Stanisław Dydek

Stanisław Leon Dydek (ur. 8 kwietnia 1926 w Starej Wsi, zm. 17 listopada 2002 tamże) – polski inżynier mechanik, wykładowca akademicki, nauczyciel, działacz społeczny, pisarz, publicysta.

Grobowiec Stanisława Dydka

Tablica upamiętniająca Stanisława Dydka w Muzeum Pożarnictwa w Starej Wsi

Stanisław Dydek

Fotografia portretowa Stanisława Dydka udostępniona na tablicy pamiątkowej ustanowionej w 2008 w Muzeum Pożarnictwa w Starej Wsi
Data i miejsce urodzenia	8 kwietnia 1926 Stara Wieś
Data i miejsce śmierci	17 listopada 2002 Stara Wieś
Miejsce spoczynku	Cmentarz w Starej Wsi
Zawód, zajęcie	nauczyciel
Miejsce zamieszkania	Stara Wieś
Narodowość	polska
Alma Mater	Politechnika Krakowska
Odznaczenia

Życiorys

Urodził się 8 kwietnia 1926 roku w Starej Wsi. Był synem Jana (stolarz, zm. 1927) i Wiktorii z domu Nagay. W rodzinnej miejscowości w 1939 ukończył szkołę powszechną, a latem 1943 zdał tzw. małą maturę ośrodku tajnego nauczania oo. jezuitów. Po wojnie zdał egzamin dojrzałości w Liceum Ogólnokształcącym w Brzozowie (według jednego źródła w 1945^[1], według innego i samego S. Dydka w 1946^[2]). W 1946 podjął studia na Wydziale Komunikacji Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Podczas studiów był pracownikiem naukowym Katedry Mechaniki Teoretycznej, później w Katedrze Silników Samochodowych i Lotniczych. Po przekształceniu uczelni w 1951 ukończył studia na Politechnice Krakowskiej uzyskując tytuły magistra nauk technicznych i inżyniera mechanika. Został asystentem prof. Stefana Ziemby (współpracował z nim już na studiach) w Katedrze Mechaniki na Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, skąd został zwolniony w 1952. Podjął pracę nauczyciela w szkołach mechanicznych przy Fabryce Wagonów w Sanoku (w tym zakładzie przed laty pracował jego ojciec jako stolarz). Od 1952 do 1961 wykładał mechanikę, budowę samochodów i budowę silników samochodowych w Technikum Przemysłu Samochodowego. Pełnił funkcję dyrektora ds. pedagogicznych szkół mechanicznych od 1954 do 1955 oraz sprawował stanowisko dyrektora od 1955 do 1959^[3]. Po odejściu z pracy w szkole był zatrudniony od 1959 do 1982 w sanockiej fabryce, działającej później pod nazwą Sanocka Fabryka Autobusów „Autosan”. W latach 60. był głównym technologiem^[4]. Awansując na kolejne funkcję finalnie od 1976 pełnił stanowiska zastępcy dyrektora ds. zaopatrzenia i kooperacji. Był także organizatorem punktu konsultacyjnego Politechniki Krakowskiej, działającego przy Autosanie.

W 1982 odszedł na emeryturę i osiadł w rodzinnej Starej Wsi. Tam od 1984 do 1990 był przewodniczącym rady sołeckiej, od 1985 do 1992 przewodniczącym rady parafialnej, od połowy 1996 kierował miejscową organizacją Akcja Katolicka. W 1980 zaangażował się w działalność Ochotniczych Straży Pożarnych pełniąc funkcję w jej gremiach w okolicy, w tym był prezesem OSP w Starej Wsi od 1982 do 1990. W 1986 był założycielem Muzeum Pożarnictwa w Starej Wsi i został jego społecznym kustoszem. Był publicystą, jego artykuły dotyczyły zarówno dziedziny technicznej, pożarnictwa, lecz także tematyki patriotyczno-religijnej, na którą kładł nacisk w swojej pracy pedagogicznej. Był współautorem publikacji pt. Autosan. Praca zbiorowa pod redakcją Adama Orłowskiego, wydanej z okazji obchodów 150-lecia powstania fabryki^[5]. Wydał monografię dotyczącą rodzinnej wsi, monografię opisującą historię szkół mechanicznych w Sanoku. Zasiadał w kolegium redakcyjnym pisma „Gazeta Sanocka – Autosan”, był redaktorem czasopisma parafialnego „Pod Parnasem”, tworzył „Zeszyty Brzozowskie”.

Zmarł 17 listopada 2002 w Starej Wsi^[6]. 20 listopada 2002 został pochowany na tamtejszym cmentarzu w grobowcu rodziny swojej żony (Cycoń)^[7][8].

Upamiętnienie

Na cześć założyciela nazwano Muzeum Pożarnictwa im. Stanisława Dydka w Starej Wsi. Na fasadzie siedziby tej jednostki została odsłonięta tablica honorująca Stanisława Dydka 14 września 2008.

