Bezzieleniowe, podziemne, walcowate, nierozgałęzione lub rozgałęzione dychotomicznie. Żyją w symbiozie z grzybami przenikającymi całe przedrośle. Zbudowane są z niezróżnicowanych, cienkościennych komórek miękiszowych i okryte skórką z jednokomórkowymi chwytnikami[9].
Na całej powierzchni gametofitu powstają rodnie i plemnie. Te pierwsze składają się z zagłębionej w tkance miękiszowej części brzusznej i wysuniętej na zewnątrz szyjki. Część brzuszna składa się z komórki jajowej i kanałowo-brzusznej. Szyjka tworzona jest przez cztery szeregi komórek i zawiera w środku co najmniej cztery komórki kanałowe. Kuliste plemnie mają ściankę tworzoną z jednej warstwy komórek i wypełnione są przez komórki plemnikotwórcze. Powstają z nich plemniki, które pokryte są licznymi rzęskami[9].
Pod ziemią rozwija się w postaci kłącza pozbawionego korzeni, ale pokrytego na całej jego powierzchni licznymi chwytnikami[9]. Układ wiązek przewodzących wewnątrz kłącza jest typu protosteli lub syfonosteli[9].
Z kłącza wyrastają zwykle zwisające (u form naziemnych wzniesione) pędy nadziemne krótkie, zwykle do kilku cm[8], rzadziej osiągające do 20 cm długości[9] lub nawet 50 cm[7]. Pędy te są nagie i zwykle nierozgałęzione, rzadziej słabo rozgałęzione widlasto[8], poza nasadą gęsto ulistnione[7]. Liście siedzące[7], z pojedynczą żyłką przewodzącą są lancetowate, płaskie, często z ościstym wyrostkiem[9]. Odmienne są liście u nasady pędu, które są drobne i łuskowate oraz górne, wspierające zarodnie (sporofile), które są większe i rozwidlone dychotomicznie[9]. Zarodnie zrastają się po dwie w synangia[12] i rozwijają się na górnej powierzchni liści[8]. Zarodniki są jednakowe, nerkowate, powstają w liczbie ponad tysiąca w poszczególnych zarodniach[11].
Po zapłodnieniukomórki jajowej, w wyniku pierwszego jej podziału powstaje komórka dolna i górna. Z tej pierwszej rozwija się stopa zarodka zagłębiona w tkankach gametofitu – jej wydłużone komórki pobierają z niego substancje odżywcze. Z górnej komórki rozwija się początkowo kulistawy i niezróżnicowany zarodek, pozostający pod osłoną tkanek gametofitu. Zarodek, rosnąc i wydłużając się, w końcu rozrywa te tkanki, po czym dzieli się dychotomicznie na podziemne kłącze i pęd nadziemny. Rozwój młodych sporofitów odbywa się przez długi czas w oparciu o zasoby przedrośla[9].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2021-02-28](ang.).
The Pteridophyte Phylogeny Group.A community-derived classification for extant lycophytes and ferns.„Journal of Systematics and Evolution”.54 (6),s.563–603,2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
Murdock, A.G., & Smith, A.R.R..Pteridophytes of Moorea, French Polynesia, with a New Species, Tmesipteris gracilis (Psilotaceae).„Pacific Science”.57, 3,s.253-265,2003. DOI: 10.1353/psc.2003.0024.
K.U.Kramer, P.S. Green (red.):The Families and Genera of Vascular Plants. I. Pteridophytes and Gymnosperms.Berlin, Heidelberg, New York, London, Paris, Tokyo, Hongkong, Barcelona:Springer-Verlag,1990,s.23–25. ISBN0-387-51794-4.
Zbigniew Podbielkowski, Irena Rejment-Grochowska, Alina Skirgiełło:Rośliny zarodnikowe.Warszawa:Państwowe Wydawnictwo Naukowe,1986,s.716–719. ISBN83-01-04394-6.
Tom A. Ranker, Christopher H. Haufler:Biology and Evolution of Ferns and Lycophytes.Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, Sao Paulo, Delhi:Cambridge University Press,2008,s.95, 209, 423. ISBN978-0521-69689-0.
Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf:A classification for extant ferns.Taxon 55(3): 705–731,2006.[dostęp 2017-02-27].(ang.).