Trzęsienie ziemi na Haiti (2010)

Trzęsienie ziemi w Haiti (2010) – trzęsienie ziemi o magnitudzie 7 w skali Richtera, którego epicentrum znajdowało się w odległości ok. 25 km od Port-au-Prince w Haiti. Główny wstrząs nastąpił 12 stycznia 2010 o godz. 16.53 czasu lokalnego (21.53 UTC)^[2]. Zarejestrowano wiele wstrząsów wtórnych, z których dziesięć przekraczało magnitudę 5 w skali Richtera^[3]. Wstrząsy odczuwalne były także w Dominikanie (zajmującej wschodnią część wyspy Haiti), na Kubie, Jamajce, Bahamach oraz na Turks i Caicos, jednak nie spowodowały tam większych zniszczeń^[4].

Trzęsienie ziemi na Haiti

Nawiedzone państwa	Haiti  Dominikana
Data	12 stycznia 2010
Godzina	16:53
Ofiary śmiertelne	316 000 osób[1]
Siła	7 skali Richtera
Położenie na mapie Haiti Port-au-Prince
18°27′05″N 72°26′42″W

USGS intensywność

Przyczyny trzęsienia

Trzęsienie ziemi w Haiti (trzęsienie tektoniczne), zostało spowodowane naprężeniem powstającym w skorupie ziemi. Doszło do kolizji przemieszczających się płyt litosferycznych: płyty karaibskiej poruszającej się na wschód i płyty północnoamerykańskiej, poruszającej się na zachód.

Haiti leży na mikropłycie Gonave – powstałej w strefie kolizji. Wyspę przecinają dwa uskoki tektoniczne. Uskoki te oddzielają Obszar Haiti od płyt: karaibskiej (uskok południowy) i północnoamerykańskiej (uskok północny).

Epicentrum wstrząsów znajdowało się bliżej uskoku południowego^[5].

Straty

Straty materialne

Zniszczeniu uległa większość historycznych budynków w Port-au-Prince, m.in. Pałac Prezydencki, siedziba Zgromadzenia Narodowego i katedra Notre-Dame^[6]. Mniejsze szkody zanotowano także w budynkach Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Robót Publicznych, Ministerstwa Komunikacji i Kultury, Ministerstwa Sprawiedliwości, a także na międzynarodowym lotnisku w stolicy^[7].

Zniszczeniu uległ szpital w Pétionville, na bogatych przedmieściach oraz większość innych placówek leczniczych w centrum miasta^[8]. Zniszczeniu uległo także przepełnione główne więzienie w Port-au-Prince, w wyniku czego więźniowie uciekli.

Zniszczenia dotknęły też siedzibę stabilizacyjnej misji ONZ, mieszczącej się w Christopher Hotel, oraz urzędy Banku Światowego. Hôtel Montana, w którym znajdowało się około 300 gości, zawalił się, a los około 200 osób jest nieznany. Port, w którym znajdowały się statki, uległ poważnemu uszkodzeniu; do morza wydostała się ropa z zacumowanych statków.

Po trzęsieniu ziemi w Port-au-Prince zapanował chaos, a nad ruinami unosiła się chmura szarego pyłu^[9].

Ofiary

Według danych rządu Haiti trzęsienie pochłonęło 316 tys. ofiar śmiertelnych^{[potrzebny przypis]}. Około trzech milionów ludzi mogło ucierpieć w inny sposób: odniosło obrażenia lub zostało bez dachu nad głową^[10].

W wyniku trzęsienia zginęli żołnierze oenzetowskiej misji stabilizacyjnej MINUSTAH. Wśród stacjonujących na wyspie od 2004 roku żołnierzy jest dziewiętnastu zabitych Brazylijczyków, trzech jordańskich wojskowych oraz 8 członków chińskich sił pokojowych. Żołnierze zginęli pod gruzami zawalonych budynków^[11]. Zginął także szef misji stabilizacyjnej Hédi Annabi.

Na skutek trzęsienia śmierć ponieśli m.in. arcybiskup Port-au-Prince Joseph Serge Miot, nominowana do nagrody Nobla Zilda Arns, minister sprawiedliwości Paul Denis oraz lider opozycji Michel Gaillard.