Publikacje

• Fabryczna galeria w linorytach Zbigniewa Osenkowskiego (1981)
• Autosan. Praca zbiorowa pod redakcją Adama Orłowskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1982. Brak numerów stron w książce
  • rozdziały: Od kotła – do samochodów i przyczep, Myśl techniczna rodem z Sanoka oraz Kalendarium^[9]
• Przegląd dokonań Mistrza Gospodarności miasta Brzozowa (1982, współautor: Zbigniew Osenkowski)
• Rodowody i dokonania straży pożarnych w mieście i gminie Brzozów (1984)
• Na 75-lecie Ochotniczej Straży Pożarnej w Trześniowie (1985, współautorzy: Zbigniew Osenkowski, Leon Ziemiański)
• Katalog pamięci walk i straceń w regionie brzozowskim (1985, współautorzy: Maksymilian Dąbrowski; Wojciech Marszałek)
• Jezuicki Ośrodek Tajnego Nauczania w Starej Wsi (1989)
• Stulecie kopalnictwa naftowego w Starej Wsi (1892-1992) (1992)
• Brzozowskie tradycje pożarnicze (1994)
• Stara Wieś. Z dziejów wsi i sanktuarium (1996)^[10]
• Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996 (1997)
• Szkoła obywatelskiej służby. Z dziejów Ochotniczej Straży Pożarnej w Brzozowie 1874-1999 (1999)
• Ludzie spod znaku św. Floriana. Zarys dziejów ochrony przeciwpożarowej ziemi brzozowskiej na tle Podkarpacia i kraju 1865-2001 (2001)

Odznaczenia i wyróżnienia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 października 2002, za wybitne zasługi w działalności na rzecz społeczności lokalnej)^[11]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1982)^[12][13]
• Srebrny Krzyż Zasługi (1971)
• Złota Odznaka „Za zasługi dla rozwoju przemysłu maszynowego” (1977)^[14]
• Złota Odznaka Stowarzyszenia Inżynierów i Mechaników Polskich (1978)
• Złoty Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa” (1981)
• Odznaka „Zasłużony dla województwa krośnieńskiego” (1982)^[15]
• Odznaka „Zasłużony dla Sanoka” (1981)
• „Jubileuszowy Adres” (1984)^[16]
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1985, za zainicjowanie utworzenia zespołu regionalnego „Wesele w Starej Wsi”)
• Złoty Znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP (1994)
• Medal honorowy im. Bolesława Chomicza (1999)
• Nagroda Zarządu Województwa Podkarpackiego (2001)
• Odznaka „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej” (2001)^[17]
• Tytuł „Oryginalność Roku 1996 w powiecie brzozowskim”

Przypisy

1. Lista absolwentów szkoły na stronie Zjazdu w 2009. lobrzozow.edupage.org. [dostęp 2016-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-08)].
2. Uczniowie oraz absolwenci Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Brzozowie. W: Jerzy Ferdynand Adamski: 75 lat Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Brzozowie. Brzozów: Muzeum Regionalne PTTK w Brzozowie, 1984, s. 37.
3. Krystyna Chowaniec: W latach powojennych, Szkoły ponadpodstawowe. Zespół Szkół Mechanicznych. W: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka. Kraków: Secesja, 1995, s. 886. ISBN 83-86077-57-3.
4. Krystyna Matoszko. „Autosanu” tłuste lata. „Nowiny”, s. 3, Nr 207 z 31 sierpnia i 1 września 1968.
5. Wiesław Koszela. Książka o Autosanie – wydawnictwem na miarę 150-lecia. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 15 (249) z 1-10 października 1982.
6. Jest cząstką historii narodu. „Brzozowska Gazeta Powiatowa”, s. 15-16, Nr 13 z 2002. [zarchiwizowane z adresu].
7. Marian Struś: Inżynier, humanista, człowiek czynu. nowiny24.pl, 2002-11-25. [dostęp 2016-01-02].
8. Pamięci Stanisława Dydka. brzozow.pl, 2012-11-16. [dostęp 2016-01-02].
9. Przemysł, rzemiosło, technika. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2015-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-06)].
10. Monografia Starej Wsi. „Podkarpacie”. 12, s. 2, 23 kwietnia 1997.
11. M.P. z 2003 r. nr 3, poz. 23.
12. W 150-lecie Sanockiej Fabryki Autobusów „Autosan”. „Nowiny”, s. 5, Nr 106 z 31 maja 1982.
13. Odznaczenia państwowe i regionalne dla pracowników SFA. „Gazeta Sanocka – Autosan strony = 1”, Nr 3 (237) z 10-20 czerwca 1982.brak numeru strony
14. Wysokie odznaczenia dla pracowników Sanockiej Fabryki Autobusów. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 15 (84) z 1-15 sierpnia 1977.
15. Pracownicy SFA „zasłużonymi dla województwa”. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1-2, Nr 19 (253) z 20-30 listopada 1982.
16. Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 288, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
17. Magdalena Pilawska. Obchody Historycznych Rocznic Strażackich w Starej Wsi. „Brzozowska Gazeta Powiatowa”, s. 2, Nr 5 z 2001. [zarchiwizowane z adresu].

Bibliografia

• Waldemar Bałda. Duch niespokojny. „Nowiny”, s. 4, Nr 261 z 7-8 listopada 1987.
• Franciszek Oberc. Prasa ziemi sanockiej od roku 1990. Sylwetki (dziennikarzy, wydawców, redaktorów). „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 5: Prasa ziemi sanockiej – informator, s. 211, 2005. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
• Niektórzy z grona. Stanisław Dydek. W: Stanisław Dydek: Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996. Brzozów: Oficyna Wydawniczo-Reklamowa „Edytor” w Brzozowie, 1997, s. 241-244. ISBN 83-87450-00-6.
• Jest cząstką historii narodu. „Brzozowska Gazeta Powiatowa”, s. 15-16, Nr 13 z 2002.
• Marian Struś: Inżynier, humanista, człowiek czynu. nowiny24.pl, 2002-11-25. [dostęp 2016-01-02].
• Pamięci Stanisława Dydka. brzozow.pl, 2012-11-16. [dostęp 2016-01-02].
• Stanisław Dydek – publikacje. worldcat.org. [dostęp 2016-01-02].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000112415156
• VIAF: 163793612
• PLWABN: 9810693634705606
• NUKAT: n93120634