Stanisław Król (1912–1987)

Stanisław Bolesław Mieczysław Król (ur. 6 sierpnia 1912 w Lesku, zm. 6 maja 1987 w Toronto) – podpułkownik obserwator Wojska Polskiego, żołnierz Polskich Sił Powietrznych, dowódca eskadry, kawaler Złotego Krzyża Virtuti Militari.

Stanisław Bolesław Mieczysław Król

podpułkownik obserwator
Data i miejsce urodzenia	6 sierpnia 1912 Lesko
Data i miejsce śmierci	6 maja 1987 Toronto
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego RAF
Jednostki	21. eskadra liniowa, 26. eskadra towarzysząca, dywizjon 301, dywizjon 138, 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia
Stanowiska	dowódca eskadry
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się w Lesku w województwie lwowskim. Po maturze podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, które przerwał po roku^[1]. Ochotniczo zgłosił się do odbycia służby wojskowej w Wojsku Polskim. Został skierowany na kurs unitarny do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii, a po jego ukończeniu w 1932 r. rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Szkołę ukończył w 1934 r. z 32. lokatą jako obserwator i został przydzielony do 21. eskadry liniowej^[2].

W 1934 r. ukończył kurs pilota szybowcowego i samolotowego. W późniejszym okresie został przesunięty do 26. eskadry towarzyszącej, gdzie od września 1937 r. został mianowany dowódcą II plutonu^[3]. W marcu 1938 r. otrzymał awans na stopień porucznika^[4]. We wrześniu jego pluton brał udział w operacji zajęcia Zaolzia^[5].

W składzie 26. et wziął udział w wojnie obronnej Polski^[6]. Jego pluton został przekazany do dyspozycji Grupie Operacyjnej "Śląsk". Wykonywał loty na rozpoznanie oraz na współpracę z artylerią, najczęściej w załodze z kpr. Stanisławem Talagą^[7]. Ostatni lot bojowy wykonali 17 września, kiedy to dostarczyli okolicznym jednostkom lotniczym rozkaz udania się do Kut i ewakuacji do Rumunii. 18 września, wraz z rzutem kołowym eskadry, wjechał na teren Rumunii^[8].

Udało mu się uniknąć internowania i w październiku 1939 r. dotarł do Francji, skąd następnie przedostał się w grudniu do Wielkiej Brytanii. Otrzymał numer służbowy RAF 76613 i został przydzielony do tworzonego tam lotnictwa bombowego. W sierpniu 1940 r. ukończył szkolenie w 1 Air Observer Navigation School i został przydzielony do dywizjonu 301^[9].

Swój pierwszy lot bojowy wykonał w nocy z 24 na 25 września 1940 r., kiedy to wszedł w skład załogi samolotu Fairey Battle (GR-P, nr L5449) bombardującego niemieckie barki desantowe w porcie Boulogne^[10]. Kolejny atak, tym razem na barki w Ostendzie, przeprowadził 12 października^[11].

Po ukończeniu tury lotów bojowych został we wrześniu 1941 r. skierowany do 138. dywizjonu specjalnego przeznaczenia RAF specjalizującego się w lotach z zaopatrzeniem dla okupowanej Europy. 8 września znalazł się w załodze odkomenderowanej na przeszkolenie na samolocie Whitley na lotnisku Kinloss. 16 października przydzielono im do wykonania lotu do Polski samolot bombowy Halifax^[12]. W nocy z 7 na 8 listopada został członkiem czysto polskiej załogi, która wykonała pierwszy lot z zaopatrzeniem do okupowanej Polski. Transportował czterech cichociemnych (jednym z nich był por. Jan Piwnik) na placówkę odbiorczą o krypt. „Ugór” położoną w okolicach miejscowości Łyszkowice. W drodze powrotnej, z powodu oblodzenia maszyny i małego zapasu paliwa, samolot lądował przymusowo na terenie Szwecji. Załoga zniszczyła samolot i została internowana na kilka tygodni^[13].

29 stycznia 1942 r. powrócił do Wielkiej Brytanii i już w nocy z 27 na 28 lutego poleciał do kolejnego lotu z zaopatrzeniem dla Armii Krajowej. Zrzut był planowany na placówkę „Granat” zlokalizowaną w okolicach wsi Gazomka. Z uwagi na oblodzenie maszyny i trudne warunki atmosferyczne od zrzutu nie doszło^[14].

31 marca 1943 r. objął dowództwo nad polską eskadrą „C” w 138 dywizjonie RAF, która składała się z siedmiu załóg^[15]. W listopadzie 1943 r. eskadra usamodzielniła się, funkcjonowała jako 1586 Eskadra Specjalnego Przeznaczenia i została przebazowana do Afryki^[16]. W grudniu kolejnym miejscem stacjonowania jednostki stały się Włochy. Stanisław Król w tym czasie wykonywał liczne loty o charakterze transportowym^[17]. Zimą 1943 r. dowodzona przez niego załoga wykonywała zrzuty zaopatrzenia dla 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty^[18]. Poza lotami do Polski wykonywał loty do innych krajów okupowanej Europy, m.in. w nocy z 15 na 16 marca 1944 r. zrzucał zaopatrzenie w Jugosławii^[19], z 22 na 23 marca wykonał lot nad północne Włochy^[20]. 26 marca 1944 r. z rąk gen. Kazimierza Sosnkowskiego otrzymał Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari^[21]. 14 czerwca zdał dowództwo 1586. ESP. Wykonał 29 loty do Polski (trwające 324 godziny) i 39 lotów do innych okupowanych krajów (trwające 260 godzin i 25 minut)^[22]. W ten sposób ukończył trzecią turę lotów bojowych^[23].

Następnym jego przydziałem był Ośrodek Zapasowy Lotnictwa, z którego przeszedł do Balkan Air Force. W 1945 r. został na krótko przydzielony do dywizjonu 301. W kwietniu rozpoczął służbę przy dowództwie 1. Bomber Group RAF. Z chwilą zakończenia wojny pozostał w PSP, został skierowany na kurs w Wyższej Szkole Lotniczej, którego nie ukończył. Przy dowództwie 91. Grupy RAF pełnił funkcję oficera łącznikowego, w maju 1946 r. trafił do 4. Personnel Holding Unit.

Służbę w Polskich Siłach Powietrznych zakończył w polskim stopniu majora i angielskim Wing Commandera, w późniejszym okresie został awansowany do stopnia podpułkownika^[9].

Po demobilizacji nie zdecydował się na powrót do rządzonej przez komunistów Polski. Zgłosił się do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia^[24]. Wyjechał do Kanady. 6 maja 1987 r. zmarł w Toronto i tam został pochowany^[25].

Ordery i odznaczenia

Za swą służbę otrzymał odznaczenia^[26]:

• Złoty Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 30,
• Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari,
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie,
• Srebrny Krzyż Zasługi,
• Medal Lotniczy – trzykrotnie,
• Distinguished Service Order,
• Distinguished Flying Cross – dwukrotnie.