Ofiary wśród cudzoziemców

Państwo	Liczba ofiar
Stany Zjednoczone	106
Kanada	63
Francja	29
Dominikana	24
Brazylia	19
Chiny	8
Filipiny	4
Holandia	4
Benin	3
Chile	3
Hiszpania	3
Jordania	3
Meksyk	2
Niemcy	2
Syria	2
Wielka Brytania	2
Włochy	2
Argentyna	1
Austria	1
Belgia	1
Czad	1
Gwatemala	1
Indie	1
Irlandia	1
Kenia	1
Kolumbia	1
Kongo	1
Niger	1
Nigeria	1
Peru	1
Polska	1
Rosja	1
Tajwan	1
Tunezja	1
Urugwaj	1

Reakcje

 Stany Zjednoczone – prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama oraz sekretarz stanu Hillary Clinton obiecali pomoc dla Haiti^[12][13].

 Kuba – w pierwszych 72 godzinach po trzęsieniu ziemi głównym wsparciem medycznym dla całego Haiti byli lekarze z Kuby. W ciągu 24 godzin od momentu katastrofy, Kubańczycy zdążyli przeprowadzić ponad 1000 nadzwyczajnych operacji chirurgicznych, zamieniając swoje prywatne kwatery w improwizowane kliniki. W krótkim czasie kubański personel medyczny powiększył się do 1500 osób. 344 lekarzy pracowało na Haiti w chwili trzęsienia ziemi, podczas gdy 350 członków Nadzwyczajnej Brygady Ratownictwa Medycznego „Henry Reeve” dołączyło do nich, przylatując z Kuby tuż po katastrofie. Kubańczycy udzielili pomocy 4,2 razy więcej potrzebującym aniżeli Lekarze bez Granic (MSF) (który miał dwa razy tyle pracowników, a także większe środki finansowe) i 10,8 razy więcej aniżeli kanadyjski DART. W przybliżeniu połowa personelu kubańskiego pracowała poza stolicą, podczas gdy wiele innych misji medycznych nie potrafiło tam dotrzeć. Zasadniczo, Kubańczycy zadeklarowali się odbudować cały system służby zdrowia na Haiti^[14].

 Watykan – o modlitwie w intencji ofiar kataklizmu zapewnił papież Benedykt XVI^[15].

 Brazylia – prezydent Brazylii Luiz Inácio Lula da Silva wyraził żal z powodu kataklizmu, gdyż siły jego kraju prowadzą misję stabilizacyjną na wyspie.

Komisja Europejska przeznaczyła 3 mln euro na pomoc dla Haiti^[16].

 Francja – minister spraw zagranicznych Francji Bernard Kouchner obiecał, niezależnie od pomocy Unii Europejskiej, wsparcie swojego kraju dla poszkodowanych.

 Polska – pomoc zaoferowała też Polska. Rzecznik MSZ Piotr Paszkowski zapowiedział, że polski rząd przekaże rządowi Haiti w ramach pomocy Międzynarodowego Czerwonego Krzyża 50 tys. dolarów. 100 tys. dolarów jest w rezerwie. Polska wysłała także wyspecjalizowanych ratowników na Haiti^[17]. 17 stycznia polscy ratownicy zostali uwikłani w strzelaninę w miejscu, w którym przeprowadzali akcję ratowniczą; żaden z Polaków nie został ranny, jednakże ratownicy dostali rozkaz wycofania się do bazy na czas nieokreślony.

Liczba personelu medycznego^[14]:

• Lekarze bez Granic (MSF) – 3408
• Kanada – 45
• Stany Zjednoczone – 550
• Kuba – 1504

Liczba pacjentów, którym udzielono pomocy^[14]:

• Lekarze bez Granic (MSF) – 54 000
• Kanada – 21 000
• Stany Zjednoczone – 871
• Kuba – 227 143

Liczba przeprowadzonych zabiegów chirurgicznych^[14]:

• Lekarze bez Granic (MSF) – 3700
• Kanada – 0
• Stany Zjednoczone – 843
• Kuba – 6499

W celu ochrony zbiorów znajdujących się w bibliotekach i archiwach Karaibska Biblioteka Cyfrowa (dLOC), Florida International University Libraries i Kimberly Green Latin American and Caribbean Center i Florida International University zainicjowały projekt Protecting Haitian Patrimony Initiative. Już w lutym oceniono na miejscu skalę zniszczeń. Równocześnie zbierano fundusze, szkolono pracowników na uczelniach w USA, a dla lepszego zrozumienia historii Haiti stworzono stronę internetową Haiti: An Island Luminous gdzie zaprezentowano zeskanowane rzadkie książki, rękopisy i zdjęcia w archiwach i bibliotekach na Haiti i w Stanach Zjednoczonych^[18].

