Ulica Stefana Jaracza w Łodzi

Ulica Stefana Jaracza – ulica w Łodzi położona w dzielnicy Śródmieście. Liczy 1,85 km długości i krzyżuje się z 10 ulicami. Wszystkie z nich, oprócz ulicy Piramowicza, przecinają ją. Ulica Stefana Jaracza przebiega równoleżnikowo od skrzyżowania z ulicą Kopcińskiego do skrzyżowania z ulicą Piotrkowską, przechodząc następnie w ulicę Więckowskiego. Ulica na całej długości jest jednokierunkowa, a ruch odbywa się ze wschodu na zachód^[1].

ulica Stefana Jaracza

Centrum, Fabryczna
Kamienica Olszera w Łodzi stojąca przy ul. Jaracza (2019).
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Długość	1,85 km
Przebieg
0 m ul. dr. Stefana Kopcińskiego 280 m ul. Wierzbowa 460 m ul. Uniwersytecka 840 m pl. Henryka Dąbrowskiego 910 m ul. dr. Seweryna Sterlinga 1110 m ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 1230 m ul. ks. Grzegorza Piramowicza 1350 m ul. płk. Jana Kilińskiego 1670 m ul. Wschodnia 1860 m ul. Piotrkowska ul. płk. Stanisława Więckowskiego
Położenie na mapie Łodzi ulica Stefana Jaracza
Położenie na mapie Polski ulica Stefana Jaracza
Położenie na mapie województwa łódzkiego ulica Stefana Jaracza
51°46′23,8″N 19°27′44,7″E

Ul. Jaracza w Łodzi, widok ze skrzyżowania z ul. Wierzbową w kierunku ul. Kopcińskiego (2023)

Nazwa i historia

Ulicę wytyczono wraz z utworzeniem osady sukienniczej Nowe Miasto na południe od Starego Miasta, co miało miejsce w latach 1821–1823^[2]. Otrzymała ona wtedy nazwę Pod Cegielnią, gdyż prowadziła w kierunku pierwszej miejskiej cegielni założonej z postanowienia Rajmunda Rembielińskiego^[3] w okolicy dzisiejszego placu Dąbrowskiego^[4]. W przeciwieństwie do innych ulic krzyżujących się z Piotrkowską nie przecinała jej. Biegła tylko w kierunku wschodnim, w stronę wspomnianej wcześniej cegielni^[5]. W następnych latach zaczęto określać ją jako Podcegielnianą, a w 1845 r. nazwę zmieniono na Cegielnianą^[3]. W połowie XIX stulecia zabiegano o to, by przedłużyć ulicę na zachód od Piotrkowskiej. Udało się to zrealizować w połowie lat 60. XIX wieku, kiedy to przedłużono Cegielnianą do ulicy Długiej (jej obecna nazwa to Gdańska). Droga biegnąca dalej w kierunku zachodnim otrzymała nazwę Nowo-Cegielniana (dzisiaj jest to część ul. Więckowskiego)^[5]. W 1860 roku cała ulica Cegielniana została wyłożona drewnianym brukiem. Przez lata Cegielniana nie posiadała stałej i jednolitej numeracji. Wynikało to ze wspomnianego wcześniej przedłużenia do ulicy Długiej oraz skrócenia o ten właśnie odcinek, który został przemianowany na ulicę Śródmiejską^[3]. Na przełomie XIX i XX wieku ulicę znacznie przedłużono na wschód, zabudowania pojawiły się na tym odcinku wraz z początkiem XX wieku. W czasie okupacji niemieckiej ulica nosiła nazwę Moltkestraβe^[5]. Po II wojnie światowej przywrócono nazwę Cegielniana. Dodatkowo, w 1948 r. ulicę wyłożono cegłą klinkierową. W 1949 r. ulica otrzymała swoją obecną nazwę – Stefana Jaracza, którą to nosi do dziś^[3]. Ulica Stefana Jaracza to dzisiaj jedna z najintensywniej zabudowanych śródmiejskich ulic Łodzi^[5].

Zabytki

Według rejestru NID^[6] na listę zabytków wpisane są następujące obiekty znajdujące się przy ulicy Jaracza w Łodzi:

• park im. S. Staszica, kwartał ulic: Narutowicza – Uniwersytecka – Jaracza – Wierzbowa, 1888–1902, nr rej.: A/328 z 29.12.1992
• kamienica Kulpińskich – kamienica z dwiema oficynami, ul. Jaracza 30, 1913–1914, nr rej.: A/346 z 14.12.1993
• kamienica, ul. Jaracza 42, 1898, nr rej.: 279 z 21.01.1981
• pałac Arnolda Stillera, ul. Jaracza 45, 1893–1899, nr rej.: A/101 z 20.01.1971:
  • dom ogrodnika, koniec XIX w., nr rej.: A/108 z 11.02.2011
  • ogród, koniec XIX w., nr rej.: jw.
• kamienica wraz z oficynami, ul. Jaracza 53, 1895–1896, nr rej.: A/130 z 5.09.2012

Przypisy

1. Mapy Google. Mapy Google. [dostęp 2015-09-06].
2. Rynkowska 1970 ↓, s. 6–7.
3. Cegielniana-Jaracza – Ulica kultury i rozrywki. [dostęp 2015-09-06].
4. Spacerownik. Łódź Śródmieście – część druga. [dostęp 2015-09-06].
5. ul. Stefana Jaracza – Topografie. topografie.pl. [dostęp 2015-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-06)].
6. Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych województwa łódzkiego. [dostęp 2015-09-06].

Bibliografia

• AnnaA. Rynkowska AnnaA., Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, ISBN 978-83-939822-4-0.