Swarzędz (gmina)

Swarzędz – gmina miejsko-wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie poznańskim.

Swarzędz

gmina miejsko-wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	poznański
TERC	3021163
Siedziba	Swarzędz
Burmistrz	Marian Szkudlarek (od 2014)
Powierzchnia	101,99 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	48 405[1]
• gęstość	475,6 os./km²
Nr kierunkowy	61
Tablice rejestracyjne	PZ i POZ
Adres urzędu: Rynek 1 62-020 Swarzędz
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 19
Położenie na mapie powiatu
52°24′30″N 17°04′17″E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedziba gminy to Swarzędz.

Według stanu na 2016 rok^[2], gminę zamieszkiwało 48 405 osób. Natomiast według danych z 31 grudnia 2017 roku^[3] gminę zamieszkiwało 49 727 osób.

Na terenie gminy funkcjonuje lotnisko Poznań-Kobylnica.

Podział administracyjny

mapa z 1887 roku odpowiadająca obszarowi dzisiejszej gminy

Na terenie gminy znajduje się miasto Swarzędz i dodatkowo wydzielonych zostało 20 sołectw: Bogucin, Garby, Gortatowo, Gruszczyn, Janikowo Dolne, Janikowo Górne, Jasin, Karłowice, Kobylnica, Kruszewnia, Łowęcin, Paczkowo, Puszczykowo-Zaborze, Rabowice, Sarbinowo, Sokolniki Gwiazdowskie, Uzarzewo, Wierzonka, Wierzenica, Zalasewo.

Miejscowości bez statusu sołectwa: Katarzynki, Ligowiec, Mechowo, Święcinek.

Do 31 grudnia 1950 w skład gminy wchodziły również następujące osiedla z gromady Nowa Wieś, które włączono do miasta Poznania^[4]:

• Antonin,
• Główieniec,
• Nowy Młyn,
• Zieliniec.

Struktura powierzchni

Według danych REGIOsetu i GUS-u z roku 2005, gmina Swarzędz ma obszar 101,99 km², w tym:

• użytki rolne: 68,38%
• użytki leśne: 12,95%
• tereny zabudowane: 7,74%

Gmina stanowi 5,37% powierzchni powiatu.

Środowisko przyrodnicze

Rozlewisko w dolinie Cybiny w okolicach Gortatowa

Przez gminę przepływają ze wschodu na zachód dwie rzeki: Cybina i Główna, uchodzące na wysokości miasta Poznania do rzeki Warty. Na terenie gminy znajduje się Jezioro Swarzędzkie oraz Jezioro Uzarzewskie, a także liczne pomniejsze zbiorniki wodne. W Katarzynkach znajduje się rajsko^[5].

Demografia

Dane z 31 grudnia 2014^[6]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	47 160	100	22 901	48,6	24 259	51,4
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	384,8		197,7		187,1

Dane z 31 grudnia 2006^[2]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	40 891	100	21043	51,46	19 848	48,54
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	401		206,35		194,65

• Piramida wieku mieszkańców gminy Swarzędz w 2014 roku^[1].

Transport

Przez gminę przechodzi droga krajowa nr 92, droga wojewódzka nr 194 (z Poznania do Gniezna) oraz linia kolejowa, prowadzące od granicy polsko-niemieckiej w Słubicach przez Poznań i Warszawę do granicy polsko-białoruskiej w Terespolu.

Gmina posiada własną komunikację autobusową, prowadzoną przez Swarzędzkie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o. W jej zakres wchodzi 17 linii dziennych (wewnątrzgminnych oraz łączących gminę z Poznaniem, Tulcami w gm. Kleszczewo, Siekierkami Wielkimi w gm. Kostrzyn i Pobiedziskami) oraz jedna linia nocna do Poznania^[7]. Na terenie gminy kursują także 5 linii organizowanych przez ZTM Poznań: 416 do Gruszczyna, 425 do Zalasewa, 173 do Bogucina i Janikowa oraz 323 i 388, przecinające gminę w Karłowicach i Wierzonce.

