Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
William David Ross (ur. 15 kwietnia 1877 w Thurso, Caithness na północy Szkocji, zm. 5 maja 1971 w Oksfordzie) – szkocki filozof, znany z prac z dziedziny etyki. W odpowiedzi na intuicjonizm George'a Edwarda Moore'a rozwinął własny, pluralistyczny, deontologiczny i intuicjonistyczny system etyczny. Oprócz zagadnień etycznych zajmował się również filozofią grecką, m.in. tłumacząc liczne prace Arystotelesa. Jest twórcą etyki obowiązków prima facie (inspirując się w dużej mierze ideami Harolda Arthura Pricharda)[1].
William David Ross urodził się w Thurso, na północy Szkocji. Wczesne dzieciństwo spędził w południowych Indiach i do Szkocji powrócił w wieku 6 lat. Wykształcenie zdobył w Royal High School w Edynburgu oraz na Uniwersytecie Edynburskim. W 1895 uzyskał tytuł magistra z filologii klasycznej. Kontynuował studia w Balliol College w Oksfordzie, a w 1900 został wykładowcą na Oriel College.
W 1906 poślubił Edith Ogden (zmarła w 1953), z którą miał cztery córki: Małgorzatę, Rosalind, Eleanor i Katharine.
Po wybuchu I wojny światowej, w 1915, Ross wstąpił do armii i pracował w Ministerstwie Uzbrojenia. Za swoją pracę otrzymał Order Imperium Brytyjskiego.
Po wojnie Ross został profesorem prestiżowej katedry filozofii moralnej na Uniwersytecie Oksfordzkim (1923-1928). Następnie zajmował stanowiska prowosta Oriel College w Oksfordzie (1929-1947), wicekanclerza i prowicekanclerza Uniwersytetu Oksfordzkiego (1941-1947). W latach 1939–1940 był też przewodniczącym Aristotelian Society. W 1938 roku otrzymał za swoje zasługi tytuł szlachecki.
Zmarł w Oksfordzie w 1971 roku.
Etykę Williama Davida Rossa można scharakteryzować jako nienaturalistyczny i intuicjonistyczny realizm etyczny[2]. Według Rossa prawdy moralne istnieją obiektywnie i są poznawalne.
Porządek moralny [...] należy tak samo do podstawowej natury wszechświata (i to jakiegokolwiek możliwego wszechświata, w którym istnieją podmioty moralne) jak należą do niej przestrzenne i liczbowe struktury wyrażane w aksjomatach geometrii i arytmetyki.
Ross odrzuca konsekwencjalizm G.E. Moore'a, przyjmujący za podstawę powinności ilość dobra, którą dany czyn przynosi[3]. Zwiększanie ilości dobra jest według Rossa jedynie jedną z wielu zasad określających, co powinien zrobić podmiot w danej sytuacji. Takie współistniejące, konkurencyjne obowiązki moralne, których hierarchia nie jest uprzednio określona, Ross nazywa obowiązkami prima facie)[4].
Ross wyróżnia siedem typów takich obowiązków, przy czym zaznacza, że nie jest to lista pełna. Są to: wierność (fidelity), zadośćuczynienie (reparation), wynagrodzenie (gratitiude), nieszkodzenie (non-maleficence), sprawiedliwość, dobroczynność (beneficence) i samodoskonalenie (self-improvement). Mogą one być stosowane jednocześnie, ale czasem mogą wchodzić ze sobą w konflikt. W konflikt mogą np. popaść zobowiązanie wobec znajomych, którzy wcześniej nam wielokrotnie pomagali, a teraz sami potrzebują pomocy przy przeprowadzce (zasada zadośćuczynienia), oraz wobec dzieci, którym obiecało się w tym czasie wyjazd do parku (zasada wierności). Takie konflikty moralne są jednak według Rossa pozorne, gdyż jedna z zasad zawsze przeważa i tym samym stanowi w danej sytuacji bezwzględną podstawę obowiązku.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.