Skowronki

Skowronki^[11] (Alaudidae) – rodzina ptaków z podrzędu śpiewających (Oscines) w obrębie rzędu wróblowych (Passeriformes).

Ten artykuł dotyczy ptaków. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Skowronki

Alaudidae
Vigors, 1825[1]
Skowronek zwyczajny (Alauda arvensis)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	skowronki
Typ nomenklatoryczny
Alauda Linnaeus, 1758
Synonimy Alaudina Vigors, 1825[1] Alaudidae Boie, 1826[2] Alaudinae Bonaparte, 1831[3] Calandritinæ[a] Cabanis, 1851[4] Certhilaudinés[b] Chenu & des Murs, 1852[5] Pyrrhulaudinæ[c] Bonaparte, 1853[6] Calandrelleæ[d] Bonaparte, 1853[6] Alaudinæ Sundevall, 1872[7] Galeritieæ[e] Olphe-Galliard, 1890[8] Melanocorypheæ[f] Olphe-Galliard, 1890[9] Mirafridae[g] Mathews, 1946[10]
Rodzaje
24 rodzaje – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania i środowisko

Rodzina obejmuje około 100 gatunków zamieszkujących prawie cały świat, z wyjątkiem Grenlandii, Antarktydy i Ameryki Południowej (nie licząc izolowanych osiadłych populacji górniczka w kolumbijskich Andach)^[12][13]. Występują przede wszystkim na suchych, skąpo zarośniętych terenach stepowych lub na terenach rolniczych.

W Polsce występują trzy gatunki lęgowe (skowronek, dzierlatka i lerka) oraz jeden przelotny i zimujący (górniczek). Ponadto do polskiej awifauny zalicza się sześć gatunków zalatujących wyjątkowo (kalandra szara, czarna i dwuplamista, skowronek białoskrzydły oraz skowrończyk krótkopalcowy i mały)^[14].

Charakterystyka

Długość ciała wynosi od około 10 cm, jak w przypadku niektórych samic z rodzaju Eremopterix, do 23 cm w przypadku największych samców skowrona pustynnego^[15]. U większości gatunków obie płci ubarwione podobnie – maskująco, zwykle brązowo, niekiedy z czarnymi i białymi plamkami. Jedynie samce kalandry czarnej są całe czarne. Skowronki mają wydłużony tylny pazur. Potrafią szybko biegać i wytrwale latać, niektóre odbywają loty godowe z intensywnym śpiewem. Gniazdują na ziemi. Składają 2–6 jaj, zwykle plamkowanych. Odżywiają się owadami, a poza okresem lęgowym – nasionami.

Podział systematyczny

Do rodziny zaliczane są następujące rodzaje^[11]:

• Alaemon Keyserling & J.H. Blasius, 1840
• Chersomanes Cabanis, 1851
• Ammomanopsis Bianchi, 1905 – jedynym przedstawicielem jest Ammomanopsis grayi (Wahlberg, 1855) – skowron blady
• Certhilauda Swainson, 1827
• Pinarocorys Shelley, 1902
• Ramphocoris Bonaparte, 1850 – jedynym przedstawicielem jest Ramphocoris clotbey (Bonaparte, 1850) – skowroniak
• Ammomanes Cabanis, 1851
• Eremopterix Kaup, 1836
• Calendulauda Blyth, 1855
• Heteromirafra C.H.B. Grant, 1913
• Mirafra Horsfield, 1821
• Plocealauda Alström, Mohammadi, Enbody, Irestedt, Engelbrecht, Crochet, Guillaumet, Rancilhac, Tieleman, Olsson, Donald & Stervander, 2023
• Amirafra Bianchi, 1906
• Corypha G.R. Gray, 1840
• Melanocorypha Boie, 1828
• Chersophilus Sharpe, 1890 – jedynym przedstawicielem jest Chersophilus duponti (Vieillot, 1824) – skowrończyk sierpodzioby
• Eremalauda W.L. Sclater, 1926 – jedynym przedstawicielem jest Eremalauda dunni (Shelley, 1904) – skowrończyk grubodzioby
• Alaudala Horsfield & F. Moore, 1856
• Eremophila Boie, 1828
• Calandrella Kaup, 1829
• Lullula Kaup, 1829 – jedynym występującym współcześnie gatunkiem jest Lullula arborea (Linnaeus, 1758) – lerka
• Spizocorys Sundevall, 1872
• Alauda Linnaeus, 1758
• Galerida Boie, 1828

