Skorogoszcz (gmina)

Skorogoszcz (1945–46 Szurgoszcz^[4]) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1945–1954 i 1973–1975^[5] w woj. śląskim i woj. opolskim (dzisiejsze woj. opolskie). Siedzibą władz gminy była Skorogoszcz.

Skorogoszcz

Szurgoszcz

gmina wiejska
1945-1954 i 1973–75[1]
Herb
Państwo	Polska
Województwo	1945–46: śląskie[1] 1946–50: śląskie 1950–54: opolskie (duże) 1973–75: opolskie (duże) 1975-75: opolskie (małe)
Powiat	niemodliński (do maja 1975)
Siedziba	Skorogoszcz
Powierzchnia (1974)	101,75[2] km²
Populacja (1974) • liczba ludności	5400[3]
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad 8
brak współrzędnych

Gmina zbiorowa Szurgoszcz powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945^[6]) w powiecie niemodlińskim na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski^[7][8]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego^[8][9], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do woj. śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)^[10][11].

Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 8 gromad: Szurgoszcz, Borkowice, Chróścinka, Golczowice, Henryków, Lipowa, Nikolin, Przędza i Raski^[4]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie; równocześnie gmina Skorogoszcz wraz z całym powiatem niemodlińskim weszła w skład nowo utworzonego woj. opolskiego^[12].

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 8 gromad: Borkowice, Chróścina, Golczowice, Lipowa, Nikolin, Oldrzyszowice, Przecza i Skorogoszcz^[13]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[14].

Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w tymże powiecie i województwie; w skład gminy weszły obszary 10 sołectw: Borkowice, Chróścina, Golczowice, Mikolin, Narok, Niewodniki, Oldrzyszowice, Przecza, Skorogoszcz i Wronów^[15][16].

1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) woj. opolskiego^[17].

30 października 1975 gmina została zniesiona; z większej części gminy Skorogoszcz (obszarów sołectw Borkowice, Chróścina, Golczowice, Mikolin, Oldrzyszowice, Przecza, Skorogoszcz i Wronów) i znoszonych gmin Gracze (Sarny Małe i Stroszowice) i Łosiów (Buszyce, Jasiona, Kantorowice, Łosiów, Nowa Wieś Mała, Ptakowice, Strzelniki i Różyna) utworzono nową gminę Lewin Brzeski. Jedynie obszary sołectw Narok i Niewodniki z gminy Skorogoszcz przyłączono do gminy Dąbrowa^[18].

Przypisy

1. Od 1945 pod administracją wojewody śląskiego; od 1946 jednostka administracyjna woj. śląskiego
2. Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych, stan w dniu 1 I 1974. GUS, 1974
3. Liczba ludności z publikacji "Rocznik Demograficzny Polski", GUS 1975-1995
4. Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946), Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, 1947
5. Od 1 grudnia 1945 do 28 września 1954 oraz od 1 stycznia 1973 do 29 października 1975
6. Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)
7. Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
8. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
9. Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono
10. Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
11. Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
12. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
13. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
14. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
15. Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim (Dz. Urz. WRN w Opolu z 11 grudnia 1972 r. Nr 14, poz. 167)
16. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
17. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
18. Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197