Według szacunków Banku Światowego straty poniesione przez Haiti w wyniku trzęsienia ziemi odpowiadają kwocie równej 15 procentom PKB tego kraju^[19]. Z kolei według szacunków Międzyamerykańskiego Banku Rozwoju odbudowa Haiti będzie kosztowała 14 miliardów dolarów^[20].

W społecznościowym projekcie OpenStreetMap powstał podprojekt stworzenia szczegółowej i aktualnej mapy okolic Port-au-Prince. Dane geoprzestrzenne uzyskane w ten sposób są pomocą dla grup ratowników w Haiti.

Rząd Haiti wprowadził 17 stycznia stan wyjątkowy, który miał obowiązywać do końca stycznia, oraz miesięczną żałobę narodową^[21].

Reakcje muzyków

Koncerty charytatywne Hope for Haiti Now odbyły się 22 stycznia 2010 roku w Nowym Jorku, Los Angeles i Londynie i były transmitowane na cały świat. Dochód – ponad 60 milionów dolarów – został przeznaczony na pomoc ofiarom trzęsienia ziemi.

Music for Relief, organizacja non-profit założona przez zespół Linkin Park w 2005 roku, by pomagać ofiarom katastrof naturalnych, nagrał album kompilacyjny pt. Download to Donate for Haiti Music for Relief współpracuje z United Nations Foundation, Habitat for Humanity oraz BAMA Works, fundacją grupy Dave Matthews Band, by dostarczyć m.in.: wodę, jedzenie i środki medyczne ofiarom trzęsienia ziemi w Haiti. To na nie przekazany został dochód ze sprzedaży albumu^[22]. Ostatnio też Haiti odwiedziły takie gwiazdy jak Jared Leto członek zespołu rockowego 30 Seconds to Mars (który przez jakiś czas zamieszkiwał na Haiti wraz z bratem, Shannonem Leto, w okresie dzieciństwa) czy Miley Cyrus znana między innymi z roli Hanny Montany.

Pomogła również Lady GaGa. W swoim oficjalnym sklepie internetowym umieściła specjalną koszulkę „GAGA FOR HAITI”, z której wszystkie pieniądze poszły na pomoc ludzi w Haiti. W pomoc ofiarom nieszczęścia zaangażował się także Scott Stapp^[23][24].

Lista utworów

Wydanie pierwsze

#	Tytuł	Wykonawca	Długość
1.	„Not Alone”[25]	Linkin Park	4:12
2.	„Mother Maria”	Slash gość. Beth Hart	5:35
3.	„Never Let Me Down”	Kenna	3:13
4.	„Heroes”	Peter Gabriel	4:02
5.	„Still (Acoustic, Vancouver Sessions)”	Alanis Morissette	5:33
6.	„Resurrection”	Lupe Fiasco gość. Kenna	4:07
7.	„We Are One”	Hoobastank	4:47
8.	„The Wind Blows (Skrillex Remix)”	The All-American Rejects	4:57
9.	„It Must Be Love”	Enrique Iglesias	3:45
10.	„Typical Situation”	Dave Matthews Band	12:58

Wydanie drugie

#	Tytuł	Wykonawca	Długość
1.	„Not Alone”[25]	Linkin Park	4:12
2.	„Mother Maria”	Slash gość. Beth Hart	5:35
3.	„Never Let Me Down”	Kenna	3:13
4.	„Butterfly”	Weezer feat. Allison Allport	4:02
5.	„Still (Acoustic, Vancouver Sessions)”	Alanis Morissette	5:33
6.	„Resurrection”	Lupe Fiasco gość. Kenna	4:07
7.	„We Are One”	Hoobastank	4:47
8.	„The Wind Blows (Skrillex Remix)”	The All-American Rejects	4:57
9.	„It Must Be Love”	Enrique Iglesias	3:45
10.	„Typical Situation”	Dave Matthews Band	12:58
11.	„Slipstream (Slimmed Down Mix)”	The Crystal Method feat. Jason Lytle	5:30
12.	„Gold Guns Girls (Mike Shinoda Remix)”	Metric	5:12
13.	"Times Like These (Live from Red Rocks)”	Jack Johnson	2:37

