Summa theologiae

Summa theologiae (Suma teologii, często też Suma teologiczna) – jedno z głównych dzieł filozoficzno-teologicznych świętego Tomasza z Akwinu, a zarazem jedno z głównych dzieł średniowiecznej filozofii i teologii.

Summa theologica, 1596

Średniowieczny rękopis Sumy teologicznej Tomasza z Akwinu.

Treść

Powstawała w latach 1268-1273. Z zamierzenia była pomyślana jako kompendium całej teologii dla początkujących teologów. Jest ona jednak bardziej encyklopedią teologiczną niż typowym podręcznikiem. Składa się z czterech części:

• Prima pars (I) - o Bogu jako Stwórcy, o Trójcy Świętej; o stworzeniu, zagadnienia antropologiczne - traktat o człowieku^[1];
• Prima secundae (I-II) - o człowieku i jego dążeniu do szczęścia: sprawności, cnoty, dary i owoce Ducha Świętego, Błogosławieństwa, definicje grzechu i wady, o prawie Starego i Nowego Testamentu oraz o prawie świeckim, o łasce;
• Secunda secundae (II-II) - cd. o człowieku, zagadnienia teologii moralnej szczegółowej: omówienie poszczególnych cnót, darów Ducha Świętego, grzechów i wad w odniesieniu do wszystkich wiernych i do poszczególnych grup i stanów;
• Tertia pars (III) - O Chrystusie, Wcieleniu, Kościele i sakramentach. Trzeciej części Tomasz nie zdołał dokończyć przed śmiercią w 1274 r., uczynili to jego uczniowie. Uczony rozpoczął jej pisanie prawdopodobnie w Paryżu pod koniec zimy 1271–1272 roku, a następnie kontynuował w Neapolu. 6 grudnia 1273 roku Tomasz, pod wpływem pewnego tajemniczego doświadczenia, zaprzestał pisania. Trzecia część Sumy była wtedy na etapie traktatu o pokucie (III q.90)^[2]

Polskie wydania „Sumy”

• Suma teologiczna, przeł. S. Bełch (i inni), I-XXXIV, Londyn 1962-1986, XXXV: Słownik terminów, oprac. A. Andrzejuk, Warszawa 1998.
• Suma teologiczna w skrócie, "Wydawnictwo Antyk – Marcin Dybowski", Warszawa 2000 – skrót dokonany przez O. Feliksa W. Bednarskiego OP.
• Wydawane też były jako osobne książki niektóre fragmenty Sumy.

Zobacz też

• dobro
• zło

Przypisy

1. Tomasz z Akwinu: Traktat o człowieku : Summa teologii 1, 75-89. Stefan Swieżawski (przekład polski i oprac.). Wyd. 2. Kęty: Antyk, 1998, s. 768, seria: Biblioteka Europejska. ISBN 83-908047-2-7.
2. Por. E. Emery, J.-P. Torrell (oprac.): Katalog dzieł św. Tomasza: Summa theologiae. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Tomasz Pawlikowski: SUMA (summa). W: Powszechna encyklopedia filozofii. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2008, s. 266 n.. ISBN 978-83-60144-17-6.
• E. Emery, J.-P. Torrell (oprac.): Katalog dzieł św. Tomasza: Summa theologiae. Brak numerów stron w książce w: Torrell Jean-Pierre OP: Tomasz z Akwinu - człowiek i dzieło. A. Kuryś (przekład), J. Salij OP (wstęp). Kęty – Warszawa: Wyd. Marek Derewiecki – Instytut Tomistyczny, 2008, s. 386-449. ISBN 978-83-89637-89-5.
• Torrell Jean-Pierre OP: Tomasz z Akwinu - człowiek i dzieło. A. Kuryś (przekład), J. Salij OP (wstęp). Kęty – Warszawa: Wyd. Marek Derewiecki – Instytut Tomistyczny, 2008. ISBN 978-83-89637-89-5. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Suma teologiczna po łacinie (dostęp: 2012-02-12)
• Suma teologiczna w przekładzie polskim, wydanie londyńskie (dostęp: 2012-02-12).
• Suma teologiczna po łacinie – aplikacja Android na telefon komórkowy (dostęp: 2016-02-16)
• Suma teologiczna po polsku – aplikacja Android na telefon komórkowy (dostęp: 2021-10-13)

• Egzemplarze dzieła dostępne w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (utwór pisany):

• VIAF: 177820695
• LCCN: n83010644
• GND: 4250666-9
• BnF: 119539301
• NKC: aun2006372530
• J9U: 987007594992205171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Summa-theologiae
• Universalis: somme-theologique, somme-de-theologie