Kraje Korony Świętego Stefana

Kraje Korony Świętego Stefana (węg. Szent István Koronájának Országai), pot. Zalitawia^[1], Translitawia^[1] (węg. Transzlajtánia) – oficjalna nazwa węgierskiej części dualistycznych Austro-Węgier, używana po zawarciu austriacko-węgierskiego porozumienia w 1867 roku. Nazwa wywodzi się od symbolu Królestwa Węgier, korony świętego Stefana według tradycji przesłanej w 1000 roku świętemu Stefanowi, pierwszemu węgierskiemu władcy, przez papieża Sylwestra II (obecnie przechowywanej w Budapeszcie, w budynku parlamentu). Potoczna nazwa Zalitawia (Translitawia) pochodzi od rzeki Litawy, która po części była naturalną granicą między Cesarstwem Austrii a Królestwem Węgier.

Ten artykuł dotyczy okresu historii Węgier, w którym stanowiły one równoważną cześć Monarchii Austro-Węgierskiej. Zobacz też: Królestwo Węgier (ujednoznacznienie).

Kraje Korony Świętego Stefana

Szent István Koronájának Országai

monarchia konstytucyjna
1867–1918
Herb Flaga
Hymn: Isten, áldd meg a magyart (Boże zbaw Węgrów)
Państwo	Austro-Węgry
Siedziba	Budapeszt (od 1873)
Data powstania	1867
Data likwidacji	16 listopada 1918
Zarządzający	Karol IV Habsburg
Zarządzający	János Hadik
Powierzchnia	325 411 (1918) km²
Populacja  • liczba ludności	15 642 102 (1918)
Języki urzędowe	węgierski, chorwacki
Położenie na mapie Mapa topograficzna Królestwa Węgier z 1914
Położenie na mapie Kraje Korony Świętego Stefana: Królestwo Węgier (kolor ciemnozielony), Trójjedyne Królestwo Chorwacji, Slawonii i Dalmacji (kolor jasnozielony) na terenie Austro-Węgier w roku 1914

Mapa etnograficzna Królestwa Węgier wg spisu 1880

W skład Krajów Korony Świętego Stefana wchodziło Królestwo Węgier wraz z Siedmiogrodem, Trójjedyne Królestwo Chorwacji, Slawonii i Dalmacji oraz miasto Rijeka (przynależność miasta była przedmiotem sporu pomiędzy Węgrami i Chorwacją – w praktyce Rijeka była obszarem wydzielonym pozostającym pod bezpośrednią władzą Budapesztu).

Demografia

Rok	Węgrzy	Węgrzy %	Populacja
1851	4 819 170	36,5%	13 203 205
1880	6 478 720	41%	15 801 756
1900	8 742 301	41,5%	21 065 785

Źródło^[2]

Pozostałe nazwy

Inne nazwy w języku węgierskim

Szent Korona Országai – Kraje Świętej Korony, Magyar Korona Országai – Kraje Węgierskiej Korony, Magyar Szent Korona Országai – Kraje Świętej Węgierskiej Korony

Nazwy w innych językach

• niemiecki: Länder der ungarischen Krone – Kraje Węgierskiej Korony, Länder der heiligen Stephanskrone – Kraje Świętej Korony Stefana, Länder der heiligen ungarischen Stephanskrone – Kraje Świętej Węgierskiej Korony Stefana; pot. i nieof. ungarische Reichshälfte – węgierska połowa cesarstwa, Transleithanien – Translitawia (Zalitawia)
• chorwacki: Zemlje krune Svetog Stjepana
• serbski: Zemlje krune Svetog Stevana
• słowacki: Krajiny Svätoštefanskej koruny – Kraje Korony Świętego Stefana, Krajiny uhorskej koruny – Kraje Węgierskiej Korony

Zobacz też

• Królestwa i Kraje w Radzie Państwa Reprezentowane (Przedlitawia)
• Królestwo Slawonii

Przypisy

1. Austro-Węgry, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-06-29].
2. Felczak Wacław, Historia Węgier, Wrocław 1966.

Bibliografia

• Henryk Batowski, Rozpad Austro-Węgier 1914-1918: sprawy narodowościowe i działania dyplomatyczne, Wyd. II poprawione i uzupełnione, Kraków 1982, Wydawnictwo Literackie, ISBN 83-08-00581-0

Kontrola autorytatywna (kraina historyczna):

• PLWABN: 9810669436705606