Wydanie trzecie

#	Tytuł	Wykonawca	Długość
14.	Gargoyle (live)	Dinosaur Jr.	6:11
15.	Look Away	Mickey Hart	5:58
16.	Johan	Guster	3:23

* Pierwsze 13 utworów zgodne z drugim wydaniem

Galeria

• 
  Zniszczony Pałac Prezydencki w Port-au-Prince
• 
  Zniszczenia w Port-au-Prince
• 
  Zniszczenia w porcie w Port-au-Prince
• 
  Mapa OpenStreetMap uwzględniająca zniszczenia instalowana na odbiornikach GPS

Przypisy

1. Reuters: Haiti revises quake death toll up to over 316,000. en. [dostęp 2015-01-12].
2. USGS Magnitude 7.0 – HAITI REGION. [dostęp 2010-01-13].
3. USGS Earthquake Center: Latest Earthquakes M5.0+ in the World – Past 7 days. [w:] Earthquake Hazards Program [on-line]. United States Geological Survery. [dostęp 2010-01-13].
4. „Magnitude 7.0 – HAITI REGION USGS Community Internet Intensity Map”, United States Geological Survey, 12 stycznia 2010.
5. Trzęsienie ziemi na Haiti. [dostęp 2011-02-15].
6. Devastating 7.0 Earthquake Hammers Beleagured Island Nation of Haiti. 2010-01-13. [dostęp 2010-01-13].
7. The Straits Times: Haitian palace collapses. [dostęp 2010-01-15]. (ang.).
8. The New York Times: Haitian Earthquake Causes Hospital Collapse. [dostęp 2010-01-16].
9. Lokalny dziennikarz: Na Haiti panuje chaos. psz.pl, 2010-01-13. [dostęp 2010-01-13].
10. 2010 Haiti Earthquake Facts and Figures | Disasters Emergency Committee [online], www.dec.org.uk [dostęp 2023-11-07] (ang.).
11. Nieznany los dwóch Polaków na Haiti. tvn24.pl, 2010-01-13. [dostęp 2010-01-13].
12. Fierce Quake Devastates Haitian Capital. New York Times, 2010-01-12. [dostęp 2010-01-12].
13. Clinton says U.S. pledges quake help for Haiti. tvn24.pl, 2010-01-13. [dostęp 2010-01-13].
14. Komunistyczna Partia Polski – Kubańska pomoc dla Haiti. kompol.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-17)]..
15. Papież modli się za ofiary z Haiti.
16. Thousands feared dead after Haiti quake. rte.ie, 2010-01-13. [dostęp 2010-01-13].
17. World gears up to help quake-stricken Haiti. nationalpost.com, 2010-01-13. [dostęp 2010-01-13].
18. about-luminous.jpg [online], islandluminous.fiu.edu [dostęp 2023-11-07].
19. Trzęsienie ziemi na Haiti będzie kosztować co najmniej 15 proc. PKB tego kraju. Forsal.pl, 15 stycznia 2010.
20. Odbudowa zniszczonego Haiti będzie kosztowała 14 mld dolarów. Forsal.pl, 16 lutego 2010.
21. Stan wyjątkowy na Haiti. Pochowano 70 tys. ofiar. TVN24, 18 stycznia 2010. [dostęp 2010-01-19].
22. Download to donate for Haiti @ Larry King Live.
23. Tyndale.com: Search – search/arbitrary [online], www.tyndale.com [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-06] (ang.).
24. Scott Stapp: Charity Work & Causes – Look to the Stars [online], www.looktothestars.org [dostęp 2017-11-27] (ang.).
25. NEW SONG FROM LINKIN PARK TO BENEFIT HAITI RELIEF EFFORT at Linkin Park official website.. [dostęp 2010-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-02)].

Kontrola autorytatywna (trzęsienie ziemi):

• LCCN: sh2010003562
• J9U: 987007590569805171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: event/Haiti-earthquake-of-2010
• Universalis: seisme-de-haiti