Ukraińska Policja Pomocnicza
kolaboracyjna ukraińska formacja policyjna Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
kolaboracyjna ukraińska formacja policyjna Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ukraińska Policja Pomocnicza (niem. Ukrainische Hilfspolizei, ukr. Українська допоміжна поліція) – ukraińska kolaboracyjna formacja policyjna na terenie Generalnego Gubernatorstwa podczas II wojny światowej. Jej liczebność sięgnęła około 6 tysięcy funkcjonariuszy[1].
 | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
17 grudnia 1939 |
| Rozformowanie |
1944 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Konflikty zbrojne | |
| II wojna światowa | |
| Organizacja | |
| Rodzaj wojsk |
paramilitarny |
| Podległość | |
Formacja została powołana zarządzeniem Hansa Franka z dnia 17 grudnia 1939[2]. W Dystrykcie Galicja utworzona rozporządzeniem władz Generalnego Gubernatorstwa z dnia 18 sierpnia 1941 w miejsce ukraińskiej milicji.
Policja współpracowała z niemieckimi formacjami policyjnymi – posterunki UPP podlegały komendantom dystryktów Ordnungspolizei. Pełniła ona pomocnicze funkcje w:
Składała się niemal w całości z Ukraińców (w tym byłych funkcjonariuszy Policji Państwowej), działała na terenach z przewagą ludności ukraińskiej[potrzebny przypis]. W dystrykcie lubelskim posterunki UPP były zlokalizowane we wschodniej części regionu, zasadniczo w wioskach zamieszkanych przez Ukraińców[4]. W pierwszej połowie 1940 roku Ukraińska Policja Pomocnicza była obecna w powiatach chełmskim, hrubieszowskim, zamojskim, biłgorajskim, jarosławskim, przemyskim, sanockim i krośnieńskim Generalnego Gubernatorstwa. Od sierpnia 1941 zakres terytorialny działalności UPP rozszerzył się na dystrykt galicyjski[5]. Okupant niemiecki celowo oddał policję pomocniczą w Galicji Wschodniej w ręce Ukraińców (Polacy służyli tam głównie w Kripo i Bahnschutzu)[6].
W dystrykcie lubelskim obsadzała około 40 posterunków (w Landkreis Hrubieszow: Busno, Czerniczyn, Dołhobyczów, Dubienka, Grabowiec, Hołubie, Hostynne, Hrubieszów, Kryłów, Lubycza Królewska, Łuszczów, Mieniany, Mircze, Modryń, Moniatycze, Poturzyn, Sahryń, Szczepiatyń, Szychowice, Uchanie, Telatyn, Tuczapy, Werbkowice; w Landkreis Bilgoraj: Aleksandrów, Biłgoraj, Biszcza, Bukowina, Cieplice, Dzików, Frampol, Księżpol, Kuryłówka, Łukowa, Obsza, Obżanka, Potok Górny, Tarnogród; w Landkreis Chelm: Chełm, Rakołupy, Wyryki; w Landkreis Zamosc: Jacznia, Łaszczów), a w dystrykcie krakowskim około 20 (m.in. Bircza, Jawornik Ruski, Komańcza, Kuźmina, Medyka, Olszany, Wojtkowa). Mniejsze posterunki liczyły 5-7 funkcjonariuszy, większe do ponad 20 policjantów. Posterunki umieszczano zazwyczaj w budynkach murowanych, o wzmocnionych oknach i drzwiach. Otaczano je okopami ze schronami i stanowiskami broni maszynowej, oraz zasiekami.
Kadry dla UPP szkolono na kursach w Zakopanem i Chełmie oraz w szkołach policyjnych w Krakowie i Lublinie. W lecie 1941 szkoły zlikwidowano, a w ich miejsce utworzono 1 października 1941 we Lwowie Centralną Szkołę Ukraińskiej Policji Pomocniczej. Przeprowadzono również dwa kursy oficerskie w szkole oficerskiej Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa w Nowym Sączu.
Duża część funkcjonariuszy policji ukraińskiej była równocześnie członkami Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów[7]. Po sierpniu 1944 roku część dezerterów z pomocniczej policji ukraińskiej zasiliła szeregi Ukraińskiej Powstańczej Armii.
