadium
Melbourne Victory FC	Melbourne (Wiktoria)	2005 –	Melbourne Rectangular Stadium, Stadion Docklands
Newcastle United Jets FC	Newcastle (Nowa Południowa Walia)	2005 –	Newcastle International Sports Centre
Perth Glory FC	Perth (Australia Zachodnia)	2005 –	Perth Oval
Sydney FC	Sydney (Nowa Południowa Walia)	2005 –	Sydney Football Stadium
Wellington Phoenix FC	Wellington (Nowa Zelandia)	2007 –	Westpac Stadium
Western Sydney Wanderers FC	Sydney (Nowa Południowa Walia)	2013 –	Western Sydney Stadium
Western United FC	Melbourne (Wiktoria)	2019 –	Kardinia Park
Kluby wycofane z rozgrywek:
Gold Coast United FC	Gold Coast (Queensland)	2009 – 2012	Robina Stadium
New Zealand Knights FC	Auckland (Nowa Zelandia)	2005 – 2007	North Harbour Stadium
North Queensland Fury FC	Townsville (Queensland)	2009 – 2011	Willows Sports Complex
Sydney Rovers FC	Sydney (Nowa Południowa Walia)	nie przystąpił	–

Legenda do mapy:
    kluby występujące w rozgrywkach;
    kluby, które dołączą do rozgrywek;
    kluby wycofane z rozgrywek.

Triumfatorzy rozgrywek A-League

Osobny artykuł: Mistrzostwa Australii w piłce nożnej.

Sezon	Sezon zasadniczy	Mistrz
2005/2006	Adelaide United	Sydney FC
2006/2007	Melbourne Victory FC	Melbourne Victory FC
2007/2008	Central Coast Mariners FC	Newcastle United Jets
2008/2009	Melbourne Victory FC	Melbourne Victory FC
2009/2010	Sydney FC	Sydney FC
2010/2011	Brisbane Roar	Brisbane Roar
2011/2012	Central Coast Mariners FC	Brisbane Roar
2012/2013	Western Sydney Wanderers FC	Central Coast Mariners FC
2013/2014	Brisbane Roar	Brisbane Roar
2014/2015	Melbourne Victory FC	Melbourne Victory FC
2015/2016	Adelaide United	Adelaide United
2016/2017	Sydney FC	Sydney FC
2017/2018	Sydney FC	Melbourne Victory FC
2018/2019	Perth Glory FC	Sydney FC
2019/2020	Sydney FC	Sydney FC
2020/2021	Melbourne City FC	Melbourne City FC
2021/2022	Melbourne City FC	Western United

Sędziowie

Mecze A-League 2022/23 są sędziowane przez arbitrów z Australii i Iranu. Poniżej przedstawiono listę arbitrów głównych^[11]

Australia

• Adam Kersey
• Jonathan Barreiro
• Alex King
• Kurt Ams
• Daniel Elder
• Ben Abraham
• Shaun Evans
• Jack Morgan
• Tim Danaskos
• Chris Beath (FIFA)
• Lachlan Keevers
• Stephen Lucas
• Casey Reibelt (FIFA)

Iran

• Alireza Faghani (FIFA)

Telewizja

Hyundai A-League jest stosunkowo niewielką ligą międzynarodową, z małą emisją w porównaniu z dużymi europejskimi ligami (np. Premier League, Serie A). W krajach, w których są nadawane mecze z A-League, żyją większe grupy imigrantów z Australii.

• Australia – Fox Sports (mecze na żywo i skróty)
• Nowa Zelandia – SKY Sport (mecze na żywo i skróty)
• Stany Zjednoczone – Fox Soccer Channel (jeden mecz i skróty)
• Hongkong – Cable TV Hong Kong (jeden mecz na tydzień i skróty)
• Kanada – Fox Sports World (skróty)
• Wielka Brytania – Sky Sports (skróty oraz seria finałowa i Grand Final (na żywo))

A-League jest bardziej dostępna dla świata dzięki stronie The-Afc.tv, która na żywo relacjonuje mecze. Strona oficjalnie współpracuje z AFC, pokazując mecze na żywo z lig oraz turniejów azjatyckich.

Zobacz też

• National Soccer League
• A-League National Youth League
• W-League