Uszakowo

Uszakowo (ros. Ушаково, niem. Brandenburg^[1], pol. hist. Pokarmin^[2], lit. Pokarviai) – osiedle w obwodzie królewieckim, w Rosji. Leży w krainie historycznej Prusy Dolne.

Uszakowo

Ушаково

Państwo	Rosja
Obwód	królewiecki
Populacja • liczba ludności	812 (2011)
Położenie na mapie Rosji Uszakowo
Położenie na mapie obwodu królewieckiego Uszakowo
54°36′45″N 20°14′58″E

Chorągiew miasta Brandenburg pod Grunwaldem

Zamek Brandenburg

Zamki Gotyckie w Polsce

Uszakowo położone jest przy ujściu rzeki Świeżej do Zalewu Wiślanego, przy drodze z Mamonowa do Królewca.

Nazwy

Nazwa niemiecka miejscowości Brandenburg (1266) pochodzi od założyciela miejscowości margrabiego brandenburskiego Ottona III.

Pochodzenie nazwy polskiej Pokarmin objaśnia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego – w pobliżu zamku była wieś Pokarben (Pokarmin). Miejscowość zwana była też niekiedy Nowe Zgorzelice, Nowozgorzelce.

Rosyjską nazwę Uszakowo nadano w 1946 roku.

Historia

Pokarmin leży w Prusach Dolnych. Po 1283 roku stał się siedzibą komtura^[3]. Wybudowany później czworoboczny dom konwentu o wymiarach 65,4 x 52 m należał do największych zamków tego typu.

W latach 1467–1499 była tu siedziba wielkiego szpitalnika.

Przed 1525 kościół parafialny w Pokarminie należał do archiprezbiteratu w Krzyżborku.

Zamek został rozebrany po 1776. Materiały budowlane z rozbiórki w znacznej części wykorzystane były na modernizację zamku w Malborku. W 1887 Conrad Steinbrecht odsłonił pozostałości głównej bryły zamku. Do czasów współczesnych zachowały się ruiny dwóch budynków przedzamcza (jeden był zamieszkany w drugiej połowie XX w.) oraz we wsi ruina kościoła (prezbiterium z pierwszej połowy XIV w., nawa z drugiej połowy XIV w.)

W drugiej połowie XIX w. było tu 1492 mieszkańców. W 1910 Pokarmin miał 1385 mieszkańców, w tym 245 osób mieszkało w majątku ziemskim. W roku 1939 było tu 1595 mieszkańców.

Komturia pokarmińska

Podział administracyjny państwa krzyżackiego na komturie

Komturia pokarmińska od zachodu i południa graniczyła z komturią bałgijską, od wschodu poprzez puszcze z Litwą, a od północy z komturią królewiecką. W skład komturii pokarmińskiej wchodziły okręgi: Pokarmin i okręg leśny, Krzyżbork, Domnowo, Barciany i Lec.

Podobnie jak inne komturie dolnopruskie podlegała wielkiemu marszałkowi w Królewcu.

Zobacz też: komturzy pokarmińscy.

Przypisy

1. Brandenburg, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 351.
2. Pokarben, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 538.
3. S. Jóźwiak, Centralne i terytorialne organy, s. 61–63

Bibliografia i źródła

• Georg Dehio, Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. von Ernst Gall, Deutschordensland Preussen, unter Mitw. von Bernhard Schmid und Grete Tiemann, München; Berlin, Deutscher Kunstverlag, 1952
• Handbuch der historischen Stätten, Ost- und Westpreussen, hrsg. von Erich Weise, Stuttgart, Kröner, 1981, ISBN 3-520-31701-X (unveränd. Nachdr. d. 1. Aufl. 1966)
• Carl von Lorck, Dome, Kirchen und Klöster in Ost- und Westpreussen. Nach alten Vorlagen, 2. unver. Aufl., Frankfurt am Main, Weidlich, 1982, ISBN 3-8035-1163-1
• Andrzej Rzempołuch, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Agen. Wyd. „Remix”, Olsztyn, 1992, ISBN 83-900155-1-X
• Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreussen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreussen (Deutschordensland Preussen) mit Bütower und Lauenburger Land, bearb. von Michael Antoni, München; Berlin, Dt. Kunstverl., 1993, ISBN 3-422-03025-5
• Max Toeppen, Historia Mazur, Wspólnota Kulturowa Borussia, Olsztyn, 1995, ISBN 83-900380-3-X
• (Mapa obwodu królewieckiego) Калининградская область, ПО "Латвгеoкарта", Ригa, 1990
• Vadim Jur'evič Kurpakov, Kaliningradskaja oblast. Putevoditel, Kaliningrad, Terra Baltika, 2007, ISBN 978-5-98777-012-2