Zofia Jaworska

Zofia Jaworska
Data i miejsce urodzenia	6 kwietnia 1918 ; Warszawa
Data śmierci	16 września 2007
	poseł do Krajowej Rady Narodowej
Przynależność polityczna	PPR
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zofia Jaworska, ps. „Danka”, znana też jako Zofia Jaworska-Kowalska (ur. 6 kwietnia 1918 w Warszawie, zm. 16 września 2007^[1]) – polska działaczka podziemia komunistycznego w czasie II wojny światowej, przewodnicząca konspiracyjnej organizacji młodzieżowej Związek Walki Młodych^[2], uczestniczka powstania warszawskiego w ramach Sztabu Głównego Armii Ludowej, łączniczka^[1].

Szybkie fakty Data i miejsce urodzenia, Data śmierci ...

Zamknij

Urodziła się w rodzinie Leona i Janiny z domu Pakuła (zm. 1966)^[1]^[3]. W 1935 ukończyła Prywatne Gimnazjum i Liceum Żeńskie im. Sabiny Tegazzo-Chmielewskiej w Warszawie. Przed wybuchem II wojny światowej działała w ramach Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” oraz Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej. Studiowała również na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej, gdzie pracowała w redakcji pisma „Politechnik”.

W czasie okupacji niemieckiej działała początkowo (od 1941) w ramach Związku Walki Wyzwoleńczej, a po powstaniu Polskiej Partii Robotniczej w 1942 wstąpiła w jej szeregi. Od 1943 była członkiem Komitetu Warszawskiego PPR. Była współtwórczynią i jednym z głównych ideologów Związku Walki Młodych. Po śmierci Janka Krasickiego we wrześniu 1943 roku objęła funkcję przewodniczącej warszawskiego zarządu organizacji, a od lipca 1944 do maja 1945 roku piastowała funkcję przewodniczącej Zarządu Głównego ZWM. Była żołnierzem Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, awansując do stopnia majora. Brała udział w powstaniu warszawskim w ramach Sztabu Głównego Armii Ludowej na Starym Mieście. Na rozkaz dowództwa AL przekroczyła Wisłę i od 19 września 1944 do 1945 pracowała jako przewodnicząca ZG ZWM w Lublinie, dokąd przybyła wraz z grupą działaczy związku^[4].

Posłanka do Krajowej Rady Narodowej^[2]. Była żoną znanego działacza PPR Aleksandra Kowalskiego „Olka” (1908–1951). Od 1946 do 1947 kierownik Wydziału Personalnego Komitetu Warszawskiego PPR. W 1948 opublikowała wspomnienia pod tytułem Było nas stu wydane przez Spółdzielnię Wydawniczą „Płomienie”.

W późniejszych latach była pracownikiem naukowym Politechniki Warszawskiej^[5]. Od 1949 wchodziła w skład egzekutywy Koła PZPR na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, a w latach 1954–1955 była I sekretarzem POP przy Politechnice Warszawskiej. W maju 1985 została powołana w skład Prezydium Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację^[6].

Z okazji jubileuszu 70-lecia urodzin 9 kwietnia 1988 Zofia Jaworska-Kowalska została przyjęta przez członka Biura Politycznego KC PZPR, sekretarza KC gen. Józefa Baryłę, który przekazał jej list gratulacyjny od I sekretarza KC PZPR gen. Wojciecha Jaruzelskiego^[7]. Otrzymała także życzenia i list gratulacyjny od przewodniczącego Zarządu Głównego ZSMP Jerzego Szmajdzinskiego i przewodniczącego Komisji Historii Ruchu Młodzieżowego przy Zarządzie Głównym ZSMP gen. Tadeusza Pietrzaka^[8].

Pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B22-4-2)^[3].