Uwagi

1. Typ nomenklatoryczny: Calandritis Cabanis, 1851 (= Calandrella Kaup, 1829).
2. Typ nomenklatoryczny: Certhilauda Swainson, 1827.
3. Typ nomenklatoryczny: Pyrrhulauda A. Smith, 1839 (= Eremopterix Kaup, 1836).
4. Typ nomenklatoryczny: Calandrella Kaup, 1829.
5. Typ nomenklatoryczny: Galerita Olphe-Galliard, 1890 (= Galerida Boie, 1828).
6. Typ nomenklatoryczny: Melanocorypha Boie, 1828.
7. Typ nomenklatoryczny: Mirafra Horsfield, 1821.

Przypisy

1. N.A. Vigors. Sketches in Ornithology; or, Observations on the leading Affinities of some of the more extensive groups of Birds. „The Zoological Journal”. 2, s. 398, 1825. (ang.).
2. F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. Jahrgang 1826, s. 974, 1826. (niem.).
3. Ch.-L. Bonaparte: Saggio di una distribuzione metodica degli animali vertebrati. Roma: Antonio Boulzaler, 1831, s. 51. (wł.).
4. J. Cabanis: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. T. 1: Singvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1850–1851, s. 121. (niem.).
5. M.A.P.O. Des Murs: Première famille. – Certhilaudinés. W: J.-Ch. Chenu: Encyclopédie d’histoire naturelle; ou, traité complet de cette science d’après les travaux des naturalistes les plus éminents de tous les pays et de toutes les époques: Buffon, Daubenton, Lacépède, G. Cuvier, F. Cuvier, Geoffroy Saint-Hilaire, Latreille, De Jussieu, Brongniart, etc.. Cz. 3: Oiseaux. Paris: Maresq, 1852, s. 100. (fr.).
6. Ch.-L. Bonaparte. Classification omithologique par series. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 37, s. 644, 1853. (fr.).
7. C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen. Försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1872, s. 53. (szw. • łac.).
8. Olphe-Galliard 1890 ↓, s. 95.
9. Olphe-Galliard 1890 ↓, s. 124.
10. G.M. Mathews: A working list of Australian birds including the Australian quadrant and New Zealand. Sydney: Author, 1946, s. 139. (ang.).
11. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alaudidae Vigors, 1825 – skowronki – Larks (wersja: 2024-05-31). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-12-18].
12. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nicators, Bearded Reedling, larks. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-07-11]. (ang.).
13. Larks (Alaudidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-14)]. (ang.).
14. Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2022. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-10-11].
15. J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 9: Cotingas to Pipits and Wagtails. Barcelona: Lynx Edicions, 2004, s. 503. ISBN 84-87334-69-5. (ang.).

Bibliografia

• L. Olphe-Galliard: Contributions à la faune ornithologique de l’Europe occidentale: recueil comprenant les espèces d’oiseaux que se reproduisent dans cette région ou qui s’y montrent régulièrement de passage, augmenté de la description des principales espèces exotiques les plus voisines des indigènes ou susceptibles d'ètre confondues avec elles, ainsi que l’énumération des races domestiques. Cz. Fascicule xxx: Oscine ambulatores. Lyon: Imprimerie A. Rey., 1890, s. 1–144. (fr.).

Kontrola autorytatywna (takson):

• LCCN: sh85074722
• BnF: 16529718f
• NKC: ph125610
• J9U: 987007555605605171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: animal/lark-bird
• БРЭ: 1979291
• Uppslagsverket Finland: Laerkor
• SNL: lerker
• Catalana: 0076279
• DSDE: lærker

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 7572
• GBIF: 7211
• identyfikator iNaturalist: 7284
• ITIS: 178396
• NCBI: 72205
• identyfikator taksonu Fossilworks: 39444
• CoL: 667