Ukraińska policja w Generalnym Gubernatorstwie również używała mundurów w kolorze granatowym. Na czapce znajdował herb danego miasta lub gminy. Od policji polskiej odróżniał ją czerwony "zygzak" na kołnierzu (Polacy nosili niebieskie patki)[8].
Szeregowy funkcjonariusz UPP zarabiał miesięcznie od 211 do 230 zł, podoficer policji 280 zł, porucznik policji 360 zł a kapitan policji 500 zł. Dla porównania nieniemiecki robotnik niewykwalifikowany zarabiał w tym czasie od 156 do 180 zł a nieniemiecki robotnik wykwalifikowany od 264 do 300 zł[9]. Policjantom przysługiwało też miesięcznie pół litra wódki i papierosy[10].
Liczba policjantów ukraińskich w dystrykcie galicyjskim w lipcu 1943[6]:
| Jednostka administracyjna | Oficerowie | Podoficerowie i szeregowi |
|---|---|---|
| miasto Lwów | 19 | 841 |
| powiat lwowski (ziemski) | 9 | 425 |
| powiat brzeżański | 4 | 200 |
| powiat czortkowski | 6 | 299 |
| powiat drohobycki | 4 | 145 |
| powiat kamionecki | 4 | 191 |
| powiat kołomyjski | 6 | 271 |
| powiat kałuski | 3 | 153 |
| powiat rawski | 3 | 165 |
| powiat samborski | 3 | 130 |
| powiat stanisławowski | 9 | 502 |
| powiat stryjski | 5 | 210 |
| powiat tarnopolski | 7 | 325 |
| powiat złoczowski | 4 | 190 |
| Suma | 86 | 4047 |
Niemcy wykorzystywali również Ukraińską Policję Pomocniczą do organizowania i bezpośredniego udziału w egzekucjach ludności żydowskiej. Pełniła ona tę funkcję nie tylko na ziemiach ukraińskich, ale także polskich, białoruskich i litewskich. Ukraińscy policjanci byli strażnikami w obozach koncentracyjnych[13], a także czynnie uczestniczyli w likwidacji gett żydowskich[14].
W latach 1941–1943 Niemcy z powszechnym udziałem policji ukraińskiej dokonali likwidacji ludności żydowskiej. Policja ukraińska uczestniczyła we wszystkich czynnościach procesu zagłady[15].
Według szacunków profesora Stefana Possony’ego, bazującego na dokumentach izraelskiego Instytutu Jad Waszem, w różnych akcjach antyżydowskich (masowych egzekucjach, deportacjach itp.) wzięło udział około jedenastu tysięcy Ukraińców[13], którzy w służbie niemieckiej i przy udziale jednostek niemieckich wymordowali na samym tylko Wołyniu i Małopolsce Wschodniej 450.000 Żydów[14].
Od początku działalności Ukraińska Policja stała się jednym z narzędzi terroru okupacyjnego. 5 marca 1940 roku Hans Frank odnosząc się do problemu polskiego ruchu oporu powiedział:
W rozwiązaniu tych problemów przyjdzie wam z pomocą 600 tys. Ukraińców, wrogów Polski od kolebki. Będziemy świadomie przyciągać tych Ukraińców i angażować ich do policji oraz służb publicznych. Mamy pod ręką sokoły, które nie będą oszczędzać Polaków[16].
Ukraińska Policja Pomocnicza wzięła udział w aresztowaniach polskiej inteligencji w Stanisławowie. Następnie wzięła udział w przewiezieniu zatrzymanych na miejsce kaźni do Czarnego Lasu, gdzie Gestapo z Hansem Krügerem na czele dokonało egzekucji około 200 osób, głównie nauczycieli w sierpniu 1941 r[17].
We Lwowie na przełomie lutego i marca 1944 ukraińscy policjanci dokonali szeregu zabójstw Polaków, aby zdobyć polskie dokumenty umożliwiające im ucieczkę i nowe życie na Zachodzie[18]. Dopiero odwetowa akcja Nieszpory przeprowadzona przez AK powstrzymała mordy.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