Oświata

Do 31 sierpnia 2017 na terenie gminy Swarzędz funkcjonowało siedem szkół podstawowych i pięć gimnazjów (również w ramach zespołu szkół), jedno samodzielne liceum oraz dwa zespoły szkół ponadgimnazjalnych:

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Stanisława Staszica w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Brzechwy w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa nr 5 im. prof. Adama Wodziczki w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Kobylnicy
• Szkoła Podstawowa w Wierzonce
• Szkoła Podstawowa w Zalasewie
• Gimnazjum nr 1 w Swarzędzu (niepubliczne, Fundacji „Ekos”)
• Gimnazjum nr 2 im. Królowej Jadwigi w Swarzędzu
• Gimnazjum nr 3 im. Polskich Noblistów w Swarzędzu
• Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Zalasewie
• Zespół Szkół w Paczkowie
  • Szkoła Podstawowa im. św. Jana Pawła II w Paczkowie
  • Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Paczkowie
• I Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu (niepubliczne, Fundacji „Ekos”)
• Zespół Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich w Swarzędzu:
  • Technikum w Swarzędzu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa w Swarzędzu
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna w Swarzędzu
  • I Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Swarzędzu
  • Szkoła Policealna nr 1 w Swarzędzu
• Zespół Szkół nr 2 w Swarzędzu:
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Staniewskiego w Swarzędzu
  • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Swarzędzu
  • II Szkoła Policealna im. Tadeusza Staniewskiego w Swarzędzu

W wyniku reformy systemu oświaty od 1 września 2017 na terenie gminy Swarzędz funkcjonuje jedenaście szkół podstawowych, jedno samodzielne liceum oraz dwa zespoły szkół ponadpodstawowych^[8][9]:

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Stanisława Staszica w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Królowej Jadwigi w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Polskich Noblistów w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa nr 4 im. Jana Brzechwy w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa nr 5 im. prof. Adama Wodziczki w Swarzędzu
• Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Kobylnicy
• Szkoła Podstawowa im. św. Jana Pawła II w Paczkowie
• Szkoła Podstawowa w Wierzonce
• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Zalasewie
• Szkoła Podstawowa nr 2 w Zalasewie
• Szkoła Podstawowa Fundacji „Ekos” w Swarzędzu (dotychczasowe Gimnazjum nr 1 w Swarzędzu – niepubliczne, Fundacji „Ekos”)
• I Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu (niepubliczne, Fundacji „Ekos”)
• Zespół Szkół nr 1 im. Powstańców Wielkopolskich w Swarzędzu:
  • Technikum w Swarzędzu
  • Branżowa Szkoła I Stopnia w Swarzędzu
  • Branżowa Szkoła I Stopnia Specjalna w Swarzędzu
  • III Liceum Ogólnokształcące w Swarzędzu
  • I Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Swarzędzu
  • Szkoła Policealna nr 1 w Swarzędzu
• Zespół Szkół nr 2 w Swarzędzu:
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Staniewskiego w Swarzędzu
  • II Szkoła Policealna im. Tadeusza Staniewskiego w Swarzędzu

Sąsiednie gminy

Czerwonak, Kleszczewo, Kostrzyn, Pobiedziska, Poznań

Przypisy

1. Gmina Swarzędz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Bank Danych Regionalnych – Strona główna. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
3. Gmina Swarzędz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 października 1950 r. w sprawie zmiany granic miast: Poznania, Gniezna, Torunia i Zawiercia. (Dz.U. z 1950 r. nr 48, poz. 436).
5. Rajsko w Katarzynkach. wielkopolska-country.pl. [dostęp 2021-08-17]. (pol.).
6. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
7. Rozkład jazdy Swarzędzkiej Komunikacji Autobusowej. [dostęp 2015-01-11].
8. Uchwała nr XXXIII/331/2017 Rady Miejskiej w Swarzędzu z dnia 28 lutego 2017 r. w sprawie: dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego. [dostęp 2017-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-26)]. (pol.).
9. Uchwała nr XXVI/366/V/2017 Rady Powiatu w Poznaniu z dnia 29 marca 2017 r. w sprawie: dostosowania sieci szkół ponadgimnazjalnych i specjalnych do nowego ustroju szkolnego oraz ustalenia sieci szkół ponadpodstawowych i specjalnych. [dostęp 2017-09-01]. (pol.).

Bibliografia

• Dzieje Swarzędza. Monografia. 1638-1988. Stanisław Nawrocki (red.). Poznań, Swarzędz: Społeczny Komitet Obchodów 350-lecia Miasta Swarzędza, 1988. Brak numerów stron w książce
• Władysław Białek: Swarzędz 1638-1988. Swarzędz: Urząd Miasta i Gminy w Swarzędzu, 1988. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Strona poświęcona historii miasta i gminy Swarzędz