Order Budowniczych Polski Ludowej (1974)^[9]
Order Krzyża Grunwaldu III klasy
Warszawski Krzyż Powstańczy^[10]
Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946)^[11]^[12]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[13]
Medal im. Ludwika Waryńskiego^[14]
Pamiątkowy Medal z okazji 40. rocznicy powstania Krajowej Rady Narodowej (1983)^[15]
Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1967)^[16]

[1]
Zofia Jaworska. 1944.pl. [dostęp 2016-01-20]. (pol.).
[2]
Konspiracyjny Związek Walki Młodych w Warszawie Zeszyt 1 (Warszawska Komisja Historyczna Stowarzyszenia „Pokolenia”, Warszawa, 2008, s. 60–61).
[3]
Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
[4]
Władysław Góra, Ruch młodzieżowy w latach 1944–1948, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1962, s. 12.
[5]
Chlubne tradycje walki i pracy wzorem umacniania jedności młodego pokolenia z Partią [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 23, 28–29 stycznia 1978, s. 1.
[6]
Wierni tradycjom walki o wolność i demokrację - wierni Polsce Ludowej [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 104, 6 maja 1985, s. 1–2.
[7]
Jubileusz Zofii Jaworskiej-Kowalskiej [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 83, 11 kwietnia 1988, s. 2.
[8]
Rzecz o Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. Bez upiększeń, ale i bez negacji, Stowarzyszenie „Pokolenia”, Warszawa 2003, s. 246.
[9]
Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 19.
[10]
Odznaczeni Warszawskim Krzyżem Powstańczym [w:] „Stolica”, nr 15, 10 kwietnia 1983, s. 15.
[11]
M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
[12]
„Życie Warszawy”, nr 21 (450), 21 stycznia 1946, s. 2.
[13]
M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
[14]
„Życie Partii”, styczeń - marzec 1987, s. 55.
[15]
Uhonorowani pamiątkowymi medalami [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30 grudnia 1983, s. 3.
[16]
Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 13, 15 sierpnia 1967, s. 1–2.

Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL [online], bip.ipn.gov.pl.
Remigiusz Surgiewicz, Olek: Opowieść biograficzna o Aleksandrze Kowalskim, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1974.
Czesław Kozłowski, Związek Walki Młodych: (1943–1948), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, s. 34, 46, 128.
Janina Balcerzak, Ryszard Zelwiański, Wspomnienia ZWM-owców, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1979.
Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 19, 209.

[pw-1] [1]
Zofia Jaworska. 1944.pl. [dostęp 2016-01-20]. (pol.).

[Pok-2] [2]
Konspiracyjny Związek Walki Młodych w Warszawie Zeszyt 1 (Warszawska Komisja Historyczna Stowarzyszenia „Pokolenia”, Warszawa, 2008, s. 60–61).

[:0-3] [3]
Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[4] [4]
Władysław Góra, Ruch młodzieżowy w latach 1944–1948, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1962, s. 12.

[5] [5]
Chlubne tradycje walki i pracy wzorem umacniania jedności młodego pokolenia z Partią [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 23, 28–29 stycznia 1978, s. 1.

[6] [6]
Wierni tradycjom walki o wolność i demokrację - wierni Polsce Ludowej [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 104, 6 maja 1985, s. 1–2.

[7] [7]
Jubileusz Zofii Jaworskiej-Kowalskiej [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 83, 11 kwietnia 1988, s. 2.

[8] [8]
Rzecz o Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. Bez upiększeń, ale i bez negacji, Stowarzyszenie „Pokolenia”, Warszawa 2003, s. 246.

[9] [9]
Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 19.

[10] [10]
Odznaczeni Warszawskim Krzyżem Powstańczym [w:] „Stolica”, nr 15, 10 kwietnia 1983, s. 15.

[11] [11]
M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.

[12] [12]
„Życie Warszawy”, nr 21 (450), 21 stycznia 1946, s. 2.

[13] [13]
M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

[14] [14]
„Życie Partii”, styczeń - marzec 1987, s. 55.

[15] [15]
Uhonorowani pamiątkowymi medalami [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 307, 30 grudnia 1983, s. 3.

[16] [16]
Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 13, 15 sierpnia 1967, s. 1–2.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Wikiwand in your browser!

Zofia Jaworska

Wikiwand in your browser!

Życiorys

Ordery i odznaczenia

Przypisy

Bibliografia