Warta (miasto)
miasto w województwie łódzkim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ⓘWarta – miasto w woj. łódzkim, w powiecie sieradzkim, położone nad rzeką o tej samej nazwie. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Warta. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. sieradzkiego.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Rynek | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie | |||||
| Burmistrz |
Krystian Krogulecki | ||||
| Powierzchnia |
10,85[1] km² | ||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 43 | ||||
| Kod pocztowy |
98-290 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
ESI | ||||
Położenie na mapie gminy Warta  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu sieradzkiego  | |||||
 51°42′29″N 18°37′30″E | |||||
| TERC (TERYT) |
1014094 | ||||
| SIMC |
0976557 | ||||
Urząd miejski Rynek im. St. Reymonta 198-290 Warta | |||||
| Strona internetowa | |||||
Warta leży w historycznej ziemi sieradzkiej[3]. Uzyskała lokację miejską w 1255 roku[4]. Była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[5] w tenucie warckiej w powiecie sieradzkim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku[6].
Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 3242 mieszkańców[2]. Lokalny ośrodek usługowy dla rolnictwa; drobny przemysł.
Początkowo Warta istniała jako osada rolnicza, jednak korzystna lokalizacja w pobliżu szlaków handlowych oraz korzystne warunki klimatyczno-glebowe przyczyniły się do szybkiego rozwoju miasta. W 1255 r. zostały nadane osadzie prawa miejskie. W 1331 r. Warta została doszczętnie spalona przez wyprawę krzyżacką. 28 października 1423 r. Władysław II Jagiełło wydał tu tzw. statut warcki[7]. W 1465 r. miasto ponownie padło ofiarą pożaru, a od 1482 r. w mieście zapanowała zaraza trwająca kilkanaście lat. Z 1507 roku pochodzi pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego w Warcie[8]. W 1507 r. miasto płonie po raz kolejny. Pomimo tych klęsk miasto rozwijało się. W 1467 r. założono klasztor Bernardynów istniejący do dziś i mający znaczny wpływ na życie kulturalne i duchowe Warty. W mieście dobrze rozwinęło się rzemiosło i usługi min. tkactwo, krawiectwo, kuśnierstwo, garbarstwo, kowalstwo, złotnictwo, młynarstwo i ceramika. Pozycję swą miasto zaczęło powoli tracić w XVIII wieku na skutek ogólnie pogarszającej się sytuacji kraju i dodatkowych lokalnych problemów. Z gospodarczego upadku miasto podniosło się dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
W 1939 r. miasto wcielone zostało w granice Rzeszy Niemieckiej. W lutym 1940 roku władze niemieckie utworzyły getto dla ludności żydowskiej (w 1921 r. 2025 osób, czyli 49% mieszkańców). Nakazały również rozebranie synagogi, spalonej we wrześniu 1939 r. Getto zlikwidowane zostało w sierpniu 1942 r., a ogromną większość warckich Żydów wymordowano w obozie zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem[9].
W sobotę 20 stycznia 1945 roku do miasta weszły jednostki Armii Czerwonej 9 Korpusu Pancernego pod dowództwem gen. Iwana Kiriczenki z 1 Frontu Białoruskiego kończąc tym samym okupację niemiecką podczas II wojny światowej.[10]
Do 1954 roku siedziba gminy Bartochów.
- kościół św. Józefa pod opieką SS. Bernardynek z XVII wieku
- gotycki kościół św. Mikołaja wzniesiony w połowie XIV wieku, przebudowany w XVII wieku
- barokowy kościół i klasztor Ojców Bernardynów pw. Wniebowzięcia NMP z XV wieku, przebudowany w latach 1696–1708
- ratusz wzniesiony w 1842 r.
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[11] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół parafialny pw. św. Mikołaja, XIV-XX w., nr rej.: 497-IV-38 z 1949 oraz 295 z 28.12.1967
- zespół klasztorny bernardynek, XVIII w.:
- kościół pw. Narodzenia MB, nr rej.: 858 z 28.12.1967
- klasztor, nr rej.: 859 z 28.12.1967
- dzwonnica, nr rej.: 860 z 28.12.1967
- zespół klasztorny bernardynów, XV w., XVII–XVIII w.:
- kościół pw. Wniebowzięcia MB, nr rej.: 855 z 28.12.1967
- klasztor, nr rej.: 856 z 28.12.1967
- kaplica cmentarna (przy kościele), nr rej.: 857 z 28.12.1967
- kaplica cmentarna, 1 poł. XIX w., nr rej.: 861 z 18.12.1967
- ratusz, 1842, nr rej.: 296 z 18.12.1967
- jatki, obecnie kino „Lutnia”, 1 poł. XIX, XX w., nr rej.: 862 z 18.12.1967
- park, nr rej.: 294 z 8.02.1979
- dom, ul. Kaszyńskiego 1, 1840–1845, nr rej.: 284 z 2.01.1978 (spalony)
- dom, ul. Kaszyńskiego 9, drewniany, poł. XIX w., nr rej.: 865 z 28.12.1967
- dom, Rynek 24, poł. XIX w., nr rej.: 864 z 28.12.1967
- dworek, ul. Sieradzka 2, 1 poł. XIX w., nr rej.: 863 z 28.12.1967 (nie istnieje ?)
- kamienica, ul. 20 Stycznia 26, nr rej.: 356 z 5.01.1988
- Młyn "Tradycja", ul. Cielecka 12, 98-290
W mieście funkcjonuje Muzeum Miasta i Rzeki Warty. Do najciekawszych miejsc można zaliczyć m.in. odrestaurowany Nowy cmentarz żydowski, ratusz i jatki (w których mieści się obecnie biblioteka publiczna). Stara część miasta zachowała swój historyczny układ urbanistyczny.[styl do poprawy]
Na miejscu dawnego basenu odkrytego powstał Nowy Amfiteatr.
Od 2023 przy rynku znajduje się mural upamiętniający Stanisława Szukalskiego, artystę urodzonego w 1893 w Warcie[12].
Kościół Bernardynów
Kościół Bernardynek
Gotycki kościół parafialny pw. św. Mikołaja
Ratusz
Rzeka Warta pod Wartą
Szpital barokowy z XVIII wieku
Pomnik pilota Stanisława Skarżyńskiego
.jpg)
.jpg)
.jpg)
W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:
- Piramida wieku mieszkańców Warty w 2014 roku[14].
- Lengerich – miasto w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia. Prawa miejskie od 1147 r.
- Szécsény (słow. Sečany) – miasto na północy Węgier, położone na skraju gór Cserhát w komitacie Nógrád. Miejscowość jest ośrodkiem administracyjnym powiatu Szécsény. Znajdują się w nim liczne zabytki i muzea.
- Jamboł – miasto w południowo-wschodniej Bułgarii, obwód Jamboł
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
